Kavalireco: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Talnat (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 6:
Dum tempo, ĝia signifo estis rafinita por substreki sociajn kaj moralajn virtojn pli ĝenerale. Kaj la kodo de kavalireco, ĉar ĝi subtenis la Finmezepokon, estis morala sistemo kiu kombinis militistetoson, kavalirecan piecon, kaj ĝentilan edukadon, ĉio planante establi nocion de honoro kaj nobelaro.
== Terminologio kaj difino ==
En origino, la esprimo kavalireco signifas "rajdarto", formita en [[malnovfranca lingvo]], en la 11-a jarcento, de [[kavaliro]] (rajdanto, kavaliro), de mezlatina ''caballārius'' . La franca vorto kavaliro originale signifas "viron de aristokrata reputacio, kaj verŝajne de nobla deveno, sur kiu estas kapabla, ĉu vokite, de provizado de si per batalĉevalo kaj la brakoj de peza kavaleriano kaj kiu estis tra certaj ritoj kiuj faras lin kio li estas".En [[angla lingvo|la angla]], la esprimo ekaperas de 1292 (noto tiu kavalerio estas de la itala formo de la sama vorto).
La signifo de la esprimo evoluis dum tempo ĉar la vorto kavaliro estis uzita alimaniere en la [[Mezepoko]], de la origina konkreta armea signifo estas "statuso aŭ pago asociita kun armea ano posedanta batalĉevalon" aŭ "grupon de surĉevalaj kavaliroj" al la idealo de la kristana militistetoso disvastigita en la enamiĝo ĝenro, kiu konvenis populara dum la 12-a jarcento, al kaj la idealo de korteza amo disvastigita en la samtempulo Mezepoka amkanto kaj rilataj ĝenroj. Tiel, kavalireco havas hierarkiajn signifojn de simple tre armita rajdanto ĝis kondutkodo<ref>Hodges, Kenneth (2005). Forging Chivalric Communities in Malory's Le Morte Darthur. New York: Palgrave Macmillan</ref>.
La ideoj de kavalireco originis de tri mezepokaj verkoj: la anonima poemo ''Ordene de Kavalireco'', kiu rakontas al la rakonto de kiel ''Hugh de Tiberias'' estis kaptitaj kaj liberigitaj sur lia interkonsento por montri al [[Saladino]] (1138-1193) la riton de kristana kavaliraro, la Libre del ordre de cavayleria, skribitan fare de Ramon Lull (1232-1315), kies subjekto estas kavaliraro, kaj la ''Livre de Chevalerie'' de Gotfredo de Charny (1300-1356), kiu ekzamenas la kvalitojn de kavaliraro, emfazante lertecon. Surbaze de la tri disertaĵoj, komence kavalireco estis difinita kiel vivmaniero en kiu tri esencaj aspektoj kunfandiĝis kune: la militistaro, la nobelaro, la religio.
La "kodo de kavalireco" estas tiel produkto de la Finmezepoko, evoluante post la fino de la krucmilitoj parte el idealigo de la historiaj kavaliroj batalantaj en la [[Sankta Lando]], parte de idealoj de korteza amo.
[[Léon Gautier]], en lia ''La Chevalerie'', publikigita por la unua fojo en 1883, priploris la "invadon de bretonaj romianoj " kiuj anstataŭigis la puran armean etoson de la krucmilitoj kun artura fikcio kaj ĝentilaj aventuroj. Gautier provas doni "popularan resumon" de kion li proponas estis la "maljunega kodo de kavalireco" de la 11-a kaj 12-a jarcentoj derivitaj de la armea etoso de la krucmilitoj kiuj evoluus en la malfruan mezepokan nocion de kavalireco. La Dekalogo de Gautier de kavalireco estas<ref>Keen, Maurice Keen (2005). Chivalry. New Haven, CT: Yale University Press</ref>:
# Vi kredos ĉiun kiun la eklezio instruas kaj vi shalt observas ĉiujn ĝiajn indikojn (Kredi la instruon de la eklezio kaj observas ĉiujn la indikojn de la eklezio).
# Vi defendos la eklezion.
# Vi respektos ĉiujn malfortojn, kaj konstituos vin mem la defendanton de ili.
# Vi amos la landon en kiu vi naskiĝis.
# Vi ne retiriĝos antaŭ tinmalamiko.
# Vi faros militon kontraŭ la malfido sen ĉesigo kaj sen kompato.
# Vi elfaros skrupule ioujn feŭdajn devontigon, se ili estus ne kontraŭe al la leĝoj de dio.
# Vi mensogos kaj restos fidela al via promesita vorto.
# Vi devos esti malavaraj, kaj doni malavarecon al ĉiu.
# Vi devos esti ĉie kaj ĉiam la ĉampiono de La Dekstro kaj la Varo kontraŭ Injustice kaj Evil.
== Vidu ankaŭ ==
*[[Kavaliro]]
| |||