Palestina aŭtonomio: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto |
|||
Linio 1:
[[Dosiero:Flago-de-Palestino.svg|250px|eta|<center>La [[Flago de Palestino]].]]
[[Dosiero:Zones A and B in the occupied palestinian territories.svg|300|eta|Administra divido de Cisjordanio laŭ interkonsento "Oslo 2"]]
La '''Palestina Aŭtonomio''' estas araba ŝtateto en [[Cisjordanio]] kaj la [[Gaza Sektoro]]. Ĝi ne havas la plenan aŭtoritaton de ŝtato, kaj luktas kontraŭ [[Israelo]] en submilito por la teritorio de la Gaza Sektoro, Cisjordanio kaj orienta Jerusalemo, tero, kiun Israelo kaptis de [[Egiptio]] kaj [[Jordanio]] en la [[Sestaga milito]] de [[1967]]. La Aŭtonomio naskiĝis en [[1994]].
==
La [[22-a de marto|22-an de marto]] [[2004]] israelaj militistoj mortigis la handikapitan amasteroriston [[Aĥmed Jasin]]▼
La [[11-a de novembro|11-an de novembro]] [[2004]] mortis la unua ŝtatestro de la Palestina Aŭtonomio, [[Jaser Arafat]].▼
Li estis anstataŭita de [[Maĥmud Abbas]].▼
Provizora ŝtatestro estis, laŭ la konstitucio, parlamentestro Rauhi FATTUH, ĝis novelekto je la [[9-a de januaro]] [[2005]].▼
La 26-an de januaro [[2006]] [[Hamas]] venkis la baloton sur [[Palestino|Palestinaj teritorioj]], okupinte 76 el la 132 disponeblaj lokoj kaj formis novan registaron. 77% el la loĝantaro voĉdonis. Israelo esprimis sian maltrankvilon pro la rezultoj de la palestina balotado, dum la antaŭe reganta partio [[Fatah]] (kiu gajnis 43 lokojn) anoncis ke ĝi entute ne partoprenos en la nova registaro. La nova registaro enoficiĝis la 28-an de marto 2006. Tamen plejparto de registaroj de aliaj landoj kaj eĉ multaj arabaj ŝtatoj ne agnoskis kaj la rezulton de la balotado kaj la registaron de Hamas, ĉar konsideris tiun organizon kiel terorisman organizaĵon, kaj la prezidento [[Maĥmud Abbas]] daŭre retenis la povon.▼
Post tio la diferencoj inter Hamas kaj Fatah pliiĝis kaj preskaŭ eksplodis enlanda milito per diversaj konfliktoj dum la resto de la jaro 2006; dum Hamas plifortigis sin kaj sian povon en la [[Gaza Sektoro]], dum Fatah retenis la povon en Cisjordanio. Fine de la jaro 2008 ekis la [[Konflikto de la Gaza Sektoro (2008-2009)]], per kiu la armeo de [[Israelo]] atakis la sektoron entute.▼
La 29-a de novembro 2012 Palestino estis agnoskata de [[Unuiĝintaj Nacioj]] kiel ŝtato. Poris 138 ŝtatoj, dum 41 sindetenis kaj nur 9 ŝtatoj voĉdonis kontraŭe nome Usono, Kanado, Israelo, Ĉeĥio, Panamo kaj aliaj malgrandaj ŝtatoj satelitoj de Usono. La unuan fojon Usono estis en tiom izola diplomata situacio en la lastaj jardekoj.<ref>La ONU acepta a Palestina, [[El País]], 29a novembro 2012. http://internacional.elpais.com/internacional/2012/11/29/actualidad/1354211937_218747.html </ref>▼
* '''[[Surfaca areo]]:''' 6 242 km²
* '''[[regiono (politiko)|Regionoj]]:''' [[Cisjordanio]], [[Gaza Sektoro]], [[Orienta Jerusalemo]]
Linio 29 ⟶ 17:
* '''[[Monunuo]]:''' [[nova siklo]] (NIS).
==
▲La [[22-a de marto|22-an de marto]] [[2004]] israelaj militistoj mortigis la handikapitan amasteroriston [[Aĥmed Jasin]]
▲La [[11-a de novembro|11-an de novembro]] [[2004]] mortis la unua ŝtatestro de la Palestina Aŭtonomio, [[Jaser Arafat]].
▲Li estis anstataŭita de [[Maĥmud Abbas]].
▲Provizora ŝtatestro estis, laŭ la konstitucio, parlamentestro Rauhi FATTUH, ĝis novelekto je la [[9-a de januaro]] [[2005]].
▲La 26-an de januaro [[2006]] [[Hamas]] venkis la baloton sur [[Palestino|Palestinaj teritorioj]], okupinte 76 el la 132 disponeblaj lokoj kaj formis novan registaron. 77% el la loĝantaro voĉdonis. Israelo esprimis sian maltrankvilon pro la rezultoj de la palestina balotado, dum la antaŭe reganta partio [[Fatah]] (kiu gajnis 43 lokojn) anoncis ke ĝi entute ne partoprenos en la nova registaro. La nova registaro enoficiĝis la 28-an de marto 2006. Tamen plejparto de registaroj de aliaj landoj kaj eĉ multaj arabaj ŝtatoj ne agnoskis kaj la rezulton de la balotado kaj la registaron de Hamas, ĉar konsideris tiun organizon kiel terorisman organizaĵon, kaj la prezidento [[Maĥmud Abbas]] daŭre retenis la povon.
▲Post tio la diferencoj inter Hamas kaj Fatah pliiĝis kaj preskaŭ eksplodis enlanda milito per diversaj konfliktoj dum la resto de la jaro 2006; dum Hamas plifortigis sin kaj sian povon en la [[Gaza Sektoro]], dum Fatah retenis la povon en Cisjordanio. Fine de la jaro 2008 ekis la [[Konflikto de la Gaza Sektoro (2008-2009)]], per kiu la armeo de [[Israelo]] atakis la sektoron entute.
▲La 29-a de novembro 2012 Palestino estis agnoskata de [[Unuiĝintaj Nacioj]] kiel ŝtato. Poris 138 ŝtatoj, dum 41 sindetenis kaj nur 9 ŝtatoj voĉdonis kontraŭe nome Usono, Kanado, Israelo, Ĉeĥio, Panamo kaj aliaj malgrandaj ŝtatoj satelitoj de Usono. La unuan fojon Usono estis en tiom izola diplomata situacio en la lastaj jardekoj.<ref>[http://internacional.elpais.com/internacional/2012/11/29/actualidad/1354211937_218747.html La ONU acepta a Palestina], [[El País]], 29a novembro 2012.
== Kulturo kaj socio ==
La [[palestina araba dialekto]] inkludas plurajn formojn de la [[levantenia araba dialekto|levantenia]] dialekto de [[araba lingvo|la araba]], parolataj de la [[palestinanoj]] en [[Palestino]] kaj de la palestina diasporo tutmonde.
| |||