|
'''Aldomigi''' aŭ '''hejmigi''' sovaĝajn aŭ naturajn bestojn signifas ilin alkutimigi al vivado en kaptiteco por bredo[[bestobredado|bredado]] kaj uzado fare de homoj.
[[File:Backing sheep at sheepdog competition.jpg|right|250px|thumb|[[Hundo]]j kaj [[ŝafo]]j estis inter la unuaj animaloj aldomigitaj.]]
Parolante pri '''aldomigitaj plantoj''' (iom metafora uzado de "aldomigo") oni parolas pri ĉiuj plantoj, kiujn homoj uzas kaj sisteme plantas por [[nutrado]], [[furaĝo]], medicina[[medicino]] aŭ alia uzado.
== Historio ==
Ĉirkaŭ [[-8000|8000 jarojn a.K.]] homoj komencis kapti kaj aldomigi sovaĝajn bestojn kun la celo liberiĝi de la plena dependeco de [[ĉasado]]. Pli frue okazis nur la aldomigo de la [[hundo]]: minimume antaŭ 15000 jaroj, eble, baze de signoj klarigotaj, antaŭ 30 aŭ 40mil40 mil jaroj<ref>N.D.Ovodov +al. - [http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0022821 A 33,000-Year-Old Incipient Dog from the Altai Mountains of Siberia: Evidence of the Earliest Domestication Disrupted by the Last Glacial Maximum] in Plos One, 2011 {{en}}. Ankaŭ: [http://derstandard.at/1311803005192/Sibirien-33000-Jahre-alter-Hundeschaedel-zeigt-fruehe-Domestizierung 33.000 Jahre alter Hundeschädel zeigt frühe Domestizierung] {{de}}</ref><ref>M.Germonpré, M.V.Sablin +al. - [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440308002380 Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes] in ''Journal of Archaeological Science'', vol. 36 (2009) {{en}}</ref><ref>Apud la [[Groto Chauvet]] en Francio oni malkovris spurojn de prahistoria infano, vivinta antaŭ 26mil26 mil jaroj, kaj apudajn spurojn de [[lupo]] aŭ [[hundo]]. Legu: M. A. Garcia - [http://www.international.icomos.org/centre_documentation/inora/inora24/inora-24-1.pdf La piste de pas humains de la grotte Chauvet à Vallon-Pont-d'Arc / Human Footprints in the Chauvet Cave] {{fr}}/{{en}}</ref>.
La [[neolitiko|neolitikaj]] homoj aldomigis [[kapro]]jn, [[ŝafo]]jn, [[bovo]]jn, [[porko]]jn kaj pli malfrue ankaŭ [[ĉevalo]]jn.<br />Ĉevaloj tiam ekservis kiel ŝargobestoj, bovoj kiel tirbestoj. Kaproj kaj ŝafoj liveris precipe [[lakto]]n, bovoj kaj porkoj [[viando]]n. [[Hundo]]j kaj ankaŭ [[kato]]j (ekzemple [[gepardo]]j aŭ [[leopardo]]j) estis dresitaj kiel ĉashelpantoj.
Ĉevaloj tiam ekservis kiel ŝargobestoj, bovoj kiel tirbestoj. Kaproj kaj ŝafoj liveris precipe [[lakto]]n, bovoj kaj porkoj [[viando]]n.<br />
[[Hundo]]j kaj ankaŭ [[kato]]j (ekzemple [[gepardo]] aŭ [[leopardo]]) estis dresitaj kiel ĉashelpantoj.
En pli malfruaj epokoj aldoniĝis bestoj por [[hobio]] kaj sciencaj eksperimentoj.
{| class="wikitable"
== Komparu kun ==
* [[Agrikulturo]]
* [[BestobredadoAgrokulturo]]
* [[elhejmigo|Eldomigoeldomigo]]
== Vidu ankaŭ ==
| 