Ozona tavolo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
de karbona kvarkalorido
e Formulo de formiĝo
Linio 1:
La '''ozona tavolo''' estas parto de la [[stratosfero]], kiu entenas [[ozono]]n en grave pli granda kvanto (ĉ. 8 [[ppm]]) ol kompare en suba [[troposfero]]. Tiu fortenas la [[Ultraviola radiado|ultraviolan]] sun[[lumo]]n danĝeran al la plejmulto de vivaĵoj.
 
Pro la liberigado de [[fluorklorkarbonhidrogenaĵoj]] (FKKH) kaj [[karbona kvarkloridotetraklorido]] dum la 1970-aj jaroj la ''ozona tavolo'' komencis ekde tiam malkreski - precipe super la [[arkto]] kaj [[antarkto]] (vidu ''[[ozontruo]]'').
 
== Formiĝo ==
 
Ultraviolaj radioj de la [[suno]] (aŭ aliaj fontoj de ionigo) transformas [[molekulo]]jn de [[oksigeno]] en pozitivajn [[jono]]jn. Paralele tiuj radioj disigas oksigenajn molekulojn, t.e. faras el ili du neŭtralajn [[atomo]]jn. Liberiĝinta dum [[jonigo]] [[elektrono]] (aŭ iu alia elektrono en ionigita gaso) «gluiĝas» al iu el atomoj. Kaj nun negative ŝarĝita atomo de oksigeno kaj pozitive ŝarĝita molekulo de oksigeno, tiriĝas unu al alia, formante neŭtralan molekulon de ozono. Ĉefe kun oksigeno interagas ultraviolaj radioj aperigante ozonon ĉar oksigeno havas malplejan jonig-energion el la atmosferaj [[gaso]]j.
::O<sub>2</sub> + sunlumo ([[fotono]]j) → O + O , kaj: O + O<sub>2</sub> → O<sub>3</sub>
 
<!--
 
Linio 23:
 
== Vidu ankaŭ ==
{{commonscat|Ozone layer}}
* [[Oksigeno]]
* [[DNA]]
Linio 28 ⟶ 29:
* [[Ekologio]]
 
{{commonscat|Ozone layer}}
 
[[Kategorio:Ekologio]]