Valerata acido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
eNeniu resumo de redakto
Linio 36:
|[[Molara maso]]||102.133 g·mol<sup>-1</sup>
|-
|[[Denseco]]|| 0.939g cm<sup>−3<sup/>
|-
|[[Fandpunkto]]||-34.5 °C
|-
|[[Bolpunkto]]||186 °C
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.4085}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||86 °C
|-
|[[Memsparka temperaturo]]||375 °C
|-
|[[Konstanto pri dissociigo de acidoj|Acideco (pKa)]]||4.82
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:49.7 g/L
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||600 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Riskoj]]||[[Listo da R-Deklaroj#R34|R34]] [[Listo da R-Deklaroj#R52/53|R52/53]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S36|S36]] [[Listo da S-Deklaroj#S45|S45]] [[Listo da S-Deklaroj#R61|S61]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xi|Xn}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|05|07}} </center>
Linio 72:
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|302|314|318|412}}<ref>[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Valeric_acid#section=Safety-and-Hazards Pubchem]</ref>
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|260|264|270|273|280|301+312|301+330+331|303+361+353|304+340|305+351+338|310|321|330|363|405|501}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>(25 °C kaj 100 kPa)</small></center>
|}
 
'''Valerata acido''' estas rekto-ĉena alkila karboksilata acido, senkolora likvaĵo kun tre malagrabla odoro. Ĝi estas nature trovata en la florplanto [[Valeriano (planto)|Valeriana officinalis]] el kie ĝi ricevas tiun nomon. Ĝia ĉefa uzo estas por sintezado de [[estero]]j. Volatilaj esteroj de la valerata acido inklinas havi agrablajn odorojn kaj uzatas ĉefe kiel parfumoj kaj kosmetikaĵoj. Etila valerato kaj [[amila valerato]] uzatas kiel nutro-aldonaĵoj pro iliaj fruktohavaj gustoj.
 
Valerata acido strukture similas al la [[gamo-hidrokso-butirata acido|GHB]] kaj la neŭrotransmisiilonervotransigilo [[Gamo-Amino buterata acido|GABA]] pro tio ke ĝi estas mallong-ĉena karboksilata acido, kvankam mankas al ĝi la alkohola kaj amina funkciaj grupoj kiuj kontribuas por la biologiaj aktivecoj de la GHB kaj GABA. Ĝi malsimilas el la '''[[valproata acido]]''' pro manko da trikarbona flankĉeno. La '''[[mevalonata acido]]''' derivas el la valerata acido per '''metiligo'''.
 
==Literaturo==