San-Marino: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
786r (diskuto | kontribuoj) mi tute ne scias kiu un konstitucio estas, sed ĉiuokaze. de History of San Marino k Constitution of San Marino, enwp, krom fonto. ergo ŝajne estis "rego" erare. ank de enwp:Saint Marinus. (ĉ. 1300 k ses volumoj ŝajne pravas laŭ enwp, sed la detlojn.) |
786r (diskuto | kontribuoj) de enwp kaj aliaj fontoj. mi ŝanĝetos plu. demandoj: kial ne nur "San Marino", kaj kial ne "Monte Titano" kial nomo? ĉu fonto por esperantaj formoj ekzistas, aŭ konsilo? pli ebloj: bildoj, kaj eble iom pli pri la ekonomio. |
||
Linio 24:
| nacia tago = 3-a de septembro – tago de la fondiĝo de respubliko (301), laŭlegende
| sendependeco = laŭlegende 3-a de septembro 301
}}'''San-Marino''' ([[itala lingvo|itale]] ''San Marino'') estas malnova malgranda lando en la [[Apeninoj|apenina]] duoninsulo en [[Eŭropo]].
Ĝi estas plena enklavo, ĉirkaŭita de norda [[Italio]], kaj tra ĝia malgrandeco ankaŭ [[mikroŝtato]]. La lando estas la tria plej malgranda lando en Eŭropo, post la [[Vatikano]] kaj [[Monako]], kaj la kvina plej malgranda en la mondo.
La nomo de la lando venas de [[Marino (diakono)|Marino]], ŝton-laboristo kiu laŭ legendo fondigis la respubliko kiel sendependa monaĥo-komunumo. La unuaj historiaj dokumentoj pri San Marino mencias ke monaĥo loĝas sur monto [[Titano (monto)|Titano]] en 511. La unua konata mencio de San-Marino kun "specifa teritoria referenco" venas de la jaro 885. La legendo pri la ŝton-laboristo kaj monaĥo Marino, laŭ kiu la lando estis fondita en 301, estas pli frue konata [nur] de la 12-a jarcento, ĉirkaŭ 800 jaroj poste, kaj povas esti skribita kiel propagando|havi tiun fruan daton por la fondiĝo propagande, kiel ilo en konflikto.|kaj eblas ke la rakonto estis, minime parte, falsita por defendi la sendependeco de San Marino kontraŭ la episkopo de Rimini.<ref name="UNESCO">http://www.sanmarinosite.com/en/history/origins-of-san-marino/ (januario 2018)</ref> UNESCO skribas pri San-Marino ke ĝi estas speco de «sendependa republiko ekde la 13-a jarcento».<ref>http://whc.unesco.org/en/list/1245/ (januario 2018)</ref>
San-Marino estas ofte menciita kiel la plej malnova respubliko en la mondo. La bazo de la statutoj de San-Marino, kiu estas la bazo de la leĝo kaj rego, estis aprobita en la jaro 1600, kaj tiel ĝi povas esti la plej malnova ankoraŭ uzata bazleĝaro en la mondo.
La areo de San-Marino estas 61 kvadratkilometroj, kaj ĝi havas pli ol 33 500 loĝantoj.<ref name="WF">https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sm.html (januario 2018; nombroj de 2017)</ref> De tiuj, plu ol 4 100 loĝas en la ĉefurbo ankaŭ nomita San-Marino. La urbo-centro kaj la monto en kiu ĝi situas, monto Titano, estas inkluata en la listo de mond-heredaĵoj de UNESCO ekde 2008.<ref name="UNESCO"/>
La lando havas un de la plej alta malneta nacia produktoj po persono en la mondo,<ref>https://www.lonelyplanet.com/italy/emilia-romagna-and-san-marino/san-marino (januario 2018)</ref> en nivelo kun la aliaj plej evoluitaj regionoj en Eŭropo, kaj havas stabilan ekonomion.
<!--San-Marino ŝajne havas pli da vehikloj ol loĝantoj. [la fonto por tio malbonas]-->La averaĝa vivdaŭro je naskiĝo estas un de la plej alta en la mondo – 83,3 jaroj en 2017.<ref name="WF" />
== Historio ==
Linio 80 ⟶ 92:
== Leĝaro ==
[[Dosiero:San Marino constitution 1600.jpg|eta|La statutoj de San-Marino de 1600]]
San-Marino ne havas veran konstitucion,<ref>https://books.google.se/books?id=CgVDprXjkIYC&pg=PA211&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ({{en}}, januaro 2018)</ref> sed la leĝaro – ''Statuta Decreta ac Ordinamenta Illustris Reipublicae ac Perpetuae Libertatis Terrae Sancti Marini'', latine – kiu estas la bazo de ĉiuj leĝoj en la lando, estis aprobita jam en [[8-a de oktobro]] [[1600]]. Tiel, la San-Marina leĝbazo povas esti la plej malnova en la mondo.
| |||