Dentorela fervojo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e wikidata interwiki
esperantigita parametro, formatigo de buloj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[Dosiero:Lausanne Metro Track Closeup.jpg|thumbeta|rightdekstra|250px|Dentrada fervojo]]
[[Dosiero:Bpfogaskereku.jpg|thumbeta|rightdekstra|250px|Dentrada fervojo de Budapeŝto, la loĝantoj simple nomas ĝin "dentrada"]]
[[Dosiero:Denta trakforko.jpg|thumbeta|rightdekstra|[[Trakforko]] sur dentrada fervojo ([[Štrbské Pleso]], [[Slovakio]])]]
[[Dosiero:Rhune electric system.jpg|rightdekstra|thumbeta|[[Trajneto de La Rhune]] ([[Nord-Eŭskio]])]]
'''Dentorela fervojo''' – ankaŭ '''dentrela''' aŭ '''dentrada fervojo''' – estas rel-ligita transportilo kun [[dentrada trakciilo]] - antaŭenpuŝita per unu aŭ pluraj [[dentrado]]j por supreniri krutajn deklivojn. Dentradoj moviĝas en [[dentorelo]] fiksita meze de la fervojaj reloj kaj tiel ebligas la transmision de la motora energio al la [[relo]]j sen glito.
 
La [[adhero]] inter rado kaj reloj limigas la uzon de normalaj [[fervojo]]j al kliniteco de 16 % ĉe sekaj reloj, 14 % ĉe malsekaj. Por garantii sekuran servon fervojoj kutime evitas klinitecon pli grandan ol 4 % (ekzistaj kelkaj esceptoj kiel ekzemple la tramo de [[Lisbono]] kun kliniteco ĝis maksimumo de 13,5 %).
 
Dentorelaj fervojoj superas klinitecon ĝis 48 % ([[Pilato (monto)]]) '''[[Pilato-fervojo]]''' en [[Svislando]]) kaj izolitaj lokomotivoj ĝis 50 % ([[Panama kanalo]]).
 
== Sistemoj ==
La kvar plej konataj sistemoj de dentorelaj fervojoj estas inventitaj de svisaj inĝenieroj kaj nomitaj laŭ ili:
 
* [[sistemo Riggenbach]]
Linio 17:
* [[sistemo Locher]]
 
Krom laŭ la dentorela sistemo oni povas klasifi dentorelajn fervojojn kiel ĉiujn fervojojn laŭ [[ŝpuro]] ([[normala ŝpuro]], [[etŝpuro]]) kaj trakcio (vapora, dizela, elektra).
 
== Ekzemploj ==
La unua montara fervojo de la mondo kun dentrada propulso estis konstruita en 1866 de [[Sylvester Marsh]]. Ĝi grimpas sur la Vaŝinton-Monton (Mount Washington), [[New Hampshire]], [[Usono]] kaj estis inaŭgurita en 1869.
 
La unua dentorela fervojo en Eŭropo estas la Vitznau-Rigi-fervojo, konstruita de [[Niklaus Riggenbach]] laŭ sia franca patento n-ro 59625 de 1863 kaj inaŭgurita en 1871. Ĝi grimpas de la urbo [[Vitznau]] sur la monton [[Rigi]] proksime de [[Lucerno]] en [[Svislando]].
Linio 33:
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektojProjektoj|commonscat=Rack railway|dentrada fervojo}}
* [http://www.werkbahn.de/eisenbahn/zahnrad/zahnrad.htm Dentradaj fervojoj en Germanio] (en la germana)
* [http://video.google.de/videoplay?docid=-7514169535672807356 Filmo: Veturo per dentrada fervojo sur la monton Pilato ĉe Lucerno]
 
 
[[Kategorio:Fervojo]]