Traktato de Urga: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 23 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q152533)
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| per AWB
Linio 1:
[[Dosiero:Tibet_Mongolia_Treaty.jpg‎ |thumbeta|400px|La traktato]]
La '''traktato de amikeco kaj alianco inter la registaro de Mongolio kaj Tibeto''' aŭ '''traktato de Urga''' estas traktato subskribita la [[2-an de februaro]] [[1913]]<ref>Udo B. Barkmann, ''Geschichte der Mongolei'' (historio de Mongolio), [[Bonn]] [[1999]], p.119-122,380f</ref> en Urga (la nuna [[Ulan-Batoro]]), [[Mongolio]].
 
Tamen estis duboj pri la [[aŭtoritato]] de la [[tibeto|tibetanaj]] subskribintoj trakti tian [[traktato]]n, kaj do pri la valideco de la [[kontrakto]].<ref>Smith, Warren, "Tibetan Nation" (tibeta nacio), p186: "''The validity is often questioned, mainly on grounds of the authority of Dorjiev to negotiate on behalf of Tibet...the fact that Dorjief was a Russian citizen while ethnically Tibetan somewhat compromises his role; the treaty had some advantages to Russia in that it could be interpreted as extending Russia's protectorate over Mongolia to encompass Tibet.''"</ref>.
 
== Subskribo kaj valideco de la traktato ==
Post la falo de la [[dinastio Qing]] en [[1911]], ambaŭ [[Tibeto]] kaj [[Mongolio]] deklaris sian formalan sendependecon sub [[tibeta budhismo|lamaaj]] ŝtatgvidantoj. Ambaŭ ne sukcesis gajni oficialan agnoskon de la [[respubliko de Ĉinio]]. En la traktato Mongolio kaj Tibeto deklaris agnoskon kaj subtenon unu al la alia. La mongolaj reprezentantoj estis la ministro pri eksteraj aferoj Da Lama Ravdan kaj la generalo [[Manlaibaatar Damdinsüren]].
La tibetaj reprezentantoj, kiuj subskribis la dokumenton estis [[Agvan Dorĵiev]] (burjato, t.e. civitano de [[Rusio]]), Chijamts kaj Gendun-Galsan (tibeta civitano).
 
Ekzistas duboj pri la valideco de tiu traktato: la [[Thubten Gyatso|13-a dalai-lamao]] malkonsentis, ke li donis al Dorĵiev la aŭtoritaton negoci traktaton kun Mongolio. Ankoraŭ pli grave, nek la [[klerikaro]], nek la tibeta registaro iam ajn validigis la traktaton.<ref name="bell"> Bell, Charles, ''Tibet Past and Present'' (Tibeto pasinta kaj nuna), 1924, pp 150f, 228f, 304f.</ref>
La rusa registaro subtenis, ke kiel rusa ŝtatano, Dorĵiev ne havis la eblon trakti diplomate por la [[dalai-lamao]].<ref>UK Foreign Office Archive: FO 371/1608; </ref>
La mongola teksto de la traktado estis publikigita de la mongola scienca akademio en [[1982]].<ref>Udo B. Barkmann, ''Geschichte der Mongolei'' (historio de Mongolio), [[Bonn]] [[1999]], p. 380f</ref>