Animeo: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 69:
===== Hararo =====
Hararoj de anime-roluloj plej kutime konsistas el tufoj. Ili ofte havas tre
===== Esprimo de emocio =====
Transdono de
===== Ĉibi =====
[[Dosiero:Pani poni.jpg|eta|dekstra|250px|Sceno el animeo ''[[Pani Poni Dash!]]''. La roluloj estas desegnitaj en ''ĉibi''-stilo por emfazo de komika efekto.]]
Krom "serioza"
=== Scenaro ===
[[Dosiero:Wikipe-tan full length.svg|eta|maldekstra|200px|[[Vikipedio:Vikipenjo|Vikipenjo]], la [[moeo]]-maskoto de ĉiuj anime-portaloj de la [[Vikipedio]].]]
=== Ekzemploj de
Kiel en ĉiu alia ĝenro de [[kino]], en animeo ne ekzistas limoj por scenaro. Ekzistas animeoj pri paralelaj universoj, kosmo, fantaziaj mondoj, historiaj momentoj (aparte el historio de [[Japanio]]) - kaj samtempe oftas animeoj pri kutima vivo en moderna Japanio, aparte en
Ekzemple, la ĝenro ''shounen-adventure'' ([ŝo:nen advenĉer], porknaba aventura animeo) ofte havas tre
Krome, ofte okazas ke malsamaj kanonaj ŝablonoj intermiksiĝas. Ekzemple, tre populara seriaro ''[[Full Metal Panic!]]'', en kiu juna
Krom "kanonaj" animeoj aperas ankaŭ multaj originalaj, neklaseblaj kaj artecaj. Ekzemplo de anime-seriaro kun ne-norma scenaro estas [[GANTZ]]. La ĉefaj roluloj de ĝi mortis en unua serio, sed ilin
[[Dosiero:Postapokalipsa dezerto Sunabouzu.png|eta|200px|dekstra|Postapokalipsa dezerto anstataŭ urbo; ekrankopio el animeo [[Sunabouzu]].]]
[[Dosiero:Vaporpunka urbo Laputa.png|200px|eta|dekstra|[[vaporpunko|Vaporpunka]] mineja urbo el [[Tenkū no shiro Rapyuta]].]] Universoj, en kiuj okazas la eventoj de seriaroj, povas havi iujn ajn formojn de klasikaj [[fantazio|fantaziaj]] mondoj ĝis [[ciberpunko]] (''[[Ghost in the Shell]]'', ''[[Serial Experiments Lain]]'') kaj [[vaporpunko]] (''[[The Last Exile]]'', ''[[Steamboy]]''). Ofte anime-seriaroj okazas en paralelaj universoj similaj al la nia, sed kun tute malsamaj historioj kaj
Plejparto de anime-seriaroj havas profundan emocian kaj idean senton. La aŭtoroj celas ne nur amuzi la spektantojn, sed per imagoj transdoni siajn pensojn kaj ideojn. Popularaj ideoj de animeo estas ideo de persistemo, de elekto de propra vojo en vivo, de [[moralo]] ktp. [[Ŝoŭnen]]-animeoj, kies ĉefa celgrupo estas knaboj inter 12 kaj 18 jaroj, plejparte havas sufiĉe simplan idearon (persistemo, fideleco al amikoj ktp). "Simpla" tamen ne signifas "primitiva" aŭ "naiva" - pli bone diri "
== Originala verko ==
Absoluta plimulto de animeoj baziĝas sur iuj [[mangao]]j, sed ankaŭ iam uzas literaturajn verkojn - [[romano]]j, [[dramo]]j ktp. Freŝdate, oni produktas animeojn baziĝante ankaŭ ''[[light novel]]'' kaj [[komputilludo]]jn. Samtempe, ofte la scenaro de animeo malsamas de scenaro de originala verko - aperas aŭ malaperas roluloj, aldoniĝas novaj scenoj, ŝanĝiĝas la finaĵo ktp.
=== Sono kaj muziko ===
[[Dosiero:Midori no Hibi OST.jpg|eta|dekstra|250px|Kovro de OST-albumo de seriaro ''[[Midori no Hibi]]''.]]
Por kreo de emocia etoso kaj transdono de sentoj al la spektanto, en animeo, same kiel en [[kino]], uzatas sono kaj [[muziko]]. La aro de ĉiuj muzikoj el iu anime-serio (ili plej kutime nomiĝas OST de la angla ''original soundtrack'') estas vendita aparte de la seriaro mem kaj ofte estas ne malpli populara ol normalaj
Plej aktive uzatas la t.n. ''etosa muziko'', kiu difinas la emocian tonon de sceno. Ekzemple antaŭ gravaj bataloj la muziko estas patosa, parada, ofte simila al [[marŝo]] (ekz. ''Decisive Battle'' el ''[[Neon Genesis Evangelion]]'') aŭ religia [[himno]] (ekz. "One-Winged Angel" el ''[[Final Fantasy: Advent Children]]'' kaj la ''[[Final Fantasy VII]]'' videoludo). En malgajaj kaj dramaj momentoj ofte sonas malrapidaj kantoj kun [[violono]]j kaj inaj
La plej popularaj kutime iĝas malfermanta kaj fermanta kantoj de ĉiu seriero. Ili estas neapartigeblaj partoj de la animeo, kiuj estu etose konektitaj al ĝia scenaro kaj idearo. La malfermanta kanto celas krei ĉe la spektanto la mensan agordon respondan por enhavo de seriero, kaj la fermanta substreku la impreson pro la serio kaj memoron de etoso. Ĝusta elekto de fermanta kaj malfermanta kantoj povas grave kontribui al tuta sukceso de serio. Pro tio fari tiuj kantoj estas granda fiero, por kiu konkuras eĉ plej famaj muzikistoj de Japanio.
Linio 109 ⟶ 110:
{{Ĉefartikolo|Japana voĉoaktoro}}
[[Aktoro]]j, kiuj donas voĉojn al roluloj de animeo, nomiĝas [[Japana voĉoaktoro|sejuoj]] (声優 [Seijū]). La profesio de ''sejuoj'' estas tre populara en Japanio. Ili studas en specialaj lernejoj, kien tre malfacilas eniri pro granda konkuro. La studprogramo por ''sejuo'' inkluzivas trejnado regi sian voĉon en plej alta nivelo kaj montri la plej precizajn nuancojn de emocioj per ĝia tono kaj tembro. Krome, ĉar ofte en animeoj roluloj kantas, ili ricevas seriozan
Por multaj popularaj anime-serioj la ''sejuoj'' eldonas, krom kutimaj OST-albumoj, la "albumojn de roluloj", kiuj enhavas ĉiujn kantojn de sama rolulo kaj aŭdiofragmentojn el animeo. Pro tia kombinaĵo, aŭskultanto havas impreson ke la rolulo mem kantas. Krome, ofte eldoniĝas diskoj kun dialogoj kaj
== Titoloj de animeoj ==
[[Dosiero:Fluganta Kazino The Last Exile.png|eta|dekstra|220px|Oni ne scias kial, sed ofte anime-artistoj emas uzi [[greka alfabeto|grekan alfabeton]]. Ĉi tio estas fluganta [[kazino]] el [[vaporpunko|vaporpunka]] animeo ''[[The Last Exile]]'' (La lasta ekzilo). Ĝia nomo ''Casino Royale'' estas skribita angle, sed per grekaj literoj.]]
Absoluta plimulto de animeoj, eĉ la konsiderantaj pure japanan kulturon kaj problemojn, celas internacian merkaton. Pro tio plejparto de animeoj havas oficialan latinigitan nomon donitan jam en la studio, kiu faras la filmon krom originala japana nomo. Ĝi estas skribata per latinaj literoj kaj iĝas [[varomarko]] de la [[merkato]] monda. Animeoj kiuj baziĝas sur alia originala verko, ĝenerale havas saman nomon. Aliaj havas titolojn kreitajn per traduko aŭ latinigo de originala japana nomo.
Sendepende de kia estas la nomo, ĝi iĝas parto de tuta imago de la animeo, aldonas al ĝia ĉarmo kaj iĝas grava parto de internacia anime-kulturo.
==== Nomoj el angla lingvo ====
Plej ofte, por titolo de animeoj uziĝas la [[angla lingvo]] - kaj ofte tre malbona angla. Ekzemple, la serio pri kaŝitaj eblecoj de homa [[cerbo]], ŝajne (laŭ dominanta opinio inter admirantoj) devus havi nomon ''Vekiĝo de kaŝita menso'' aŭ io simila, sed la oficiala nomo estas ''[[Night Head]]'' (nokta kapo). Probable, multaj anglaj nomoj aperas pro aŭtomata traduko el la japana: ''[[Bleach]]'', ''[[Samurai7]]'', ''[[Dragon Half]]'' (Drakoduono) kaj aliaj. Ofte la angla nomo estas sola kaj plej grava por la animeo, kaj en la japana oni nur transskribas ĝin per [[katakana]]. Tiaj estas, ekzemple, fama [[vaporpunko|vaporpunka]] filmo ''[[Steamboy]]'', fantazia serio ''[[Berserk]]'' kun abunda sango kaj perforto aŭ mistika seriaro ''[[D.Gray-man]]''.
Kiam la animeo havas ne latinigitan oficialan nomon, oni preferas latinigi ĝin per [[Rōmaji]], precipe iu variaĵo de [[transskribado Hepburn]], ne per traduko de vortoj - ekzemple, [[Shakugan no Shana]], [[Naruto Shippuuden]], [[Yami no Matsuei]] ktp. Krome, kiam originala japana nomo havas anglajn vortojn, kompreneble okazas ke en la nomo japanaj kaj anglaj vortoj estas intermiksitaj, kiel en [[Itazura na Kiss]], [[Kaze no Stigma]] ktp.
En malmultaj okazoj, titoloj de animeoj havas ''alian'' anglan nomon por anglalingva mondo krom ''originalan'' anglan nomon. Ekzemple, [[Meitantei Konan]] havas originalan anglan nomon ''Detective Conan'', tamen la [[usono|usona]] versio estas ''Case Closed'' (
==== Nomoj el aliaj lingvoj ====
Krom anglaj titoloj estas uzataj, kvankam malofte, nomoj el aliaj lingvoj. Ekzemple, ekzistas kruela horor-seriaro, kiu nomiĝas [[germane]] - ''[[Elfen Lied]]'' (''Elfa kanto''). Unu el plej famaj porjunulaj anime-serioj japane nomiĝas "新世紀エヴァンゲリオン" (Nova Jarcento, Evangeliono), kaj ĝia oficia internacia nomo, ''[[Neon Genesis Evangelion]]'' estas latinigita nomo el la [[greka]] (νέον γένεσις εὐαγγέλιον), pro ke ĝi havas [[biblio|bibliajn]] kaj [[Apokrifoj|apokrifajn]] aludojn.
Alia ekzemplo de uzo de la greka – [[sciencfikcio|sciencfikcia]] serio pri apudtera [[kosmo]] en relative proksima estonto ''[[Planetes]]'' (プラネテス) tenas sur kovrilo nomon per majusklaj [[greka alfabeto|grekaj]] literoj: ΠΛΑΝΗΤΕΣ (''Vaguloj'' el [[greka lingvo]]).
Aliaj lingvoj ankaŭ estas uzataj kiam temas pri iu nocio aŭ internacia termino, kiu devenas ne el la angla. Bona ekzemplo estas serio ''[[Nodame Cantabile]]''. Kiel kuriozan ekzemplon oni ankaŭ povas mencii la titolon de ciberpunka [[OVA]] [[Appleseed Saga Ex Machina]], kiu devenas eĉ el ''tri'' lingvoj – laŭorde la angla, la japana kaj la [[latina]].
== Animeoj laŭ medio ==
=== Animaciaj filmoj ===
'''Animacia filmo''' (アニメーション映画 [animēŝon eiga] aŭ アニメ映画 [anime eiga]) estas animeo kreita por ludi en [[
=== Televidserioj ===
[[Dosiero:Chrno 1.jpg|eta|dekstra|Ĉefroluloj el anime-serio «[[Chrono Crusade]]».]]
'''[[Televidserio|Televidseriaj]]''' (TV) animeoj konsistas el kelkaj mallongaj serieroj, kiujn oni elsendas per [[televido]] dum
La longo de tuta serio estas iu multipliko de [[:ja:クール (テレビ)|クール]] (el [[franca lingvo|franca]] ''cours''), tradukebla kiel ''sezono'' aŭ ''daŭro''. Tiu unuo estas 12-13 serieroj, kiuj montreblas po unu
=== OVA ===
{{Ĉefartikolo|Original video animation}}
'''OVA''' ('''''[[Original video animation]]'''''; malofte '''OAV''', aŭ '''''Original Animated Video''''') estas animeoj, originale celantaj al disvastigo en formo de [[vidbendo]] aŭ [[DVD]] kaj ne elsenditaj per televido. Kiel plimulto de aliaj popularaj filmoj, popularaj OVA-oj povas eventuale iĝi elsenditaj, sed tio ne estas plej grava fonto de enspezo el ili.
Plej ofte OVA estas sola mallonga filmo, sed ankaŭ ekzistas OVA-serioj de inter 2 kaj 6 epizodoj, kiuj vendiĝas aŭ kune aŭ aparte. Nun plej ofte tia epizodo daŭras 23-25 minutojn, samkiel la televid-seriero, sed en la 1980-aj kaj fruaj 1990-aj plej ofte OVA-oj daŭris dum horo aŭ pli.
OVA-formato ofte estas uzataj de junaj kaj malriĉaj studioj, kies produkton ne pretas aĉeti grandaj televidkanaloj. Krome, ĝi taŭgas por testo ĉu iuj ideoj estos popularaj inter iu parto de publiko. Sukcesa OVA povas esti poste rekreita aŭ daŭrigita kiel televid-serio, kaj la rondo de admirantoj, kiu jam formiĝis ĉirkaŭ la OVA, ne lasos la serion fiaski. Ekzemple, populara serio [[Aa, Megamisama!]] unue aperis kiel OVA, sed iĝis tiom populara, ke eĉ du sezonoj de daŭriganta seriaro ne satigis la admirantojn. Aliflanke, ofte por sukcesaj serioj oni kreis OVA-ojn, kiuj aldonas al scenaro.<ref name="umich.edu"/><ref>http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=35</ref> Ekzemple, la serio ''[[Irresponsible Captain Tylor]]'', populara en la 1990-aj jaroj, estas daŭrigita unue per du epizodoj de OVA kaj poste per aliaj 6.
=== ''TV-special'' ===
La '''Special''' (speciala, aldona seriero) estas aparta televida epizodo, kiu elsendiĝas aldone al iu anime-serio. Plej kutime ĝi estas konektita kun ĉefa scenaro de la serio, sed ne estas integra parto de ĝi. Ofte specialaj epizodoj estas aparta branĉo de la scenaro aŭ montras la mondon kaj rolulojn de la serio de nova flanko. En seriozaj anime-serioj povas aperi ''special''-epizodoj kun [[komedio|komediaj]] eĉ iom [[parodio|parodiaj]] enhavoj. Kutima trajto de ''special''-epizodoj estas ke ili estas ''fermitaj'', t.e. ne influas la ĉefan scenaron kaj la spektanto nenion perdus je kompreno de la serio se li aŭ ŝi preterlasus la epizodon. La
Kutime aldonaj epizodoj estas montritaj post fino de sezona elsendo de la serio aŭ pro iuj specialaj okazoj. Estas bona tradicio montri specialan epizodon dum iu [[ferio]], ekzemple oni ofte kreas ''special''-epizodon por [[Kristnasko]]. Okazas ankaŭ, ke oni elsendas aldonajn epizodojn ioman tempon post fino de elsendo de baza serio por rememorigi la publikon.
Linio 159 ⟶ 160:
=== ONA ===
'''ONA''' (''[[Original Network Animation]]'') estas animeo, speciale celita por disvastigo per la [[Interreto]]. Tiuj animeoj ne elsendiĝas kaj ne vendiĝas en video-vendejoj, sed elŝuteblas tra la reto. Kvankam mallongaj animacioj disvastigitaj per la reto estas kutima ludo por [[amatoro]]j, seriozaj studioj ankoraŭ ne ofte uzas tiun metodon, kaj do animeoj en ONA-formato nun estas ege raraj. Unu el ekzistantaj ekzemploj estas kvarminuta aldona epizodo por serio [[Azumanga Daioh]]: ''Azumanga WEB Daioh''.
== Aliaj konataj animeoj ==
{{Div col|cols = 3}}
* [[Aa, Megamisama!]] (Ho, Diino!)
* [[Akira]]
* [[Ashita no Joe]]
* [[Boku no Pico]]
* ''[[Bubblegum Crisis]]''
* ''[[City Hunter]]''
* [[Crayon Shin-chan]]
* ''[[Death Note]]'' (Kajero de Morto)
* [[Digimon]]
* [[Doraemon]]
* ''[[Dragon Ball Z]]''
* ''[[Fullmetal Alchemist]]''
* ''[[Galaxy Express 999]]''
* [[Hokuto no Ken]]
* [[Kōkaku Kidōtai]] (Karapacaj Tumultpolicoj / angle: ''[[Ghost In The Shell]]'')
* [[Magister Negi Magi]]
* [[Mobile Suit Gundam]]
* ''[[Ninja Scroll]]''
* [[Nudpieda Gen]]
* [[Otaku no Video]]
Linio 187 ⟶ 189:
* [[Rurōni Kenshin]]
* [[Saint Seiya]]
* ''[[Serial Experiment Lain]]''
* ''[[Space Battleship Yamato]]''
* [[Tenkū no Esukafurōne]] (Eskafloŭne en la ĉielo)
* [[Urusei Yatsura]]
* ''[[Vampire Hunter D: Bloodlust]]''
{{Div col end}}
== Konataj
* [[Dezaki Osamu]]
* [[Kawajiri Yoshiaki]]
|