Omnibuso: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
 
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Omnibuso''' estis ĉevaltirita publiktrafika veturilo, antaŭulo de la [[aŭtobuso]] kaj [[trolibuso]], plej malnova metodo de la urba trafiko. La nomo venas el la latina vorto ''omnibus'' (por ĉiuj). La omnibuso estis - krom la [[ĉevalfervojo]] - plej grava veturilo de urba trafiko en la 19-a jarcento.
<!--
[[1826]]-ban [[Nantes]] városában egy vállalkozó rendszeresen kocsikat közlekedtetett a városközpont és a város szélén álló nyilvános fürdői között, de rá kellett döbbenjen, hogy a nagyközönséget jobban érdekli az új, rendszeres közlekedési lehetőség mint a fürdők. A kocsit elnevezte ''voiture omnibus''-nak ("kocsi mindenkinek"), ezzel alapozva meg a városi tömegközlekedés új formáját. Az omnibuszok elsősorban ló vontatta, közforgalmú városi tömegközlekedési eszközök voltak. Az [[1830-as évek]]ben kísérleteztek gőzgép hajtotta omnibusszal, hasonlóan a villamosok elődeinek tekinthető gőzhajtású [[közúti vasút|közúti vasutakhoz]], de a gőzhajtás a városokban nem terjedt el. Az első autóbuszokkal az [[1890-es évek]]ben kezdődtek ígéretes kísérletek, és a belső égésű motorok hajtotta [[autóbusz]] a [[20. század]] elején szorította ki a városokból a hagyományos omnibuszt.
 
La komuna veturilo aperis jam meze de la 17-a jarcento, sed ne disvastixgis. La [[kaleŝo]] estis nur veturilo por la riĉuloj.
-->
 
Iu entrepreno en [[1826]] (1819), en la urbo [[Nantes]] funkciigis regule ĉarojn inter la urbocentro kaj la publika banejo urboranda. Li devis konstati, ke la publikon interesas pli bone la trafika ebleco ol la banejoj. Li nomumis la veturilon al ''voiture omnibus'' ("veturilo por ĉiu"), tiel fondante la urban amastrafikon. La omnibusojn tiris ĉevaloj, sed en la 1830-aj jaroj oni faris eksperimentojn per vapormaŝina pelado, sed tio ne disvastiĝis.
 
La omnibusojn ŝanĝis la axutobusoj komence de la 20-a jarcento. En budapeŝzto ĝi funkciis inter 1832 (1-an de julio) ĝis 5-an de novembro 1929. En ĝi povis veturi 8-14 homoj (sidante), poste aperis la etaĝaj omnibusoj.
 
 
[[en:Omnibus]]