Oŭrenso: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
|||
Linio 1:
[[Geografio]] > [[Eŭropo]] > [[Hispanio]] > [[Galegio]] > '''Oŭrenso'''
----
{{Geokesto | urbo
<!-- *** Kapo *** -->
| nomo = Oŭrenso
| devena_nomo =
| alia_nomo = {{LingvoKunNomo|gl|galeg|''Ourense''}}
| kategorio = urbo
<!-- *** Nomo *** -->
| etimologio = [[Latina lingvo|latine]] Auriense
| oficiala_nomo = Ourense
| moto =
| kromnomo =
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero = Roman bridge, Ourense (Spain).jpg
| dosiero_priskribo = La Ĉefponto
<!-- *** Simboloj *** -->
| flago = Bandera de Ourense.svg
| blazono = Escudo de Ourense.svg
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| lando = Hispanio
| lando_tipo = Ŝtato
| lando_flago = 1
| ŝtato = Iberio
| ŝtato_tipo = Duoninsulo
| regiono = Galegio
| distrikto_tipo = Provinco
| distrikto = Provinco Oŭrenso
| municipo = Regiono de Oŭrenso
| municipo_tipo = Regiono
| histregiono_faldo =
| histregiono = Gallaecia
| histregiono1 =
| histregiono2 =
| histregiono3 =
<!-- *** Familio *** -->
| parto =
| ŝoseo =
| ŝoseo_tipo =
| ŝoseo1 =
| ŝoseo1_tipo =
| ŝoseo2 =
| ŝoseo2_tipo =
| rivero = [[Minjo]]
| rivero1 = Barbaña
| montaro_tipo =
| montaro =
| urbo =
| limo =
| memorindaĵo_tipo = Memorindaĵoj
| memorindaĵo_faldo =
| memorindaĵo = Arkeologia Muzeo de Oŭrenso
| memorindaĵo1 =
| memorindaĵo2 =
| memorindaĵo3 =
| konstruaĵo = [[Katedralo de Oŭrenso]]
| konstruaĵo1 =
| konstruaĵo_tipo = katedralo
| geologio =
| geologio_tipo =
| geologio_montrilo =
| planto = Alameda
| planto_tipo = Parko
<!-- *** Situo *** -->
| situo = Oŭrenso
| koordinatoj_ne_en_titolo = true
| leviĝo =
| lat_d = 42
| lat_m = 19
| lat_s = 48
| lat_NS = N
| long_d = 07
| long_m = 52
| long_s = 12
| long_EW = W
| plej_alta_leviĝo =
| plej_alta_situo =
| plej_alta_lat_d =
| plej_alta_long_d =
| plej_malalta_leviĝo =
| plej_malalta_lat_d =
| plej_malalta_long_d =
<!-- *** Dimensioj *** -->
| areo =
| areo_rondumo =
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro = 106905
| loĝantaro_dato = 2014
| loĝantaro_denseco =
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita = 1-a jarcento p.K.
| establita_tipo = Fondo
| dato =
| urbestro = Xesús Vázquez Abad
| ĉefulo =
| ĉefulo_tipo =
| ĉefulo_partio =
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono = [[Mez-Eŭropa tempo|MET]] | utc_offset =+1
| horzono_DST = [[Mez-Eŭropa tempo|MET]] | utc_offset_DST =+2
| poŝtkodo = 15.7XX
| areo_kodo =
| areo_kodo_tipo =
| kodo =
| kodo_tipo = [[ISO 3166-2:ES]]
| kodo1 =
| kodo1_tipo =
| kodo2 =
| kodo2_tipo =
<!-- *** UNESCO ktp. *** -->
| unesko_nomo =
| unesko_jaro =
| unesko_tipo =
| unesko_kriterioj =
| unesko_regiono =
| unesko_numero =
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera =
| libera_tipo =
| libera1 =
| libera1_tipo =
| libera2 =
| libera2_tipo =
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo =
| mapo_fono =
| mapo_priskribo = Situo kadre de Hispanio
| mapo_lokumilo = Hispanio
| mapo1 =
| mapo1_fono =
| mapo1_priskribo =
| mapo1_lokumilo =
| foto_situo = Relief Map of Spain.png
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| retpaĝo = [http://www.turismodeourense.com/ www.turismodeourense.com]
| commons = Ourense
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj =
}}
'''Oŭrenso''', [[galega lingvo|galege]] kaj oficiale Ourense [owˈɾens̪e], estas urbo en la aŭtonoma komunumo [[Galegio]], [[Hispanio]], kaj ĉefurbo de la samnoma provinco. Temas pro la tria pli loĝata urbo en Galegio, post [[Vigo]] kaj [[Korunjo|Koruno]]. Laŭ la Galega Statistik-Instituto, en [[2014]] ĝi havis 106.905 loĝantojn (107.597 en [[2012]]).
Oŭrenso situas en valo ĉe la rivero [[Minjo]]. La urbo estis jam konata en la [[Romio|romia]] epoko. Ĝia kromnomo estas ''A cidade das Burgas'' (''La urbo de As Burgas'') pro ties famaj varmofontoj, kie akvo ŝprucas je 60-68 °C.
[[Dosiero:Catedral de Ourense - Cabeceira.jpg|eta|maldekstra|200px|Katedralo de Oŭrenso]]
El inter ĝiaj monumentoj elstaras la [[Katedralo de Oŭrenso]] kun sia Portiko de la Paradizo kaj la Sankta Kristo, la romia ponto, la Klostro de Sankta Francisko, la preĝejo de la Triunuo kaj tiu de Sankta Dominiko, kaj ties malnova kvartalo, nun restaŭrata.
Ĝi estas eminenta varmofontejo kie, krom la menciitajn Burgas, eblas ĝui la termoakvojn de la banlokoj A Chavasqueira (japanstila), O Tinteiro, Muíño da Veiga kaj Outariz.
==Etimologio==
La nomo Ourense venas el la latina ''Auriense''<ref>Ferreiro, Manuel(1997). Gramática histórica galega. II. Lexicoloxía. Santiago de Compostela: Laiovento, 30. ISBN 84-89896-07-0.</ref>, aludinta la abundon je oro, kiun oni ĉerpis el la rivero Minjo. De 1983, laŭ la Leĝo 3/1983, alineo 10.1 pri Lingva Normaligo, la sola oficiala nomo de la urbo (kaj de ĉiuj aliaj lokoj de Galegio) estas tiu en la galega<ref>Leĝo pri lingva Normaligo (galege) http://www.udc.es/snl/documentospdf/Lei_normalizacion.pdf</ref>.
==Historio==
Linio 19 ⟶ 153:
Oŭrenso situis apud la Via Nova, romia vojo kunliginta Bracara Augusta (nuntempa [[Braga]], en [[Portugalio]]) kun Asturica Augusta (hodiaŭa [[Astorgo]], en [[Kastilio kaj Leono]], Hispanio), kaj ĝi estis grava post la romia epoko danke al la ponto kaj al ĝia centra situacio en la tiama Galegujo. Ĝi estis la sidejo de la kortego de la [[Sueboj|suevoj]], kredeble dum la reĝado de Carriarico/Teodomiro, fondinta la unuan preĝejon dediĉita al [[Marteno de Tours|Sankta Marteno]] de Tours.
[[Dosiero:Fonte na praza do Ferro Ourense.jpg|eta|maldekstra|200px|Fontano en la Ferplaco]]
Post la arabaj kaj normanaj invadoj de la 10a jc. komenĉiĝis malrapida restariĝo de la urbo. En 1084 la episkopo Ederonio restaŭris la katedralon, kiu hodiaŭ estas la preĝejo de Sankta Maria Patrino. Sed en 1122 Tereza, la grafino de Portugalio, donis la regadon de la urbo al la episkopo Laŭrenco de Oŭrenso kaj ties posteuloj; tiu situacio daŭris ĝis la 17a jc.
Linio 25 ⟶ 159:
==Geografio==
[[Dosiero:Praza Maior de Ourense.jpg|eta|dekstra|600px|La Ĉefplaco]]
La urbo situas je 135 m super la marnivelo.
Linio 226 ⟶ 361:
==Vidindaĵoj==
[[Dosiero:Orense - Iglesia Santisima Trinidad 03.JPG|eta|dekstra|150px|Preĝejo de la Triunuo]]
* [[Katedralo de Oŭrenso]]
* Varmofonto As Burgas. Temas pri tri fontoj verŝantaj tricent litrojn ĉiuminute, utilaj por pluraj haŭtmalsanoj. Apud ili situas kopioj de la kvar romiaj altarŝtonoj trovitaj en Oŭrenso; la unua estas tiu dediĉita de Calpurnia Abana Aeboso al la nimfoj de ĉi tiuj varmofontoj.
* Preĝejo de la Triunuo. Gotika, kastel-aspekta, konstruita inter la 12a kaj 16a jc.
* Ĉefponto, ankaŭ konata kiel Romia Ponto aŭ Malnova Ponto. Nacia monumento kaj unu el la simboloj de la urbo. Ĝi konservas sep el la dek unu originalaj arkoj. En la 19a jc. ĝi perdis la turon ankoraŭ aperanta en la urba blazono.
* Palaco de Velle. Etnobela palaco el la 16a jc.
* Ĉefplaco.
* Arkeologia Muzeo de Oŭrenso. Ĝi enhavas kolektojn el prahistorio (ekzemple, el Bronzepoko enestas la Alta Ŝtono kaj la glavo el Mouruás, kaj el la galega kulturo de ''castros'' elstaras la figuroj de militistoj kaj la kapo de militisto el Rubiás), el la romaniga epoko kaj el la antaŭromanika periodo.
<gallery>
Dosiero:Ourense, Escolma de escultura 02-10b, Ás (Baños de Molgas) (I - II dC).JPG|eta|maldekstra|180px|Romiaj flugiloj (1a-2a jc.)
Dosiero:Ourense, Escolma de escultura 02-03a, A Pedra Alta (Castrelo do Val)(fin. II-com. I aC).JPG|eta|maldekstra|180px|La Alta Ŝtono ([[Bronzepoko]], 2a-1a jc. a.n.e)
Dosiero:Ourense, Escolma de escultura 02-05d, Cabeza de guerreiro (Cadós, Bande) (I dC).JPG|eta|maldekstra|180px|Militista kapo, el la kulturo de ''castros''.
Dosiero:Ourense, Escolma de escultura 02-02b, Tríscele de Castromao, Celanova (IaC-IdC).JPG|eta|maldekstra|180px|[[Triskelo]] el Castromao
</gallery>
== Provinco ==
[[Dosiero:provmap-ourense.png|left|frame|Situo de la provinco Oŭrenso en Hispanio.]]
Oŭrenso estas ĉefurbo de samnoma provinco, kun loĝantaro de 350.000 homoj. Ĉefaj urboj: [[Verín]], [[Ribadavia]], [[Allariz]], [[A Rúa]], [[O Carballiño]] kaj [[Xinzo de Limia]].
== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}
[[Kategorio:Urboj de Hispanio]]
| |||