Oŭrenso: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Korekto de malglataĵoj, stil-plibonigo
Linio 138:
| notoj =
}}
'''Oŭrenso''', [[galega lingvo|galege]] kaj oficiale Ourense [owˈɾens̪e], estas urbo en la aŭtonoma komunumo [[Galegio]], [[Hispanio]], kaj ĉefurbo de la samnoma provinco. Temas propri la tria pli loĝata urbo en Galegio, post [[Vigo]] kaj [[Korunjo|Koruno]]. Laŭ la Galega Statistik-Instituto, en [[2014]] ĝi havis 106.905 loĝantojn (107.597 en [[2012]]).
 
Oŭrenso situas en valo ĉe la rivero [[Minjo]]. La urbo estis jam konatafondita en la [[Romio|romia]] epoko. Ĝia kromnomo estas ''A cidade das Burgas'' (''La urbo de As Burgas'') pro ties famaj varmofontoj, kie akvo ŝprucas je 60-68 °C.
[[Dosiero:Catedral de Ourense - Cabeceira.jpg|eta|maldekstra|200px|Katedralo de Oŭrenso]]
El inter ĝiaj monumentoj elstaras la [[Katedralo de Oŭrenso]] kun sia Portiko de la Paradizo kaj la Sankta Kristo, la Romia Ponto (aŭ Ĉefponto), la Klostro de Sankta Francisko, la preĝejo de la Triunuo kaj tiu de Sankta Dominiko, kaj ties malnova kvartalo, nun restaŭrata.
 
Ĝi estas grava varmofontejo kie, krom la menciitajn As Burgas, eblas ĝui la termoakvojn de la banlokoj A Chavasqueira (japanstila), O Tinteiro, Muíño da Veiga kaj Outariz.
 
==Etimologio==
Linio 152:
Ekzistis antaŭromiaj setlejoj ĉe la riveroj Minjo kaj Loña, kiel tiuj de Valdegola, Oira kaj San Tomé, sed la urbo naskiĝis en la romia setlejo apud la termofontoj Burgas kaj en la garnizono ĉe la romia ponto.
 
Oŭrenso situis apud la Via Nova, romia vojo kunliginta Bracara Augusta (nuntempa [[Braga]], en [[Portugalio]]) kun Asturica Augusta (hodiaŭa [[Astorgo]], en [[Kastilio kaj Leono]], Hispanio), kaj ĝi estis grava post la romia epoko danke al la ponto kaj al ĝia centra situacio en la tiama Galegujo. Ĝi estis la sidejo de la kortego de la [[Sueboj|suevoj]], kredeble dum la reĝado de Carriarico/Teodomiro, fondinta la unuan preĝejon dediĉitadediĉitan al [[Marteno de Tours|Sankta Marteno]] de Tours.
[[Dosiero:Fonte na praza do Ferro Ourense.jpg|eta|maldekstra|200px|Fontano en la Ferplaco]]
Post la arabaj kaj normanaj invadoj de la 10a jc. komenĉiĝis malrapida restariĝo de la urbo. En 1084 la episkopo Ederonio restaŭris la katedralon, kiu hodiaŭ estas la preĝejo de Sankta Maria Patrino. Sed en 1122 Tereza, la grafino de Portugalio, donis la regadon de la urbo al la episkopo Laŭrenco de Oŭrenso kaj ties posteuloj; tiu situacio daŭris ĝis la 17a jc.
 
La sekvajn jarcentojn Oŭrenso estis urbo de pastroj, nobeluloj kaj funkciuloj, kaj la vin-industrio prosperadis ĝis la pestoj de la fino de la 19a acjc. Ĝuste tiam la urba loĝantaro kreskis dank' al la konstruado de gravaj vojoj kaj al la fervojo de Monforte de Lemos al Vigo, tiel ke la urbo transbordis la malnovanlimojn kvartalonde la malnova kvartalo. Nuntempe Oŭrenso estas grava vojnodo.
 
==Geografio==
Linio 163:
 
=== Klimato ===
La klimato de Oŭrenso estas treiom aparta. Ĝi havas [[Oceana klimato|oceanan klimaton]] kun forta influo de [[kontinenta klimato]]. La urba situo, valfunda, igas someron tre varma, kun temperaturoj kutime super 35 °C. La vintraj temperaturoj estas malaltaj, kvankam kutimenur nemalofte sub 0 °C. La plej alta temperaturo iam registrita estis 42,6 °C en [[julio]] [[1990]] kaj la plej malalta estis -8,6 °C, la tagon de [[Kristnasko]] [[2001]].
 
{|class="wikitable collapsible" align="center" style="font-size:90%;width:80%;border:0px;text-align:center;line-height:120%"
Linio 363:
[[Dosiero:Orense - Iglesia Santisima Trinidad 03.JPG|eta|dekstra|150px|Preĝejo de la Triunuo]]
* [[Katedralo de Oŭrenso]]
* Varmofonto As Burgas. Temas pri tri fontoj verŝantaj ĉiuminute tricent litrojn ĉiuminute,da kuracakvo utilajutila por pluraj haŭtmalsanoj. Apud ili situas kopioj de la kvar romiaj altarŝtonoj trovitaj en Oŭrenso; la unua estas tiu dediĉita de Calpurnia Abana Aeboso al la nimfoj de ĉi tiuj varmofontoj.
* Preĝejo de la Triunuo. Gotika, kastel-aspekta, konstruita inter la 12a kaj 16a jc.
* Ĉefponto, ankaŭ konata kiel Romia Ponto aŭ Malnova Ponto. Nacia monumento kaj unu el la simboloj de la urbo. Ĝi konservas sep el la dek unu originalaj arkoj. En la 19a jc. ĝi perdis la turon, kiu ankoraŭ aperantanvideblas en la urba blazono.
* Palaco de Velle. Etnobela palaco el la 16a jc.
* Ĉefplaco.
* Arkeologia Muzeo de Oŭrenso. Ĝi enhavas kolektojn el prahistorio (ekzemple, el Bronzepoko enestas la Alta Ŝtono kaj la glavo el Mouruás, kaj el la galega kulturo de ''castros'' elstaras la figurojtorsoj de militistoj kaj la kapo de militisto el Rubiás), el la romaniga epoko kaj el la antaŭromanika periodo.
 
<gallery>