Károly Kós (arkitekto, verkisto): Malsamoj inter versioj

'''KÓS Károly''' (karoj koŝ) ''Kosch'' estis rumania hungara arkitekto, grafikisto, verkisto, literaturorganizinto. Li estis naskita en [[Aŭstrio-Hungario]] la [[16-an de decembro]] [[1883]] en la urbo [[Temesvár]] (nun Rumanio) kaj mortinta la [[24-an de aŭgusto]] [[1977]] en [[Kluĵo]]. Li estis la patro de la etnografo [[Károly Kós (etnografo)|Károly Kós]], agronomo [[Balázs Kós]], skulptisto [[András Kós]], aktorino [[Zsófia Koós]].

 

Károly Kós akiris maturecdiplomon en [[Koloĵvaro]] en [[1901]], diplomon de inĝeniero pri arkitekturo en [[Budapeŝto]] en [[1907]]. Li estis la renoviganto de la stilo de hungara arkitekturo sekvinte la anglajn arkitektojn [[John Ruskin]] kaj [[William Morris]] kaj la finnan arkitekton [[Eero Saarinen]]. En [[1918]] oni nomumis lin profesoro al la katedro de arkitekturo de la Industriarta Artlernejo en Budapeŝto, sed li ne okupis ĝin: "...mi opinias, ke en Transilvanio oni plibezonas min" kaj revenis hejmen. (Transilvanio fariĝis tiam parto de Rumanio). En [[1924]] li fondis la sendependan libroeldonejon [[Erdélyi Szépmíves Céh]] kaj kune kun [[Sándor Szolnay]] en [[1931]] la asocion de artistoj [[Barabás Miklós Céh]]. Li partoprenis ankaŭ en [[Verkista laborkomunumo Helikon]] kaj en la redaktado de la literatura revuo [[Erdélyi Helikon]].

 

* Parte restarigado de la naskiĝdomo de reĝo [[Matiaso la 1-a]], Kolozsvár (1944)

 

* ''Erdély népi építészete'' (1908)

* ''A lakóház művészete'' (1928)

* ''A székely nép építészete'' (1944)

 

== Beletraj verkoj ==

* ''Gálok'' - romaneto (1919, 1930)

* ''Varjú-nemzetség'' - romano (1925)

* ''István király'' - dramo (1942)

 

* ''Régi Kalotaszeg'' (1911)

* ''Sztanbul'' (1918)

* ''Kiáltó Szó'' - flugfolio, kunulaŭtoro. (1921)

* ''Kalotaszeg'' (1932)

 

 

== Bibliografio ==

* Anthony Gall: ''Kós Károly műhelye'': Tanulmány és Adattár. ''The Workshop of Károly Kós'': A Study and Documentation. Budapest, Mundus Kiadó, 2002, 527 pp. (Parallel text in Hungarian and English.)

 

== Eksteraj ligiloj ==

* [http://mek.oszk.hu/00700/00740/ Hungara Elektronika Biblioteko]

 

{{Vivtempo|Kos, Karoly}}

[[Kategorio:Hungaraj arkitektoj]]

[[Kategorio:Rumanujaj hungaraj poetoj kaj verkistoj]]