|
}}
'''Qin Shihuangdi''' (秦始皇帝) (Esperantigite '''Ĉjin Ŝihuangti''') aŭ '''Qin Shihuang''' (秦始皇) (Esperantigite '''Ĉjin Ŝihuang''') propra nomo '''Ying Zheng''' (嬴政) (Esperantigite '''Jing Ĝeng'''), estis regnoreĝo de la statoŝtato Qin fromde 246 aK ĝis 221 aK dum la [[Periodo de Militantaj Regnoj]]. Li fondis la [[Qin-dinastio]]n , kaj iĝis la unua imperiestro de unuigita Ĉinio en 221 aK.
Je la fino de la Periodo de Militantaj Regnoj, la [[regno (politiko)|regno]] Qin estis la plej forta kaj posedis la kondiĉojn por reunuigi la orientajnses 6orientajn regnojn. Estante nur knabo, Ying Zheng fariĝis la regnestro de Qin. Tial ĉefministro Lu Buwei prezidis la administradon de ŝtataj aferoj anstataŭ li. En la jaro [[-238|238]] antaŭ nia erao Ying Zheng eksigis la ĉefministrecon deĉefministron Lu Buwei kaj mem faris la administradon. De la jaro [[-236|236]] ĝis la jaro [[-221|221]] antaŭ nia erao, la regno Qin aneksis unu post alia la regnojn Han, Wei, Chu, Yan, Zhao kaj Qi, finis la periodon de Militantaj Regnoj kaj fondis la unuan unuigitan multnaciecan aŭtokratian ŝtaton de centralizo de regpotenco – la dinastio Qin – en la [[historio de Ĉinio]].
En la jaro 221 antaŭ nia erao, Ying Zheng titolis sin la Unua Imperiestro. En la tutlanda skalo li praktikis kompletan burokratan sistemon de la centro al lokaj gubernioj. Ĉio estis sub la rekta regado de la imperiestro. Oni ankaŭ ellaboris kaj praktikis la unuigitan leĝsistemon, kun leĝoj de la regno Qin kiel bazo, preninte iujn artikolojn de la leĝoj de aliajla 6ses aliaj regnoj. La Unua Imperiestro de la Dinastio Qin ankaŭ translokis nobelojn de aliajla 6ses aliaj regnoj al specifaj lokoj, por ke ili ne faru dissplitan agadon. Li ankaŭ ordonis, ke ordinaraj civiluloj ne rajtas kolekti armilojn, kaj detruis konfiskitajn armilojn.
Ekonomie la Unua Imperiestro de la Dinastio Qin praktikis la politikojn favorajn al agrikulturo sed malfavorajn al komercado kaj subtenis la disvolviĝon de feŭdisma privata posedantecoposedo de agroj. En la jaro [[-216|216]] antaŭ nia erao la Unua Imperiestro de la Dinastio Qin publikigis dekreton, ke ĉiujse agroposedantoj, se ili deklaros al la registaro la kvanton de siaj agroj kaj volonte pagos imposton, ilia agro-posedanteco estos agnoskata kaj protektata de la registaro. Tiel naskiĝis la privateca sistemo de agroj. La Unua Imperiestro de la Dinastio Qin ankaŭ unuigis la sistemon de mezuroj kaj pezoj kaj la monan sistemon de la tuta lando.
[[Dosiero:Terracotta army xian.jpg|dekstra|200px|eta|Terakota armeo]]
La Unua Imperiestro de la Dinastio Qin ankaŭ unuigis la skribmanieron de la [[ĉina lingvo]]. En 212 antaŭ nia erao, la Unua Imperiestro de la Dinastio Qinli faris dekreton por detrui diversaspecajn librojn kaj malpermesi privatajn lernejojn. Poste, pro tio, ke forfuĝis kelkaj kleruloj, kiuj serĉis longvivigan drogon por la Unua Imperiestro de la Dinastio Qin, ĉi lasta koleris kaj mortigis pli ol 400 klerulojn. Tio ja estas la fama evento de “forbruligo de libroj kaj mortigo de kleruloj” en la ĉina historio.
[[Dosiero:Qinshihuangdi3.jpg|150px|maldekstra]]Post sia surtroniĝo, la Unua Imperiestro de la Dinastio Qin sendis generalon Meng Tian por ataki hunojn. Li ankaŭ kunligis la nordajn grandajn murojn de la 3 regnoj Qin, Zhao kaj Yan kaj konstruigis la monde faman Grandan Muron de 10 000 lioj. La konstruado de la Granda Muro bone defendis kaj pluapaŝe fortigis la regadon de la dinastio Qin.
Post sia unuigado de la 6ses regnoj, la Unua Imperiestro de la Dinastio Qin konstruigis la luksajn palacon Epang kaj tombejon Lishan. Li ankaŭ sendis klerulon Xu Fu, kiu gvidis milojn da geknaboj, por serĉi feojn en la Orienta Maro. Tio elspezigis grandan kvanton da mono kaj pliprofundigis la penojn de la popolanoj. En julio de la jaro 210 antaŭ nia erao la Unua Imperiestro de la Dinastio Qin mortis pro malsano.
Lia filo estis [[Fusu]].
| 