Tripitako: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e robot Adding: it:Canone Pali |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
'''Tripitako''' estas unu el pluraj kolektoj de kanonaj tekstoj de la [[Budhismo]]:
▲2. La sanskrita Tripitako (sanskrite ''Tripitaka''), pli malfrua (la Budho mem evitis uzi la sanskritan, lingvo de kleruloj, kaj prefere uzis la lingvojn de la popolo) kaj antaŭ longe malaperintan, sed antaŭ tio bazo de:
▲3. La ĉina Tripitako, kaj
▲4. La tibeta Tripitako (tibete ''[[Kanjur]]'').
La tripitakoj 2-4 estas sanktaj por la mahajana skolo, 4 ankaŭ por la vaĝrajana.
Linio 13 ⟶ 10:
La pali Tripitako konsistas el tri partoj (pitakoj).
# '''Sutta-pitaka''' - korbo de la [[sutro]]j, kiu enhavas la la paroladojn de la Budho kaj de liaj ĉefaj personaj disĉiploj en la formo de konversacioj, sed ankaŭ kiel aforismoj, poemoj kaj komentoj.
La sutropitako siavice konsistas el kvin ĉefaj partoj:
▲3. La kolekto de grupigitaj sutroj ('''Samyutta-nikâya'''), entute 2889 malpli
longaj tekstoj, laŭteme aranĝitaj en 56 subkolektojn.
# La kolekto de numeritaj sutroj ('''Anguttara-nikâya'''), entute almenaŭ 2308, aranĝitaj en 11 subkolektojn, el kiuj la unua temas pri aferoj de kiuj ekzistas nur unu en ĉiu kategorio, la dua pri aferoj de kiuj ekzistas du en ĉiu kategorio, kaj tiel plu.
La tutaĵo - ampleksa kiel pli-malpli 11 biblioj - originis kiel literaturo buŝa. Laŭ la klasika tradicio, oni recitis, redaktis kaj parkerigis ĝin dum pluraj sinsekvaj koncilioj (palie ''sangâyana''), el kiuj la unua tuj post la morto de la Budho, la dua cent jarojn poste kaj la tria dum la tempo de la imperiestro Asoko. Tiuj tri okazis en Hindio, kaj la tria fine aldonis la lastan parton de Abhidhammapitaka. Dum la kvara koncilio, en Cejlono en la unua jarcento antaŭ Kristo, oni fine fiksis la tekston ankaŭ skribe, sur palmfolioj. Du pluaj koncilioj okazis en moderna tempo en Birmo: la kvina en [[Mandalay]] en 1870, kaj la sesa en [[Rangoon]] en 1956.
| |||