Precipitado (kemio): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Korektado de artikolo
Linio 1:
En [[kemio]] '''precipitado''' estas la kreo de [[Solido|solido.]] Kiam la reakcio okazas en likva solvaĵo, la solido formita estas la 'precipitaĵo'. La kemiaĵo kiu kaŭzas la reakcion estas la 'precipitanto'. Sen sufiĉa forto de gravito (sinkado) kunigi la partiklojn, la precipitaĵo restas kiel [[Suspensio|suspensiaĵo.]] Post [[Sedimentado|sedimentiĝo]], precipe uzante [[centrifugilo|centrifugilon]] sinkigi ĝin en kompaktan amason, la precipitaĵon oni povas nomi 'buleto'. La likvaĵo restanta super la solido estas la 'superstaranta' solvaĵo.<span class="cx-segment" data-segmentid="42"></span>
 
Ofte la formado de precipitaĵo indikas la okazon de kemia reakcio. Se oni verŝas solvaĵon de arĝenta nitrato en solvaĵon de [[natria klorido]], kemia reakcio okazas formante blankan precipitaĵon de [[Arĝento|arĝenta]] [[klorido]]. Kiam solvaĵo de kalia jodato reagas kun solvaĵo de plumba nitrato, formiĝas flava precipitaĵo de plumba jodato.
 
Precipitado povas okazi se la koncentriĝo de solvitaĵo preterpasas ĝian solveblecon (ekzemple, miksante solvantojn aŭ ŝanĝante ilian temperaturon). Precipitado  povas okazi rapide el [[Supersaturita solvaĵo|supersaturita]] solvaĵo.
 
En solidoj, precipitado okazas se la koncentriĝo de unu solido estas super la solvebleca limo en la gastiganta solido, pro ekzemple rapidhardado aŭ [[jonenplantado]] kaj la temperaturo estas sufiĉe alta por ke [[difuzo]] apartigu en precipitaĵojn. Precipitado en solidoj estas rutine uzata por sintezi [[nanopartiklo|nanoakumuliĝojn]].<ref>{{Ŝablono:Cite journal|first = S.|last = Dhara|title = Formation, Dynamics, and Characterization of Nanostructures by Ion Beam Irradiation|journal = Critical Reviews in Solid State and Materials Sciences|volume = 32|year = 2007|issue = 1|pages = 1–50|doi = 10.1080/10408430601187624}}</ref>
[[jonenplantado]] kaj la temperaturo estas sufiĉe alta por ke [[difuzo]] apartigu en precipitaĵojn. Precipitado en solidoj estas rutine uzata por sintezi [[nanopartiklo|nanoakumuliĝojn]].<ref>{{Ŝablono:Cite journal|first = S.|last = Dhara|title = Formation, Dynamics, and Characterization of Nanostructures by Ion Beam Irradiation|journal = Critical Reviews in Solid State and Materials Sciences|volume = 32|year = 2007|issue = 1|pages = 1–50|doi = 10.1080/10408430601187624}}</ref>
 
Grava stadio de la precipita procezo estas la komenciĝo de [[:en:Nucleation|nukleiĝo.]] La kreo de hipoteza solida [[partiklo]] inkluzivas la formadon de [[Limfaco|interfaco]], kiu postulas ioman [[Energio|energion]] bazitan sur la relativa [[:en:Surface_energy|surfaca energio]] de la solido kaj la solvaĵo. Se ĉi tiu energio ne estas havebla kaj taŭga nukleiĝa surfaco ne estas havebla, supersaturiĝo okazas.
 
== Aplikoj ==
[[Dosiero:Tetratolylporphyrin.jpg|thumb|Kristaloj de ''meso''-tetratoluilporfirino el reflua kondensado de propanacida precipitaĵo je malvarmigo]]
[[Dosiero:Precipitation_of_Silver_on_Copper_1.jpg|right|thumb|Kupro el drato delokigas arĝenton en solvaĵo de arĝenta nitrato en kiun ĝi metiĝas, kaj solida arĝento precipitiĝas.]]
 
Precipitaj reakcioj estas utilaj por produkti [[Pigmento|pigmentojn]], forigi [[Salo (kemio)|salojn]] el akvo en [[:en:Water_treatment|akvopurigado]], kaj en klasika kvalita neorganika analizo.
 
Precipitado estas ankaŭ utila por izoli la produktojn de reakcio dum sintezado. Ideale, la produkto de la reakcio estu nesolvebla en la reakcia solvanto. Tiel, ĝi precipitiĝas dum ĝi formiĝas, prefere [[Kristaliĝo|formante purajn kristalojn.]] Ekzemplo tia estas la sintezo de [[Porfirino|porfirinoj]] en refluanta [[propionacido]]. Malvarmigante la reakcian miksaĵon al ĉambra temperaturo, kristaloj de la porfirino precipitas kaj kolektiĝas per filtrado:<ref>{{Ŝablono:Cite journal|author = A. D. Adler; F. R. Longo; J. D. Finarelli; J. Goldmacher; J. Assour; L. Korsakoff|title = A simplified synthesis for meso-tetraphenylporphine|year = 1967|journal = J. Org. Chem.|volume = 32|issue = 2|pages = 476–476|doi = 10.1021/jo01288a053}}</ref>
: [[Dosiero:H2TPPsyn.png|400x400px]]
Precipitado ankaŭ povas okazi kiam oni enmetas ''antisolvanton'' (solvanton en kiu la produkto estas nesolvebla), treege reduktante la solveblecon de la dezirita produkto. Poste, estas facile apartigi la precipitaĵon per [[:en:Filtration|filtrado]], [[:en:Decanting|dekantado]] aŭ [[centrifugilo|centrifugado]]). Ekzemplo estas la sintezo de kromika tetrafenilporfirina klorido: oni aldonas akvon al  la DMF-solvaĵo kaj la produkto precipitiĝas.<ref>{{Ŝablono:Cite journal|doi = 10.1016/0022-1902(70)80535-8|title = On the preparation of metalloporphyrins|year = 1970|author = Alan D. Adler; Frederick R. Longo; Frank Kampas; Jean Kim|journal = Journal of Inorganic and Nuclear Chemistry|volume = 32|issue = 7|pages = 2443}}</ref> Precipitado estas ankaŭ utila por purigi produktojn: oni solvas krudan bmim-Cl en [[acetonitrilo]] kaj verŝas ĝin en etilan acetaton, kie ĝi precipitiĝas.<ref><cite class="citation journal">Dupont, J., Consorti, C., Suarez, P., de Souza, R. (2004). </cite></ref> Alia grava apliko de antisolvanto estas precipitiĝo de [[DNA]] per aldono de [[etanolo]].
 
: [[Dosiero:H2TPPsyn.png|400x400px]]
En [[metalurgio]], precipitado el [[Solida solvo|solida solvaĵo]] estas utila metodo [[:en:Precipitation_strengthening|plifortigi alojojn]]; ĉi tiu procezo estas konata kiel solid-solvaĵa plifortigo.
 
Precipitado ankaŭ povas okazi kiam oni enmetas ''antisolvanton'' (solvanton en kiu la produkto estas nesolvebla), treege reduktante la solveblecon de la dezirita produkto. Poste, estas facile apartigi la precipitaĵon per [[:en:Filtration|filtrado]], [[:en:Decanting|dekantado]] aŭ [[centrifugilo|centrifugado]]). Ekzemplo estas la sintezo de kromika tetrafenilporfirina klorido: oni aldonas akvon al  la DMF-solvaĵo kaj la produkto precipitiĝas.<ref>{{Ŝablono:Cite journal|doi = 10.1016/0022-1902(70)80535-8|title = On the preparation of metalloporphyrins|year = 1970|author = Alan D. Adler; Frederick R. Longo; Frank Kampas; Jean Kim|journal = Journal of Inorganic and Nuclear Chemistry|volume = 32|issue = 7|pages = 2443}}</ref> Precipitado estas ankaŭ utila por purigi produktojn: oni solvas krudan bmim-Cl en [[acetonitrilo]] kaj verŝas ĝin en etilan acetaton, kie ĝi precipitiĝas.<ref><cite class="citation journal">Dupont, J., Consorti, C., Suarez, P., de Souza, R. (2004). </cite></ref> Alia grava apliko de antisolvanto estas precipitiĝo de [[DNA]] per aldono de [[etanolo]].
 
En [[metalurgio]], precipitado el [[Solida solvo|solida solvaĵo]] estas utila metodo [[:en:Precipitation_strengthening|plifortigi alojojn]]; ĉi tiu procezo estas konata kiel solid-solvaĵa plifortigo.
 
== Bildigi per kemiaj ekvacioj ==
 
Ekzemplo de precipita reakcio: arĝenta nitrato (AgNO3) en akvo aldoniĝas al solvaĵo enhavanta kalian kloridon (KCl), kaj oni observas la precipitaĵon de
Ekzemplo de precipita reakcio: arĝenta nitrato (AgNO3) en akvo aldoniĝas al solvaĵo enhavanta kalian kloridon (KCl), kaj oni observas la precipitaĵon de blanka solido, arĝenta klorido (AgCl). (Zumdahl, 2005)
 
: AgNO3 (aq) + KCl (aq) → AgCl (s) + KNO3 (aq)
Ĉi tiu reago esti skribebla por emfazi la disociitajn [[Jono|jonojn]] en kombinita solvaĵo. Ĉi tiu nomiĝas jona ekvacio.
Linio 60 ⟶ 63:
Plejmultaj kombinaĵoj formas blankajn precipitaĵojn.
 
== Anjona/-Katjona analizo ==
Precipitaĵa formado estas utila por distingi la tipon de [[Jono|katjono]] en [[Salo|salo.]] Por fari tion, [[alkalo]] unue reakcias kun la nekonata salo produkti precipitaĵon kiu estas la [[hidroksido]] de la nekonata salo. Por identigi la katjonon, oni notas la koloron de la precipitaĵo kaj ĝian solveblecon en eksceso. Similaj procezoj estas ofte uzataj en sinsekvo - ekzemple, solvaĵo de baria nitrato reakcias kun sulfataj jonoj formi solidan barian sulfaton, indikante ke probable ĉeestas [[Sulfato|sulfataj]] jonoj.
 
Linio 83 ⟶ 86:
*{{en}} [http://www.milestonesrl.com/analytical/Products/#a1 Digestion Instruments]
*{{en}} [http://hantz.web.elte.hu/cikkfile/hantzth.pdf A Thesis on pattern formation in precipitation reactions]
 
 
[[Kategorio:Kemiaj procezoj]]