Murcia Regiono: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Etikedo: redakto de fonto je 2017
Etikedo: redakto de fonto je 2017
Linio 287:
 
== Historio ==
[[File:Teatro Romano Cartagena vista panorámica.jpg|miniatura|El [[teatro romano de Cartagena]], construido a finales del siglo I a.C]]
La kartaganoj establis konstantan komercan havenon en la marbordo de [[Kartaĥeno (Hispanio)|Kartaĥeno]], kiun la romianoj nomis ''Carthago Nova''. Por la kartagaj komercistoj, la monta teritorio estis nur la iberia landinterno de ilia marborda imperio. Dum la romia periodo Murcio ne ekzistis, sed ĝiaj nunaj limoj povus esti en la provinco [[Hispania Cartaginense]]. Sub la islamanoj, kiuj enkondukis la grandskalan irigacion de kiu dependas la murcia [[agrikulturo]], la provinco estis konata kiel Todmir; ĝi inkluzivis laŭ [[Idrisida dinastio|Idrisi]], la araba kartografiisto de la [[12-a jarcento]] loĝinta en [[Sicilio]], la urboj [[Orihuela]], [[Lorko]], Mula kaj [[Chinchilla]].
 
Linio 292 ⟶ 293:
 
La kastilia konkero de Murcio estis grava ĉar ĝi donis la antaŭan aliron al [[Mediteraneo]] por la unua fojo kaj finis la vastiĝon de la [[Reĝlando Aragono|Regno de Aragono]], kiu moviĝis suden laŭ la marbordo.
[[Archivo:Castillo_de_Lorca1.jpg|right|thumb|El [[Castillo de Lorca]], principal punto fronterizo frente el reino nazarí de Granada.]]
 
Laŭ la kutima maniero, la islamanoj estis forpelitaj el la urboj, kaj la heredonto de Ferdinando, [[Alfonso la 10-a (Kastilio)|Alfonso la 10-a de Kastilio]], kiu profitis de regado super grandparte senhoma Murcio, dividis la landliman regnon en tri regionojn por administraj celoj, konfiditaj respektive al la koncernaj reĝnomoj al la ekleziaj [[Senjorio|senjoroj]], kiel premion por iliaj kontribuoj al la [[Reconquista|Rekonkero]] kaj al la Militaj Ordenoj fonditaj en la 11-a jarcento. Alfonso aneksis la Tajfon de Murcio kiel Reĝo de Murcio rekte en 1266, kaj ĝi restis teknike vasala regno de Hispanio ĝis la reformoj en la [[Konstitucio de 1812|liberala konstitucio de 1812]].
 
Jam en la 19-a jarcento, post la lasta [[Milito de Hispana Sendependiĝo|milito de sendependeco]] kiu havis katastrofajn sekvojn en la regiono, la liberala reformo de [[Javier de Burgos]] malaperigis la Murcian reĝlandon, kreante la [[Murcio|provincon Murcio]] kaj multe de la provinco Albaceto (1833), kreado de la tiel nomata duprovinca Murcia Regiono, kiu daŭris ĝis la [[hispana transiro]].
[[Archivo:Balaca-Battle of Almansa.jpg|right|thumb|Cuadro de la [[Batalla de Almansa]], enfrentamiento bélico encuadrado en la [[Guerra de Sucesión Española]] y que tuvo lugar en [[Almansa]], entonces perteneciente al reino de Murcia.]]
 
Ekde 1840 komencis evolui minado kaj paralela industrio, ĉefe en la marbordaj montaroj, kondukante al signifa kresko de la loĝantaro de la antaŭe malabunde loĝita marbordo de Murcio (enmigrado de Orienta Andaluzio) kaj la apero de laborismaj movadoj. Malgraŭ la evoluo de konfliktoj kiel ekzemple la [[Kantona Revolucio|Kantona revolucio]] dum la [[Unua Hispana Respubliko]] (kun granda trafo en la areo), la min-eksplodo daŭris ĝis la krizo de 1920. En ĉi tiu epoko, la murcia interno transprenis la disvolviĝon de la nutraĵ-industrio, ĉefe ladskatoloj kaj [[papriko]], precipe en la regionoj [[Vegas del Segura]], inkluzive de la ĉefurbo.