Dissolvo de Sovetunio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 4:
Post la forigo de [[Nikita Ĥruŝĉov|Ĥruŝĉov]] en 1962, [[Leonid Breĵnev]] regis Sovetunion inter 1964 gis 1982. Lia reĝimo ŝajnis kiel "stabiligita", sed sociaj kaj ekonomikaj reformoj fakte ne estis kondukinta. Tiu epoko nomis poste '''"la jarojn de stagnado"'''.
 
Por Sovetunio, 1970-jaroj estis stabiligita epoko. Dum la malstreĉiĝa epoko (Détente), [[Jimmy Carter]] adminstrado de Usono estis moderigita al Sovetunio. La 26-an de majo 1972 Usono kun Sovetunio subskribis Intertraktojn de Limigo de Strategiaj Armiloj (SALT-1). En 1975 Antaŭ ŝtatoj subskribis [[Helsinka Interkonsento]]. Sed Ĉefeco de Sovetunio opinniis, tiotiuj politikoj de Usono estis submetiĝa politiko por malvenko de [[Vjetnama milito]]. En 1979 Sovetunio lanĉis invasion en [[Afganio|Afganistano]]. Tio decido finis politika Détente kun Usono, kaj rezultis Reagan administrado, kio estis pli malcedema al Sovetunio.
 
Dum la 1980-jaroj, [[Soveta-afgana milito|Afgana milito]] kaj [[Vetarmado|Vetarmado sed Usono]] kreis pezaj ekonomiaj perdoj en Sovetia Ekonomio. Tiu perdoj kun Recesio de Ekonomio kreis malabundecojn de produktoj kaj deficito de buĝeto. Malalta kosto de petrolo en 80-jaroj ankaŭ akcelis ekonomika krizo de Sovetunio.<ref>[http://echo.msk.ru/programs/albac/44499/ Почему рухнула советская империя?]</ref>
 
En 1985, [[Konstantin Ĉernenko]] mortis. Politburoo rekonigis maljunigo de partia ĉefeco. La 15-an de marto 1985 Politburoo elektis [[Miĥail Gorbaĉov]] kiel Ĝenerala sekretario. Gorbaĉov estis juna burokrato, kiu estis laborinta sub Andropov. Li komencis reformaj politikoj, [[Perestrojko]] kaj [[Glasnost]]. [[Parollibereco]] kaj Esprimlibereco kreskis laŭgrade dum la Gorbaĉov: Cenzuro de kulturo estis liberigita, multaj malpermisitaj kulturaj kunmetaĵoj estis permisinta. Tamen, tiuj reformoj provokis debato inter reformistoj kaj konservativuloj, evidente [[Nomenklaturo|Nomenklaturoj]].
Linio 36:
Tamen, La [[19-an de aŭgusto]] [[1991]] en Moskvo grupo de altpostenuloj faris provon restarigi sovetan regadon. Tiu provo estas konata kiel [[Aŭgusta puĉo]]. Celo de la putĉo estis haltigo de la reformoj, komencitaj en [[1990]]-1991, kaj konservo de la unueca soveta ŝtato. Per fiasko de la putĉo fiaskis Sovetunio kiel ŝtato.
 
La [[8-an de decembro]] [[1991]] ŝtatestroj de Ukrainio, Belorusio kaj Rusio subskribis ''Interkonsenton pri fondo de la Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj'', pli konata en medioj kiel ''Beloveĵa interkonsento''. En tiu dokumento la tri ŝtatestroj „konstatis“"konstatis" disfalon de Sovetunio<ref>[http://sng.rian.ru/688/news250433.html Соглашение о создании Содружества Независимых Государств]</ref> kaj proklamis kreon de [[KSŜ]].
 
La [[25-an de decembro]] je[[1991]] 19:38Soveta laPrezidento, [[Miĥail Gorbaĉov]] anoncis sian eksiĝon. La flago de Sovetunio super [[Kremlo]] estis deprenita, ĝin anstataŭis la trikolora [[flago de Rusio]]. La sekvan tagon kunvenis la [[Supera Soveto de Sovetunio]] (en ĝi tiam restis ĉefe deputitoj de aziaj respublikoj, tamen la kunveno estis [[kvorumo|kvoruma]]) kaj faris kelkajn decidojn pri ekzistoĉeso de Sovetunio. Tiu dato, la [[26-an de decembro]], estas kutime konsiderata kiel la dato de disfalo de Sovetunio, kvankam kelkaj sovetiaj strukturoj (i. a. Gosstandart) ankoraŭ funkciis en 1992.
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Perestrojko]]
* [[Revolucioj de 1989]]
* [[Post-sovetaj ŝtatoj]]
 
== Notoj ==
<references/>