Pirahana lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Forigo de 1 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:Q33825) |
e plibonigadeto per AWB |
||
Linio 18:
</center>
::<nowiki>*</nowiki> alta tono
::<nowiki>*</nowiki> Oni kredas ke /k/ estas libervola kompono de /h/ kaj /i/.
::<nowiki>**</nowiki> Nur viroj uzas la /s/-fonemon; virinoj uzas anstataŭ /h/.
<br>
Linio 25:
La [[Internacia Fonetika Alfabeto|IFA]] ekvivalentoj de la fonemoj estas:
<div style="margin-left: 2em; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, sans-serif;"> /p t k
La pirahana estas [[Aglutinado|aglutinanta]] kiel Esperanto, uzante multajn afiksojn por komuniki signifojn. Multaj verboj estas afiksoj, speciale verboj de ekzisto aŭ egalo. Ekzemple, la pirahana frazo "estas pakao (tipo de mamulo) tie" uzas nur du vortojn:
Linio 39:
Interese, la pirahana uzas kvin [[parolmedio]]jn; informo povas esti parolata (la normalo), fajfita, zumita, kriegita aŭ enmuzikigita. [[Fajflingvo]]j estas raraj, interesiganta la pirahanan kiel studo pri la forteco de [[tona lingvo|tono]] kaj [[akcento]] en komuniko.
Aparte frapa trajto de la pirahana estas la plena foresto de vortoj esprimantaj nombron. Ja ekzistas diversloke en la mondo lingvoj kiuj nur konas la [[numeralo]]jn unu, du, kaj tri, sed la pirahanoj eĉ ne distingas inter unu kaj du aŭ inter unu kaj pluraj. Ili nur havas vorton, kiu signifas 'aldona'.
Kelkaj vortoj el la baza vortprovizo de la pirahana, ekzemple pronomoj, ŝajas esti pruntaĵoj el la [[nengatua lingvo]]. Krom tiuj, la lingvo havas malmultajn fremdajn vortojn, el la [[portugala lingvo|portugala]]. La pirahana ''kóópo'' 'taso' venas el la portugala vorto ''copo'', kaj ''bikagogia'' 'aferoj' venas el la portugala ''mercadoria''.
Nur ĉirkaŭ 150 personoj parolas la pirahanan, en ok vilaĝoj laŭ la Majsia Rivero; tamen, la plejparto de ili estas unulingvaj, sciantaj nur kelkajn portugalajn vortojn, aŭ kelkajn vortojn pri kiuj ili pensas, ke ili estas portugalaj, dum ili fakte estas [[nengatua lingvo|nengatuaj]]. (La malmultaj fremduloj, kiujn ili foje renkontas ankaŭ konas tiujn vortojn kaj pensas, ke ili estas pirahanaj.) Estas kredo inter la pirahana popolo ke ilia lingvo estas la plej bona parolata lingvo, tial ne ŝajnas esti antaŭvidebla danĝera de lingvomorto.
==Eksteraj ligiloj==
*''[http://www.arthaey.com/conlang/papers/Piraha.pdf Cultural Constraints on Grammar and Cognition in Pirahã: Another Look at the Design Features of Human Language]'' Daniel L. Everett, Department of Linguistics, The University of Manchester''; Kulturaj Limigoj en Gramatiko kaj Sciado en la Murapirahana: Nova Rigardo al la Konceptaj Trajtoj de Homa Lingvo'' (angle)
[[Kategorio:Indiana lingvaro sudamerike]]
| |||