Harmondivizora nombro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Osteologia movis paĝon Harmonia dividanta nombro al Harmondivizora nombro: temas pri harmona meznombro kaj divizoro; vd NPIV http://vortaro.net/#divizoro , http://vortaro.net/#harmona "harmona meznombro"
e harmonia meznombro → harmona meznombro, ktp. vd NPIV http://vortaro.net/#harmona "harmona meznombro"
 
Linio 1:
{{Nombroj laŭ dividantoj}}
EnJe [[matematikonombroteorio]], '''harmonia dividantaharmondivizora nombro''', aŭ '''nombro de Ore''' (nomita pro Øystein Ore, kiu difinis ili en [[1948]]), estas pozitiva entjero, kies divizoroj havas [[harmona meznombro|harmonianharmonan meznombron]] kiu estas [[entjero]]. LaJen la unuaj kelkaj harmoniaj dividantajharmondivizoraj nombroj estas:
 
:[[Unu|1]], [[Ses|6]], [[Dudek ok|28]], [[140 (nombro)|140]], [[270 (nombro)|270]], [[496 (nombro)|496]], 672, 1638, 2970, 6200, [[8128 (nombro)|8128]], 8190, ... .
 
Ekzemple, la harmonia dividantaharmondivizora nombro 6 havas la kvar divizorojn 1, 2, 3, kaj 6. Ilia harmonia[[harmona meznombro]] estas entjero:
 
:<math> \frac{4}{\frac{1}{1}+\frac{1}{2}+\frac{1}{3}+\frac{1}{6}}=2</math>
 
La nombro 140 havas la divizorojn 1, 2, 4, 5, 7, 10, 14, 20, 28, 35, 70, kaj 140. Ilia harmonia[[harmona meznombro]] estas
:<math>
\frac{12}{1+\frac{1}{2}+\frac{1}{4}+\frac{1}{5}+\frac{1}{7}+\frac{1}{10}
+\frac{1}{14}+\frac{1}{20}+\frac{1}{28}+\frac{1}{35}+\frac{1}{70}+\frac{1}{140}}
</math>
kiu egalas 5 kiu estas entjero, do 140 estas harmonia dividantaharmondivizora nombro.
 
== Harmoniaj dividantajHarmondivizoraj nombroj kaj perfektaj nombroj ==
Por ĉiu entjero ''M'', kiel Ore observis, la produto de la harmonia[[harmona meznombro]] kaj [[aritmetika meznombro]] de ĝiaj divizoroj egalaj ''M'' mem. Pro tio, ''M'' estas harmoniaharmondivizora, kun harmoniaharmona meznombro de divizoroj ''k'', se kaj nur se la averaĝo de ĝiaj divizoroj estas la produto de ''M'' kun [[ono]] ''1/k''.
 
Ore montris ke ĉiu [[perfekta nombro]] estas harmoniaharmondivizora. La sumo de divizoroj de perfekta nombro ''M'' estas akurate ''2M''; pro tio, la averaĝo de la divizoroj estas ''M(2/τ(M))'', kie ''τ(M)'' estas la [[dividanta funkcio|kvanto de divizoroj]] de ''M''. Por ĉiu ''M'', ''τ(M)'' estas nepara se kaj nur se ''M'' estas [[kvadrata nombro]], alie ĉiu dividanto ''d'' de ''M'' povas esti parita kun malsama dividanto ''M''/''d''. Sed, perfekta nombro ne povas esti kvadrato: ĉi tio sekvas de la sciata formo de paraj perfektaj nombroj kaj de tio ke neparaj perfektaj nombroj (se ili ekzistas) devas havi faktoron de formo ''q<sup>α</sup>'' kie ''α ≡ 1 (mod 4)''. Pro tio, por perfekta nombro ''M'', ''τ(M)'' estas para kaj la averaĝo de la divizoroj estas produto de ''M'' kun la ono ''2/τ(M)''; tial, ''M'' estas harmonia dividantaharmondivizora nombro.
Por ĉiu entjero ''M'', kiel Ore observis, la produto de la harmonia meznombro kaj [[aritmetika meznombro]] de ĝiaj divizoroj egalaj ''M'' mem. Pro tio, ''M'' estas harmonia, kun harmonia meznombro de divizoroj ''k'', se kaj nur se la averaĝo de ĝiaj divizoroj estas la produto de ''M'' kun [[ono]] ''1/k''.
 
Ore konjektis ke ne ekzistas neparaj harmoniaj dividantajharmondivizoraj nombroj escepte de 1. Se la konjekto estas vera, ĉi tio devas enhavi la neekziston de neparaj perfektaj nombroj.
Ore montris ke ĉiu [[perfekta nombro]] estas harmonia. La sumo de divizoroj de perfekta nombro ''M'' estas akurate ''2M''; pro tio, la averaĝo de la divizoroj estas ''M(2/τ(M))'', kie ''τ(M)'' estas la [[dividanta funkcio|kvanto de divizoroj]] de ''M''. Por ĉiu ''M'', ''τ(M)'' estas nepara se kaj nur se ''M'' estas [[kvadrata nombro]], alie ĉiu dividanto ''d'' de ''M'' povas esti parita kun malsama dividanto ''M''/''d''. Sed, perfekta nombro ne povas esti kvadrato: ĉi tio sekvas de la sciata formo de paraj perfektaj nombroj kaj de tio ke neparaj perfektaj nombroj (se ili ekzistas) devas havi faktoron de formo ''q<sup>α</sup>'' kie ''α ≡ 1 (mod 4)''. Pro tio, por perfekta nombro ''M'', ''τ(M)'' estas para kaj la averaĝo de la divizoroj estas produto de ''M'' kun la ono ''2/τ(M)''; tial, ''M'' estas harmonia dividanta nombro.
 
Ore konjektis ke ne ekzistas neparaj harmoniaj dividantaj nombroj escepte de 1. Se la konjekto estas vera, ĉi tio devas enhavi la neekziston de neparaj perfektaj nombroj.
 
== Baroj kaj komputilaj serĉoj ==
W. H. Frezas montris ke ĉiu nepara harmonia dividantaharmondivizora nombro pli granda ol 1 devas havi priman povan faktoron pli grandan ol 10<sup>7</sup>, kaj Cohen montris ke ĉiu tia nombro devas havi almenaŭ tri malsamajn primajn faktorojn.
 
Cohen, Goto, kaj aliaj startante kun Ore mem plenumis komputilajn serĉojn listante ĉiujn malgrandajn harmonajn dividantajn nombrojn. De ĉi tiuj rezultoj, listoj estas sciata de ĉiuj harmonaj dividantaj nombroj ĝis 2×10<sup>9</sup>, kaj ĉiuj harmoniaj dividantajharmondivizoraj nombroj por kiuj la harmoniaharmona meznombro de la divizoroj estas maksimume 300.
W. H. Frezas montris ke ĉiu nepara harmonia dividanta nombro pli granda ol 1 devas havi priman povan faktoron pli grandan ol 10<sup>7</sup>, kaj Cohen montris ke ĉiu tia nombro devas havi almenaŭ tri malsamajn primajn faktorojn.
 
Cohen, Goto, kaj aliaj startante kun Ore mem plenumis komputilajn serĉojn listante ĉiujn malgrandajn harmonajn dividantajn nombrojn. De ĉi tiuj rezultoj, listoj estas sciata de ĉiuj harmonaj dividantaj nombroj ĝis 2×10<sup>9</sup>, kaj ĉiuj harmoniaj dividantaj nombroj por kiuj la harmonia meznombro de la divizoroj estas maksimume 300.
 
== Referencoj ==
Linio 39 ⟶ 36:
| Aŭtoro = Cohen, Graeme L.
| URL =http://www.ams.org/mcom/1997-66-218/S0025-5718-97-00819-3/S0025-5718-97-00819-3.pdf
| Titolo = Numbers Whose Positive Divisors Have Small Integral Harmonic Mean - Nombroj kies pozitivaj divizoroj havas malgrandan integralanentjeran harmonianharmonan meznombron
| Gazeto = Mathematics of Computation - Matematiko de kalkulado
| Volumo = 66
Linio 47 ⟶ 44:
| Aŭtoro = Goto, Takeshi
| URL = http://www.ma.noda.tus.ac.jp/u/tg/harmonic-e.html
| Titolo = (Ore's) Harmonic Numbers - HarmoniajHarmonaj nombroj de Ore
| Alirdato = 2006-09-10}}
* {{Citgazeto
Linio 67 ⟶ 64:
 
== Eksteraj ligiloj ==
* {{MathWorld|titolo=HarmoniaHarmonic dividantadivisor nombronumber|URL=HarmonicDivisorNumber}}
* {{OEIS|id=A001599}}