Ĉinuka piĝino: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 128:
Ĉar la kompanio venis plej frue el la usonanoj kaj kanadanoj, kaj ĉar homoj ne eĉ zorgis pri kion la indiĝenanoj diris pri siaj historioj, la usonanoj kaj kanadanoj disvastigis kaj kredis la mensogon ke la kompanio kreis la ĉinukan lingveton.
== Eksparoliĝo
La lingvo plejparte uziĝas inter la indiĝenanoj kaj aliaj homoj, do kiam la registaro forpelis la indiĝenojn, la aliaj homoj ne plu parolendis la lingvon. La lingvo tre malestimiĝis de homoj de aliaj lokoj, tiel ĉiuj dialektoj. Jen:
'''Angle''': ''»...It has naturally found its way into the spoken language of the Oregon and Washington Territory whites, and the ability to use it freely was once regarded by them as an accomplishment. It is an accomplishment that stands on the same level with the more pretentious pedantry of interlarding bad French, or Spanish, or Latin with good English. The mixture is disgustingly vulgar.«''
'''Esperanto''': »Ĝi memevidente iĝis en la parola lingvo de la Oregonaj kaj Vaŝintonaj blankhaŭtoj, kaj la lerto pri plenuzi ĝin iam konsideriĝis kiel bonaĵo. Estas bonaĵo tiom bone kiel la pli afektaj paroloj de homoj kun francaĉa, aŭ hispanaĉa, aŭ latinaĉa en bona angla parolo. La miksaĵo estas naŭzige vulgara«
— Saguache Chronicle, 1884.08.08; (reskribo el la San Francisco Chronicle)<ref>https://www.coloradohistoricnewspapers.org/cgi-bin/colorado?a=d&d=SQC18840808.2.28&srpos=6&e=-----1940--en-20--1--txt-txIN-%22chinook+jargon%22-------2-#</ref>
== Reparoliĝo, Skribsistemo ==
La lingvo fake ankoraŭ paroliĝas. Tamen, nun ekzistas du specoj: la antaŭtempa lingveto ankoraŭ uziĝas en anoncoj, nomoj ktp kaj homoj lernas ĝin kiel alian lingvon (ĉefe rete). Ĉi formo estas vere la lingvo de ĉiuj loĝantoj. Inter aliaj aferoj, se oni scias ĝin, legiĝeblas multaj historiaj skribaĵojn kaj klariĝas frazoj kaj vortoj el anglaj kantoj, malnovaj leteroj, primemaj libroj, ktp ĉar la lingveto uziĝis tiom ofte ke neniu tradukendis.[[Dosiero:First-pipa-txt.jpg|eta|Komputila ekzemplo de la stena skribsistemo]]Sed kiam ĉiujn el la indiĝenanoj perforte moviĝis al malvastaj lokoj (malliberejoj) usone ktp, la ĉinuka iĝis al interlingvo por tiuj indiĝenanoj, kaj iam post iam kreskiĝis el lingveto ĝis lingvo. Ĉi lingvo ankoraŭ nuntempe paroliĝas en »Oregon«. La bazo ankoraŭ samas ol la antaŭtempa, sed periĝas alian skribsistemon, enhavas pli vortojn ktp. Ĉi lingvo nun lerniĝas al indiĝenanaj infanoj kaj aliaj homoj lerneje. Ekzemploj:
| |||