Katedralo de Salcburgo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| (2), [[file: → [[Dosiero: (2), [[kategorio: → [[Kategorio: per AWB |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) e ŝanĝo de kategorio: Kirkoj... -> Preĝejoj... (kaj eble redaktetoj) per AWB |
||
Linio 1:
La '''Katedralo de Salzburg''' (germane: ''Salzburger Dom'') en la urbocentro de [[Salcburgo]] estas barokkirko el la 17-a jarcento, ĉefpreĝejo de la [[Princĉefepiskopujo Salcburgo
[[Dosiero:Salzburger Cathedral.JPG|eta|Fasado de la romkatolika salcburga katedralo]] [[Dosiero:1580 - Salzburg - Dom.JPG|eta|Interno]]
==Historio==
Linio 9:
==Priskribo==
Von Raitenau dungis la italan arkitekton Vincenzo Scamozzi por prepari planon por ampleksa nova barokkonstruaĵo. Konstruo ne komenciĝis tamen ĝis la posteulo de Wolf Dietrich, Markus Sitticus von Hohenems (Ĉefepiskopo de 1612-19), en 1614 metis la bazŝtonon de la nova katedralo. La nuna katedralo, dizajnita fare de Santino Solari, kiu principe ŝanĝis la originan Scamozzi-planon estis kompletigita rimarkinde en malpli ol 15 jaroj, estante finita antaŭ 1628. Ĉe ĝia konsekro la 24-an de septembro, 1628, 12 korusoj poziciigitaj en la marmorgalerioj de la katedralo kantis la laŭdkanton ''Te Deum'' (notoj ne konservitaj) komponitan fare de Stefano Bernardi, la kapelmajstro al la kortego. La nuna katedralo estas konstruita parte sur la fundamentoj de la malnova baziliko. Efektive, la fundamentaj ŝtonoj de la antaŭa preĝejo povas esti viditaj ĉe ''Domgrabungen'', elfosadejo sub la katedralo kiu ankaŭ havas mozaikojn kaj aliajn artefaktojn trovitajn ĉi tie kiam tiu loko estis la forumo de la romia grandurbo Iuvavum. Unu alia pluviva restaĵo kiu datumas de antaŭ la baroka konstruaĵo estas la 14-a-jarcenta gotika baptujo. La restaĵoj de sankta Ruperto estis transdonitaj ĉi tie kiam la katedralo estis kompletigita.
La preĝejo estas 466 futojn longa kaj 109 futojn alta ĉe la transepto/kupolo. La barokstilo plej bone videblas ĉe la altarejo kaj la ĉefnavo.
La Salzburg Katedralo estis difektita dum la [[Dua mondmilito]] kiam ununura bombo kraŝis tra la centra kupolo super la transirejo. Riparoj estis iom malrapidaj, sed restarigo estis finfinfe kompleta antaŭ 1959.
Linio 16:
La katedralo situas najbare al la Rezidenz-placo kaj Dom-placo en la historia urbokerno. La Dom-placo estas alirita per tri malferma arkadoj en la nordo, sude, kaj okcidente. Tiujn "katedralarkadoj" unuigas la katedralon kun la Rezidejo ĉefepiskopa kaj la benediktana Abatejo Sankta Petro; la tuto formas unikan memstaran kvadraton.
La Dom-placo estas dominita fare de Mario-kolono ([[Senmakula koncipiĝo]]) kolono, komisiita fare de ĉefepiskopo Sigismund von Schrattenbach kaj efektivigita fare de la fratoj Wolfgang kaj Johann-Baptist Hagenauer inter 1766 kaj 1771. Modeligite laŭ similaj kolonoj en Vieno kaj Munkeno kaj konstruite el marmoro kaj gisfero, la kolonon prezentas la Virgulinon kronitan sur monto de nuboj faritaj el Untersberg-marmoro kaj sur globo. La centra Mario-figuro estas ĉirkaŭita sur kvar flankoj de alegoriaj figuroj reprezentantaj anĝelojn, la diablon, saĝecon, kaj la Eklezion. Laŭ plako sur la flanko de la katedralo, la figurgrupo montras reagojn al la mistero de la Senmakula koncipiĝo: la anĝeloj estas ĝojigitaj, homa saĝeco malaperas, la envia diablo murmuregas, kaj la triumfanta eklezio jubilas. Rigardite de la centro de la arkadoj ĉe la dorsa flanko de Dom-placo, la klasikisma kolono estas poziciigita en la centra akso de la katedralo kaj montras la centran Mario-figuron ĉirkaŭitan de la anĝeloj sur la katedralfasado kaj ŝajnas esti surmetinta la kronon de la konstruaĵo en la fono.
La korpo de la eklezio estas farita de malhelgriza konglomerato; la ornamado kaj fasado estas faritaj el brila Untersberg-marmoro. La riĉe pompa fasado estas enkadrigita per du turoj kaj kurba gablo. La norda turo enhavas malnovan fornon uzitan por baki komunihostiojn. La fasado estas dividita en tri horizontalajn sekciojn. La pli malalta sekcio havas tri altajn arkaĵojn aŭ portalojn kiuj disponigas aliron al tri bronzaj pordoj. La portaloj estas laŭflankitaj per kvar grandaj skulptitaj figuroj reprezentantan la diocezajn kaj katedralpatronojn. La mitritaj figuroj de sankta Rupert otenanta salbarelon kaj sankta Virgilio tenantan preĝejon estis kreitaj ĉ. 1660 far Bartholomäus van Opstal. La internaj figuroj - Sankta Petro tenanta ŝlosilojn kaj Sankta Paŭlo tenanta glavon - estis skulptitaj ĉ. 1697 fare de Bernhard Michael Mandl, kiu ankaŭ kreis ĉiujn piedestalojn. La bazoj portas la blazonojn de la princoj-ĉefepiskopoj Guidobald von Thun kaj [[Johann Ernst von Thun]].
La centra sekcio de la fasado enhavas statuojn de la kvar evangeliistoj Mateo, Marko, Luko kaj Johano kaj reprezentas la savon ofertitan tra ilia predikado.
La bretoj super la centraj fenestroj enhavas leonon kaj ibekson, bestoj de la supraj blazonoj, kaj oran kronon kiu akordiĝas kun la Mario-kolono sur Dom-placo. La plej supra timpano portas la blazonojn de la konstruintoj de la katedralo, Markus Sittikus kaj Paris Lodron. La figurgrupo sur la frontono reprezentas la Transformon de Jesuo sur Monto Tabor, Kriston kiel mondsavinton kaj Moseon tenantan la tablojdojn, fine la profeton Elija. La tri statuoj estis kreitaj en 1660 fare de Tommaso di Garona, la masonisto kiu konstruis la rezidejan fontanon.
Linio 28:
La plej malnovaj sonoriloj en la katedralo estas ''Marienglocke'' kaj ''Virgilglocke'', kiuj estis ambaŭ muldita en 1628.
La 24an de septembro 1961, kvin novaj sonoriloj estis aldonitaj. La Salvator-sonorilo de la katedralo estas la dua plej granda sonorilo en Aŭstrio, post la Pummerin-sonorilo en [[Katedralo Sankta Stefano (Vieno)]].
== Literaturo ==
Linio 41:
*[http://www.salzburg.info/de/sehenswertes/museen_in_salzburg/museen/dommuseum_zu_salzburg La Katedral-muzeo]
* [http://www.salzburger-dom.at/ Oficiala hejmpaĝo]
*[http://www.salzburg.info/de/sehenswertes/kirchen_friedhoefe/salzburger_dom Eta priskribo de la kirko]
[[Kategorio:Konstruaĵoj en Salcburgo]]
[[Kategorio:
| |||