Malnovfranka lingvo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo kun 'right|thumb|254px|Malnovfranka enskribaĵo sur glavingo el la [[5-a jarcento, trovita en Gelderland]] {{Informkesto lingvo |Lingvo=Malnovfran...'
 
kompletigo
Linio 1:
''Ĉi tiu artikolo estas pri la ĝermana lingvo parolita de la [[Frankoj]]. Por la latinida lingvo parolita en la [[Franka Imperio]], vidu: [[Malnovfranca lingvo]]''
[[Dosiero:Bergakker runes.png|right|thumb|254px|Malnovfranka enskribaĵo sur glavingo el la [[5-a jarcento]], trovita en [[Gelderland]]]]
{{Informkesto lingvo
Linio 16 ⟶ 17:
}}
[[Dosiero:Franken Expansion bis 6Jhdt.png|right|thumb|254px|Disvastiĝo de la malnovfranka lingvo en la 5-a jarcento]]
La '''malnovfranka lingvo''' (ankaŭ '''franka''' aŭ '''malnovfrankonia lingvo''') estis [[okcidentĝermana lingvaro|okcidentĝermana lingvo]] parolita far la [[Frankoj]]. Ĝi estingiĝis proksimume en la [[10-a jarcento]] restante nur malabunde dokumentita. Dum la [[Merovidoj|merovida periodo]], dank' al la ascendo de la [[Franka imperio|Frankan Regnon]] sur la teritorio de la eksa [[Romia Imperio]], la lingvo havis iom da influon al la evolucio ekde la [[vulgara latino]] al la [[latinidaj lingvoj]], precipe je la [[malnovfranca lingvo]]. Dum la frua [[Mezepoko]], la malnovfranka lingvo estis parolita fakte nur far la merovida kaj [[Karolidoj|karolida]] [[Monarĥio|nobelaro]] kaj [[Kavaliro|kavaliraro]] de la [[Sankta Romia Imperio]] dum la loĝantaro konservis ĝiajnsiajn proprajn lingvojn (vulgara latino, [[ĝermanaj lingvoj]] de subigitaj triboj ktp.) Unuaj indikoj de franklingvaj homoj ni ricevis de romiaj kronikistoj de la [[3-a jarcento]]. La modernaj [[luksemburga]] kaj [[nederlanda lingvo]]j, same la [[ripuara dialektaro]] kaj aliaj [[mezgermana lingvo|mezgermanaj]] variaĵoj havas malnovfrankan [[substrato]]n. La malnovfranka lingvo influis la [[franca]]n, nederlandan, [[angla]]n, [[itala]]n, [[hispana]]n kaj [[germana]]n lingvojn kaj postlasis en ĉi tiuj multnombrajn vortojn.
 
Kvazaŭ nenio estas konata pri la skribo krome la uzo de la pli malnova el du [[run]]o-sistemoj. Nur raraj artefaktoj atestas frankan skribkulturon dum la [[Elorienteŭropaj popolmigradoj]]. Frankaj kronikistoj (interalie [[Gregorio de Tours]]) preferis verki [[latina lingvo|latine]] kaj ili nur malofte insertis malnovfrankajn vokablojn en iliaj tekstoj. La nobelaro de la okcidenta regno preferis la malnovfrancan lingvon ekde la [[8-a jarcento]], ankaŭ skribite kiel por la [[Ĵuroj de Strasburgo]].
 
==Listo de esperantaj vortradikoj de malnovfranka origino==
 
La Esperanta vokabularovortaro kontenas plurajn radikojn pere deel naciaj lingvoj kiuj spertis longdaŭran malnovfrankanfrankan influon.
 
* '''abandon-''', de ''*ban'' "ordono"