Indikilo (klimato): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:2000 Jaroj Temperatura Komparo.png|eta|300x300ra|Rekonstruaĵo de la tutmonda [[temperaturo]] dum la lastaj 2000 jaroj. Ĝi komparas rezultojn de pluraj esploristoj uzantaj de diversaj indikilaj metodoj.]]
Klimata '''indikilo''' (aŭ klimata ''proxy'', en la disvastiĝinta angla termino) estas anstataŭa variablo uzita por indukti la valoron de [[klimato|klimata]] variablo kiu ne estas tuj mezurebla.
 
En [[scienco]], oni kelkfoje bezonas studi variablojn kiuj ne estas rekte mezureblaj. En tiaj kazojokazoj, oni povas mezuri indikilan anstataŭan variablon, kiu korelacias kun la variablo de intereso, kaj kui eblas indukti la valoron de la variablo de intereso. Tiaj anstataŭaj indikiloj estas havenda rimedo en [[paleoklimatologio|praklimatscienco]],<ref>[http://serc.carleton.edu/microbelife/topics/proxies/paleoclimate.html Bruckner, Monica.]</ref> ĉar evidente oni ne povas direkte mezuri la klimatajn kondiĉojn de pasintecaj periodoj de la tera historio, kaj fidindaj tutmondaj registroj de la klimato existas nur ĝis la 1880. Do, analizi konservitajn fizikajn karakterizaĵojn de la pasinteco korelaciantajn de la klimato estas la ununura rimedo por indukti klimatajn modelojn de antaŭaj periodoj.
 
Oni povas komponi indikilojn por produkti temperaturajn rekonstruaĵojn preter la instrumenta temperatura registro, interesajn por diskutoj pri la [[tutmonda varmiĝo]]. Por produkti akuratajn rezultojn, metode transversa konfirmado konvenas inter pluraj indikiloj.<ref>[http://www.grida.no/publications/other/ipcc_tar/?src=/climate/ipcc_tar/wg1/068.htm "Climate Change 2001: 2.3.2.1 Palaeoclimate proxy indicators."]</ref>
 
La geografia disdono de la indikiloj, same kiel la instrumenta registro, estas ne unuforma, kun plipliaj registroj en la [[Norda duonglobo|norda duonsfero]].<ref name="unisci.com">[http://unisci.com/stories/20011/0227012.htm "Borehole Temperatures Confirm Global Warming Pattern."]</ref>
 
== Ĉefaj indikiloj ==
 
=== Glacikernoj ===
[[Glacikerno]] estas cilindra glacia specimeno kiu estas forigita de glacitavolo, ofte de la polusa glacikovro de [[Antarkto]], [[Gronlando]] aŭ de montaj [[Glaĉero|glaĉeroj]]. Ĝi enhavas glacion[[glacio]]n deponitan dum vico da jaroj. Tial, la glaciaj propraĵoj povas esti uzitaj por rekonstrui la klimatan registron de la tempa periodo de la kerno, kutime trapere de [[Izotopo|izotopa]] analizo.<ref name="Strom, Robert p. 255">Strom, Robert. </ref><ref name="Core Location Maps.">[http://nicl.usgs.gov/coresite.htm "Core Location Maps."]</ref>
 
=== Arbaj kreskoringoj ===
Linio 17:
 
=== Fosiliaj folioj ===
Analizo de karbonaj izotopoj en la vegetala materialo eblas indukti la koncentron de atmosfera CO2CO² en la periodo en kiu la vegetaloj kreskis.
 
=== Bortruoj ===
Linio 42:
* [[Stalaktita kaverno]]
 
== ReferencesReferencoj ==
{{reflist|2}}
[[Kategorio:Klimatologio]]