Transskribado Hepburn: Malsamoj inter versioj

La sistemo '''sistemo Hepburn de latinigo''' (ヘボン式, ''Hebon-shiki,'' plennome: ヘボン式ローマ字 ''Hebon-shiki Rōmaji'', prononcata kiel [hebonŝiki roomaĵi])

nuntempe estas la plej uzata sistemo por la [[Japana lingvo per latinaj literoj|latinigo de la japana]], pli precize por la transskribo de la kutimaj [[japanaj skribsistemoj]] [[Hiragana|''Hiragana'']] kaj, [[Strekaj kanaoj|''Katakana'']] kaj [[Kanji]] al la [[latina alfabeto]].

La sistemo '''Hepburn''' de [[latinigo]] (ヘボン式, ''Hebon-shiki''; plennome: ヘボン式ローマ字 ''Hebon-shiki Rōmaji'' [hebonŝiki rōmaĵi]) estas nomita laŭ la usona misiisto kaj lingvoesploristo [[James Curtis Hepburn|James Curtis '''Hepburn''']], kiu en [[1867]] eldonis la unuan [[Japana-Angla vortaro|Japanan-Anglan vortaron]] 和英語林集成 ''Waei-Gorinshūsei'' (la unua vortaro kun ''rōmaji'' estis la japana-portugala vortaro 日葡辞書 "[[Nippo Jisho|''Nippo Jisho'']]" eldonita en 1603). En la unua eldono de la "''Waei-Gorinshūsei"'' sinjoro Hepburn ankoraŭ uzis ''dzu'' anstataŭ ''zu'', ''uye'' anstataŭ ''ue'', ''kio'' anstataŭ ''kyo'' ktp. - la originala ''rōmaji'' de Hepburn ankoraŭ ne estis ''HepburnHebon-shiki Rōmaji''.

En [[1885]] la [[japana registaro]] komisiis la latinigon de la japana al grupo de japanaj kaj fremdlandaj sciencistoj, kaj Hepburn estis unu el tiuj. En [[1886]] Hepburn uzis la sistemon proponitan de la komisiono en la 3-a eldono de la ''Waei Gorin Shūsei-Gorinshūsei'' (改正増補和英英和語林集成 ''Kaisei Zōho Waei-Eiwa Gorin Shūsei'' - "reviziita kaj pliampleksigita japana-angla kaj angla-japana grandvortaro"), kaj la komisiona sistemo poste ricevis sian nunan nomon kiel "sistemo de la vortaro eldonita de Hepburn": la '''Hepburn-Sistemo'''. La nomo de la komisiono estis 羅馬字会 Rōmajikai [aŭ: Rômazikwai] - "Societo por la Latinigo de la Japana alfabeto" <ref>http://www.roomazi.org/</ref> kaj ĝia propono de 1885 nomiĝis: 羅馬字にて日本語の書き方 rōmaji''Rōmaji nite nihongo no kakikata'' ("maniero skribi la japanan latinskribe").

La sistemon Hepburn oni poste kelkfoje iomete ŝanĝis, sed la ŝanĝoj koncernas nur kelkajn esceptojn: en la originala sistemo la partikoloj へ ''he'' kaj を ''wo'' estis skribataj ''ye'' kaj ''wo'' (nune: ''e'' kaj ''o''), kaj en certaj vortoj la silaboj ''ka'' kaj ''ga'' skribiĝis ankoraŭ kiel ''kwa'' kaj ''gwa'', ekz. 火事 ''kwaji''. Tiu sistemo nomiĝas 標準ヘボン式ローマ字 ''Hyōjun-Hebon-shiki Rōmaji [hjōĵun hebon-ŝiki rōmaĵi]'' "'''Norma Hepburn-sistemo'''".

En [[1954]] aperis la 3-a eldono de la "Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary" uzanta novan version de la Hepburn-sistemo, en kiu la silabfina ん ''n'' estas ĉiam skribita kiel ''n'', neniam kiel ''m'' (ekz. ''kanpai''). Tiu nova sistemo nomiĝas 修正ヘボン式ローマ字 ''Shūsei Hebon-shiki Rōmaji [ŝūsei hebon-ŝiki rōmaĵi]'' "'''Reviziita Hepburn-sistemo'''", kaj estas nun la plej uzata sistemo en modernaj vortaroj.

[[Dosiero:JRW-Banshu-Akostation-1.jpg|eta|dekstra|450px| Stacisigno de [[Stacio Banshū-Akō-Stacio]] ([[JR Okcidenta Japanio]]). Por fervojoj oni uzas "Hepburn por fervojaj indikiloj" ]]

* La tria estas la '''Modifita Hepburn-sistemo'''. Tiu ĉi versio entenas trakton pri longaj vokaloj (uzo de [[makrono]]) kaj skribas silabfinan ''n'' ĉiam kiel ''n''. Ĝi estis adoptita de ĉefaj vortaroj (ekz. la ''Pocket Kenkyusha Japanese Dictionary'' eldonita de [[Oxford University Press]]), tamen la uzo ankoraŭ restas ĉefe por lingvistoj. (''La termino '''Modifita Hepburn''' foje signas la Reviziita Hepburn'')