Driopterido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 7:
|priskribo de dosiero = [[vera driopterido]] (''Dryopteris filix-mas'')
|regno = [[Planto]]j ''Plantae''
|divizio = [[TraĥefitoTraĥeofito]] ''Tracheophyta''
|klaso = [[PolipolopsidojPolipodiopsidoj]] ''Polypodiopsida''
|ordo = [[Polipodialoj ]] '' Polypodiales''
|familio = [[Driopteridacoj]] '' Dryopteridaceae ''
|subfamilio=
|genro = [[PolipadioDriopterido]] '' Polypdium Dryopteris''
|specio = ĉ. 150 specioj
|statuso =
Linio 20:
|dunomo aŭtoritato == [[Michel Adanson|ADANS.]]
}}
La plantgenro de la '''DripteridojDriopteridoj''' aǔ latine '''Dryopteris''' apartenas al la familio de la [[Driopteridacoj]] (''Dryopteridaceae''). Ekzistas ĉ. 150 specioj, kiuj estas disvastigitaj sur la norda hemisfero. Ankaŭ ekzistas multaj [[hibrido]]j, kiuj precipe estas breditaj en la viktoria epoko de Anglujo. Tiam filikoj en la ĝardenoj estis tre popularaj.
[Driopteridacoj]] (Dryopteridaceae). Ekzistas ĉ. 150 specioj, kiuj estas disvastigita sur la norda hemisfero. Ankaxǔ ekzistas multaj [[hibrido]]j, kiuj precipe estas breditaj en la viktoria epoko de Anglujo. Tiam felikoj en la ĝardenoj estis tre popularaj.
 
== Priskribo ==
[[dosiero:Dryopteris macropholis drawing 2.jpg|eta|ilustraĵo de ''[[Dryopteris macropholis]]'']]
La ''Dryopteris''-specioj havas tre dikadikan, mallongamallongan kaj kun brunabrunaj skvamoj kovratakovratan rizomorizomon. La folioj estas simple aǔ duoble pinataj. Ili havas fortan tigon. La folioplato estas apenaǔ pli mallarĝa alol la bazo kiu estas karakterizaĵo por distingi drioteridodriopteridon de la [[ArtirioAtirio]] (''Athyrium'') .
 
La [[sporojsporo]]j estas staras en grandaj [[Sorosoro]]j sur la malsupra surfaco de la folio.
 
[[dosiero:Dryopteris aemula 001.jpg|eta|''[[Dryopteris aemula]]'']]
Linio 35 ⟶ 34:
 
== Sistematiko kaj distribuado==
Kelkaj specioj estas rigardatarigardataj de kelkaj aǔtoroj al la genroj ''[[Ctenitis]]'' aǔ ''[[Thelypteris]]''. Kelkaj aǔtoroj metas ''[[Dryopteris]]''-speciojspeciojj al la genroj ''[[Aspidium]]'' kaj ''[[Nephrodium]]''. Ĉe la plöejplej multaj specioj la maturaj sporoj nepre necesas por distingi la speciojn.
 
La genro Drioptero havas pli ol 150 kaj verŝajne pli ol 280 speciospeciojn. Ili troviĝas en la tuta mondo. En Mezeǔropo hejmiĝas:
* [[skvama driopterido]] (''Dryopteris affinis'' (LOWE) FRASER-JENK.), hejmregiono: Eǔropo, proksima oriento. Kun pluraj subspecioj, kiuj ankaǔ estas rigardataj de kelkaj aǔtoroj ankaǔ kiel propra specioj.<ref name="Euro+Med" />
* ''[[Dryopteris carthusiana]]'' (VILL.) H.P.FUCHS, sin.: ''Dryopteris spinulosa'' (MUELL.) WATT), hejmiĝas em Eǔropo kaj okcidenta Azio.
* ''[[Dryopteris cristata]]'' (L.) A.GRAY), La hejmlando estas: Eǔropo, okcidenta Sibirio, Kanado, Usono.
* [[larĝfolia driopterido]] (''Dryopteris dilatata'' (Hoffm.) A.Gray), Hejmregiono : Eǔropo, Okcidenta kaj norda Azio, Nordameriko, GroenlandoGronlando.
* ''[[Dryopteris expansa]]'' (C.PRESL) FRASER-JENK. & JERMY), Disvastigejo: Eǔropo.
* [[Vera driopterido]] (''Dryopteris filix-mas'' (L.) SCHOTT), Hejmregionoj : Eǔropo, Azio, Nordafriko, Ameriko.
* ''[[Dryopteris oreades]]'' FOMIN, hejmregiono: Eǔropo kaj Kaǔkazio.
* ''[[Dryopteris remota ]]'' (A. BRAUN EX DÖLL) DRUCE, Disvastigejo: Eǔropo kaj Turkujo.
* ''[[Dryopteris villarii]]'' (BELLARDI) WOYNAR EX SCHINZ & THELL.), Disvastigejoj: montaroj de Eǔropo, okcidenta Azio kaj nordokcidenta Afriko.
 
En Mezeǔropo troviĝas (elekto):
Linio 60 ⟶ 59:
* ''[[Dryopteris glabra]]'' (BRACK.) KUNTZE, hejmregionoj estas Havajo kaj Tahitio.
* ''[[Dryopteris goldieana]]'' (HOOK. EX GOLDIE) A. GRAY),hejmregiono: Kanado kaj Usono.
* ''[[Dryopteris hirtipes]]'' (BLUME) KUNTZE, hejmregionoj: Himalajo, Hindujo, SrilankaoSrilanko, Sudĉinujo, Hindoĉino, Malaja duoninsulo, Polinezio.
* ''[[Dryopteris hondoensis]]'' KOIDZ., hejmregiono: Japanujo.
* ''[[Dryopteris macropholis]]'' LORENCE & W.L.WAGNER, Hejmregiono: [[Markizinsuloj]]
Linio 73 ⟶ 72:
 
==Uzado ==
La ''Dryopteris''-specioj enhavas en la rizomoj floroglucinkombinaĵoj floroglucinkombinaĵojn („filizino“) – t. e. medicine efikaj substancoj, kiuj bremsas la multobligadon de intestaj parazitoj. La ekstraktoj estis uzataj por kuraci [[cestodo]]jn. Tial la planto nomiĝas en kelkaj lingvoj, ekzemple en la [[germana lingvo]], vermfiliko.
 
== Literaturo ==
* Bernhard Marbach, Christian Kainz: ''BLV Naturführer Moose, Farne und Flechten.'' blv, München 2002, ISBN 3-405-16323-4.
* [[Walter Erhardt]], Erich Götz, Nils Bödeker, Siegmund Seybold: ''Der große Zander. Enzyklopädie der Pflanzennamen.'' Band 2. ''Arten und Sorten.'' Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2008, ISBN 978-3-8001-5406-7.
 
== Referencoj ==