Formikedoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 58:
Formikoj formas [[Formikejo|koloniojn]] kiuj gamas laŭgrande el kelkaj dekoj da predantaj individuoj loĝantaj en malgrandaj naturaj kavaxjoj al tre organizitaj kolonioj kiuj povas okupi grandajn teritoriojn kaj konsistas el milionoj da individuoj. Plej grandaj kolonioj konsistas ĉefe el sterilaj, senflugilaj inoj kiuj formas kastojn de "laboristoj", "soldatoj", aŭ aliaj specializitaj grupoj. Preskaŭ ĉiuj formikokolonioj havas ankaŭ fekundajn masklojn kaj unu aŭ pliaj fekundaj inoj plej ofte nomataj "reĝinoj". La kolonioj estas priskribitaj kiel [[superorganismo]]j ĉar la formikoj ŝajne funkcias kiel unuigita estaĵo, kolektive kunlaboranta por elteni la kolonion.<ref>{{cite book|author=Oster GF, Wilson EO|year=1978|title=Caste and ecology in the social insects|publisher=Princeton University Press, Princeton|pages=21–22|isbn=0-691-02361-1}}</ref><ref name="Flannery2011">{{cite book|last=Flannery|first=Tim|title=A Natural History of the Planet|year=2011|publisher= Grove/Atlantic, Inc. |isbn=978-0-8021-9560-9|page=79}}</ref>
[[File:Blackants-bredcrust-tokyo-may2015.webm|thumb|(filmeto) Formikoj arigantaj [[manĝajo]]jn.]]
 
Formikoj estis koloniigantaj preskaŭ ĉiujn teramasojn sur la [[Tero]]. La nuraj lokoj kie mankas indiĝenaj formikoj estas [[Antarkto]] kaj kelkaj tre apartaj aŭ neloĝeblaj insuloj. Formikoj prosperas en plej ekosistemoj kaj povas formi 15–25% el la biomaso de [[Surtera animalo|surteraj animaloj]].<ref name="schultz"/> Ties sukceso en tiom multaj medioj estis atribuata al ties socia organizado kaj ties kapablo modifi habitatojn, trovi rimedojn, kaj defendiĝi. Ties longa [[evoluo|kunevoluo]] kun aliaj specioj estis kondukinta al [[Kamuflimito|kamuflimitaj]], [[Kunmanĝado|kunmanĝaj]], [[parazitismo|parazitaj]], kaj [[Mutualismo|mutualismaj]] rilatoj.<ref name=TheAntsRelations>Hölldobler & Wilson (1990), p. 471</ref>
 
Fomikaj socioj havas [[labordivido]]n, komunikadon inter individuoj, kaj kapablon por [[Problemsolvado|solvi komplikajn problemojn]].<ref name="SANdisk"/> Tiuj paraleloj kun la [[Civilizo|homaj socioj]] delonge estis inspirado kaj studobjekto. Multaj homaj kulturoj uzas formikojn en kuirado, medicino, kaj ritaroj. Kelkaj specioj estas valoraj pro sia rolo kiel agentoj por [[biologia plagokontrolo]].<ref name="HolldoblerWilsonAnts3"/> Ties kapabio por ekspluati rimedojn povas konduki formikojn al konflikto kontraŭ homoj tamen, ĉar ili povas damaĝi rikoltojn kaj invadi konstruaĵojn. Kelkaj specioj, kiaj la [[Ruĝa fajrformiko]] (''Solenopsis invicta''), estas konsiderataj [[invada specio|invadaj specioj]], kiuj setliĝas en areoj kie ili estis enmetitaj akcidente aŭ hazarde.<ref name="pests"/>
 
==Kutimaro==