|
La dinastio Qing estis la lasta imperia dinastio de Ĉinio. Fine de la 16-a jarcento, Nurhaci, origine vasala Gardistaro Ming Jianzhou, komencis organizi "Bannerojn", militajn-sociajn unuojn, kiuj inkluzivis manĉuajn, Hanajn kaj mongolajn elementojn. Nurhaci formis la Manĉuajn klanojn en unuigita ento. Antaŭ 1636, lia filo [[Hong Taiji]] komencis veturigi Ming-fortojn el la [[Liaodong-duoninsulo]] kaj deklaris novan dinastion, la Qing-a.
En senrilata disvolviĝo, kamparanaj ribeluloj gviditaj de [[Li Zicheng]] konkeris la Mingan ĉefurbon, [[Pekino]] en 1644. Anstataŭ ol servi ilin, Ming-generalo [[Wu Sangui]] alianciĝis kun la [[Manĉuroj]] kaj malfermis la [[Ŝanhai-Pass]] al la [[Banner-Armeoj]] gvidata de la reganta Princo, [[Dorgon]]. Li venkis la ribelulojn kaj kaptis la ĉefurbon. Rezisto de la Suda Ming kaj la [[Ribelo de la Tri Feudatoroj]] gviditaj de Wu Sangui prokrastis la Qing-konkeron de Ĉinio mem antaŭ preskaŭ kvar jardekoj. La konkero estis finita nur en 1683 sub la regado de imperiestro [[Kangxi]] (1661-1722). La [[Dek Grandaj Kampanjoj]] de la Qianlong Imperiestro de la [[1750-aj jaroj]] ĝis la [[1790-aj jaroj]] etendis Qing-regadon al [[Ena Azio]]. La fruaj Qing-regantoj konservis siajn Manĉur-doganojn, kaj dum ilia titolo estis Imperiestro, ili uzis "Bogd khaan" dum traktado de la [[mongoloj]] kaj ili estis patronoj de [[Tibeta budhismo|Tibeta Budhismo]]. Ili regis uzante [[Konfuceismo|konfuceanajn]] stilojn kaj instituciojn de burokrata registaro kaj retenis la imperiajn ekzamenojn por rekruti Han-ĉinojn por labori sub aŭ paralele kun Manĉuroj. Ili ankaŭ adaptis la idealojn de la alfluanta sistemo por trakti apudajn teritoriojn.
Dum la regado de imperiestro [[Qianlong]] (1735–17961735-1796) la dinastio atingis sian apogeon, sed tiam komencis ĝiansian komencan malkreskon en prospero kaj imperia regado. La loĝantaro kreskis ĝisje ĉirkaŭ 400 milionoj, sed impostoj kaj registaraj enspezoj estis fiksitaj je malalta rapidecomalaltaj, kio preskaŭ garantiantegarantiis finan fiskan krizon. KoruptecoKoruptado eniriskomenciĝis, la ribelantoj testis registaranla legitimecon, de la registaro kaj la regantaj elitoj ne ŝanĝis siajnsian pensmanierojnpensmanieron antaŭ la ŝanĝoj en la monda sistemo. Post la [[Opia milito|OpiajOpia MilitojMilito]], la eŭropaj potencoj trudis "eksterregulajnmalegalajn kajtraktatojn, traktatajnliberan havenojnkomercon, subeksterterecon eksterlandakaj regado"havenojn "neegalajnsub traktatojn", "liberanfremda komercon"regado. La [[Tajpinga ribelo|Taipinga ribelo]] (1850-1864) kaj la [[Dungana Ribeloribelo]] (1862-1877) en [[Centra Azio]] kaŭzis la morton de ĉirkaŭ 20 milionoj da homoj, la plej multaj el ili pro malsatoj kaŭzitaj de la milito. Malgraŭ ĉi tiuj katastrofoj, en la [[Tongzhi-Restarigo]] de la 1860-aj jaroj, Hanaj ĉinaj Han-elitoj aliĝisunuiĝis alpor la defendo dedefendi la konfuceakonfucean ordenoordon kaj la Qing-regantojregantojn. La komencajKomencaj gajnoj en la [[MemfartadoMem-povigo]] estis detruitaj dum la unua [[Unua ĉinaĈina-japana milito|ĉinia japana milito]] de 1895, en kiu la Qing-oj perdis sian influon super [[Koreio]] kaj la posedo de [[Tajvano sub Qing-a regadodinastio|posedo de Tajvano]]. La [[Novanovaj Armeo]]armeoj estis organizitaorganizitaj, sed la ambicia [[Reformo de la Cent Tagoj]] de 1898 revenisestis enrifuzita per puĉo de la konservativa imperiestrino, vidvino [[Ciŝji]], konservativa gvidanto. Kiam la Bataladolukto por Koncesioj farekoncedoj de eksterlandaj potencoj ekigis la perforteribelon kontraŭ-eksterlandajnde "Boksarojn"[[Boksistoj]], la eksterlandaj potencoj invadis Ĉinion, [[Ciŝji]] deklaris militon kontraŭ ili, kondukantekio kondukis al la malvenko kaj la fuĝo de la Imperiaimperia Kortegokortego al [[Ŝjiano]].
Post konsentintekonsento subskribipri subskribo de la [[ProtokolanProtokolo BoksantonBoksero]], la registaro komencis senprecedencajn administrajn kaj fiskajn reformojn, inkluzivekiuj inkludis elektojn, novan laŭleĝan kodon kaj la forigon de la ekzamena sistemo. [[Sun Jatsen]] kaj aliaj revoluciuloj konkurencis kun konstituciajreformismaj monarkistojmonarkiistoj kiel [[Kang Youwei]] kaj [[Liang Qichao]] por transformi la Qing-imperion en modernan nacion. Post la morto de [[Ciŝji]] kaj la imperiestro [[Guāngxù]] en 1908, la rigida vidpuktolinio manĉura tribodistancigis Manchu malhelpisambaŭ reformistojn kaj lokajn elitojn tiel malhelpante socian reformon. La Ribeloribelo de [[Vuhano|Wuchang]] la 11an[[11-a de oktobro|11-an de oktobro]] [[1911]] kondukis al la [[Revolucio Xinhai]]. Generalo [[Yuan Shikai]] negocis la abdikon de Puyi,imperiestro [[Xuantong]] la lasta[[12-a imperiestro,de la 12anfebruaro|12-an de februaro]] [[1912]]. La imperio estis restaŭrita dum la [[manĉura restarigo]] la [[1-a de julio|1-an de julio]] [[1917]], antaŭ ol ĝi estis renversita denove 11 tagojn poste.
<table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0">
|
