Akropolo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA) |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Dosiero:
'''Akropolo''', (el la [[greka lingvo|greka]]: ἄκρος „situanta supre“, [[Polis|πόλις]] „urbo“) estas la [[citadelo]] situanta je la plej supra parto de la [[Grekio|greka]] [[urbo]]. Ofte tiu loko iĝis ankaŭ kultloko kun la plej gravaj sanktejoj. Akropolo estis ŝajne karakterizaĵo de ĉiu antikva greka urbo, eĉ se iuj pro ebena tereno, apenaŭ indas pri tiu nomo. Ĝi origine signifis fortikigitan altaĵon de [[Grekio|grekiaj]] urboj kun la sankta distrikto kaj reganta palaco. En metamorfa senco estas la esprimo uzata en [[arĥeologio]] kutime por la centra parto de la antikva aŭ fru-mezepoka [[opidumo]].
Pro defendkialoj la unuaj loĝantoj de urbo elektis montetoj kun kiel eble plej krutaj [[deklivo]]j. Tiaj unuaj loĝejoj evoluis multloke al centroj de grandaj urboj, kiuj etendiĝis poste ĝis la najbaraj valoj.
La unuaj akropoloj aperis en la dua duono de la [[2-a jarmilo a.K.]] en urboj de la [[mikena kulturo]]. En pli postaj setlejoj en la [[klasika periodo]] la loĝada funkcio senvalidiĝis kaj akropolo servis aparte por celoj publikaj kaj religiaj. En la [[helena periodo]] (la 3-a ĝis la 1-a jarcentoj a.K.) la funkcioj diferenciĝis - iuj urboj konstruis akropolon envicigitan en defendsistemon de la urbo (ekz. [[Priene]], dum en la aliaj ĝi estis konstruata ekskluzive por la reprezentaj celoj (p.e. [[Pergamono]].
Iam la [[nocio]] de '''akropolo''' estis uzata nur por antikvaj grekaj urboj, sed hodiaŭ oni uzas ĝin por iaj artaj aŭ aliaj konstruaĵoj de aliaj antikvaj kulturoj kiel tiuj de la [[etruskoj]], [[keltoj]] aŭ [[majaoj]]. Oni eĉ povos nomi la [[Romio|roman]] [[kapitolo (Romo)|kapitolon]] akropolo.
La plej fama akropolo troviĝas en [[Ateno]]. Ĝi estas konstruita el [[atiko|atika]] [[marmoro]] de la [[monto]] Penteliko. Ĝi estis konstruita meze de la urbo kaj ĝia ĉefa tasko estis [[Ateno]]n reprezenti. Aliaj konataj akropoloj troviĝas i.a. en [[Mikeno]], [[Tebo]], [[Arguso]], [[Korinto]], Priene kaj Pergamono.
==Vidu ankaŭ==
* [[Akropolo (Ateno)]]
== Eksteraj ligiloj ==
| |||