İsmail Gaspıralı: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e +Bibliotekoj per AWB
esperantigita parametro, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 12:
 
== Biografio ==
İsmail Gaspıralı naskiĝis la {{daton|21|marto|1851}} en vilaĝo Avcıköy (legu ''Avĝikoj''; nuntempe la vilaĝo ne ekzistas, ĝi situis sur la teritorio de la nuna [[Baĥĉisaraja distrikto]]) en familio de neriĉa krime-tatara nobelo Mustafa Gaspıralı, kiu militservis kiel leŭtenanto en la rusia armeo. La patro de İsmail naskiĝis en la [[Suda bordo de Krimeo|sudborda]] vilaĝo [[Gaspro]], tial ĉe nobeliĝo li alprenis la familinomon Gaspıralı/Gasprinskij.
 
La bazan edukon İsmail ricevis en la [[Baĥĉisarajo|Baĥĉisaraja]] islama lernejo. En la jaro [[1861]] li eniris la rusan gimnazion de [[Simferopolo]], poste li studis en [[Voroneĵ]]a militista lernejo kaj en la 2a [[Moskvo|Moskva]] militista gimnazio (1864-1867). Inter la jaroj 1868-1871 li instruis en la islamaj lernejoj en Baĥĉisarajo kaj [[Jalto]]. Dum tiu tempo li ellaboras novan metodon instrui infanojn kaj iĝas unu el la plej elstaraj figuroj de ĵadismo (soci-politika kultura kaj klerisma movado, kiu celis adaptadon de la islama mondo al la postuloj de la moderna epoko). Inter la jaroj 1871-1873 li loĝis en [[Parizo]], kie li laboris en gazet-reklama oficejo kaj kiel persona sekretario de [[Ivan Turgenev]]. Inter la jaroj 1873-75 li loĝis en [[Stambulo]]. Marte 1878 li estis elektita kiel estro de la Baĥĉisaraja urba konsilantaro; fine de novembro samjare li iĝas vicurbestro. Inter la jaroj 1879-1884 li estis urbestro de [[Baĥĉisarajo]].
Linio 22:
İsmail Gaspıralı mortis la {{daton|24|septembro|1914}}.
 
[[Dosiero:Gasprinskiy monument.jpg|thumbeta|200px|rightdekstra|Monumento memore al İ. Gaspıralı en [[Baĥĉisarajo]]]]
 
== Verkoj ==
Linio 39:
* Avropa Medeniyetine Bir Nazar-ı Muvazene (Baĥĉisarajo, 1885)
* İslâmlara dair Nizamlar ve İmtiyazlar (Baĥĉisarajo, 1885)
* Rusiye Coğrafiyası (Baĥĉisarajo, 1885)
* Eki Bahadır (Baĥĉisarajo, 1886)
* Qıraat-ı Türki (Baĥĉisarajo, 1886; 2. bas. 1894)
Linio 61:
* Beden-i İnsan (Baĥĉisarajo, 1901)
* İran. Resimli Mecmua (Baĥĉisarajo, 1901)
* Mebadi-i Temeddün-i İslâmiyan-ı Rus
* Meşur Paytahtlar (Baĥĉisarajo, 1901)
* Usul-ı Edep (Şarq ve Ğarb Qaideleri) (Baĥĉisarajo, 1901)
Linio 73:
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.iccrimea.org/gaspirali/ Pri I. Gasprinskij (angle)]
* [http://www.ismailgaspirali.org/ismailgaspirali/ Pri I. Gasprinskij (turke)]