Kiel registrite je 23:47, 26 jan. 2020 redakti Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 604 redaktoj →‎Vidindaĵoj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 19:38, 14 apr. 2020 redakti malfari LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{~~apartigila~~Apartigila paĝo\|Granado (apartigilo)}} {{Informkesto urbo\|regiono-ISO=ES}} [[Dosiero:Alhambradesdegeneralife.jpg\|~~thumb~~eta\|~~right~~dekstra\|300px\|Granado]] '''Granado''', [[hispana lingvo\|hispanlingve]] '''Granada''', estas urbo en la aŭtonoma regiono de [[Andaluzio]], [[Hispanio]]. Ĝi estas ĉefurbo de la samnoma provinco. Estas situa en la centro de la komarko Vega de Granada, je altitudo de 680 m s. m., en ampleksa depresio formita de la rivero [[Genil]] kaj de la deklivaro de la montomasivo plej alta de la [[Iberia Duoninsulo]], nome Sierra Nevada, kio markas ties klimaton. Granado situas ĉe la piedo de la montaro [[Sierra Nevada (Hispanio)\|Sierra Nevada]], en la renkontiĝo de la [[rivero Darro]] kun [[Genil]]. Ties loĝantaro estas de 243.341 homoj, el kiuj oni kalkulas ke ĉirkaŭ 70.000 estas studentoj. En 2017 estis 232 770 loĝantoj (108 889 viroj kaj 125 869 virinoj),<ref> ine.es (1a de januaro 2017). [https://www.ine.es/nomen2/index.do?accion=busquedaDesdeHome&nombrePoblacion=Granada «Población de Granada».] Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> en metropola areo de 498 365 loĝantoj.<ref> alarcos.inf-cr.cuclm.es (ed.). [https://web.archive.org/web/20091214051140/http://alarcos.inf-cr.uclm.es/per/fruiz/pobesp/dat/arc/areas-mun.pdf «Áreas metropolitanas de España. Granada» (pdf).] p. 16. Arkivita el la originalo en la 14a de decembro 2009. Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> La kvartaloj estas tre diferencaj inter si, parte pro la konstanta enmigrado ĝis la 1990-aj jaroj; la plej gravaj estas [[Albaicín]], [[Sacromonte]], Realejo, Centro-Sagrario, Zaidín, La Chana kaj La Cartuja. Ties surfaco estas de 12.500 km². Ties koordinatoj estas jenaj: {{koordinatoj gm\|37\|13\|N\|3\|41\|U}} Linio 14: Granado konstituas kernon ricevanto de [[turismo]], pro ĝiaj monumentoj kaj la proksimeco de la [[skiejo]] de Sierra Nevada, same kiel al la historia zono konata kiel [[La Alpujarra]] kaj al la parto de la granada marbordo konata kiel [[Costa Tropical]]. Inter ĝiaj historiaj konstruaĵoj, la [[Alhambra]] estas unu de la plej gravaj monumentoj de la lando, deklarata [[Monda heredaĵo de Unesko]] en 1994, kun [[Ĝeneralifo\|ĝardeno de Ĝeneralifo]] kaj la [[Albayzín]]. Ĝia [[Katedralo de Granado\|katedralo]] estas konsiderata kiel la unua renesanca preĝejo de Hispanio;<ref> moebius.es (eld.). [https://www.moebius.es/ggranada/monu/catedral.htm «Catedral de Granada».] Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> apude al la katedralo estas la [[Reĝa Kapelo de Granado\|Reĝa Kapelo]], kiu estas hejmo de la tomboj de la [[Katolikaj Gereĝoj]], nome [[Izabela la 1-a (Kastilio)\|Izabela]] kaj [[Fernando la 2-a (Aragono)\|Fernando]], same kiel de la reĝino [[Johana de Kastilio]] «la Frenezulino» kaj de la reĝo [[Filipo la 1-a (Kastilio)\|Filipo la 1-a]], «la Belulo». La kultura propono de Granado inkludas dudekon da [[muzeo]]j,<ref> Concejalía de Turismo, Comercio y PYMES. Ayuntamiento de Granada (ed.). [http://www.granadatur.com/media/documents/GUIA_MUSEOS_3.pdf «Guía de museos».] Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> inter kiuj elstaras la Parko de la Sciencoj de Granado kaj la Muzeo de Belartoj de Granado, konsiderata la provinca pinakoteko plej antikva de la lando. Krome, la urbo estas hejmo de la sidejo de la Arkivo Manuel de Falla kaj de la Centro Federico García Lorca. Aliflanke, la urbo apartenas ekde 2014 al la Reto de Kreivaj Urboj de la UNESCO kiel Urbo de Literaturo, estante la unua hispanparolanta urbo kiu obtenis tiun deklaron.<ref>[https://granadaciudaddeliteratura.com/es/granada-unesco/ «Granada es Ciudad de Literatura».] Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> La [[Universitato de Granado]], laŭ informo pri studentoj de 2007-2008, estas la kvara je nacia nivelo laŭ nombro de lernantoj<ref> Instituto Nacional de Estadística (INE) España. (eld.). [https://www.ine.es/prensa/np550.pdf «Estadística de la Enseñanza Universitaria en España. Curso 2007-2008».] Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> kaj esta unu de la destinoj plej popularaj por la universitatanoj eŭropaj de la programo Erasmus.<ref>[https://ec.europa.eu/education/ «Erasmus 2013-14 Top 500 higher education institutions receiving Erasmus students».] European Commission. Alirita la 26an de januaro 2020. </ref><ref> Solis, Pilar (28a de novembro 2014). [https://www.lavanguardia.com/local/sevilla/20141128/54419536683/granada-sevilla-estudiantes-erasmus.html «Las universidades de Granada y Sevilla arrasan entre los estudiantes Erasmus».] La Vanguardia. Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> En tiu medio, la Universitato de Granado estas kunordiganto de la projekto ARQUS European University Alliance, kaj ekde 2019 estas uno de la dekunu hispanaj universitatoj elektitaj por formi parton de la superkampusoj eŭropaj enkadritaj en tiu programo.<ref> Silió, Elena. [https://elpais.com/sociedad/2019/06/25/actualidad/1561493474_513445.html «Seleccionadas 11 universidades españolas para los ‘supercampus’ europeos».] [[El País]]. Alirita la 26an de januaro 2020. </ref> == Historio == La [[Tajfo Granado]] estis sendependa islama reĝlando kiu ekestis en [[al-Andalus]] en 1013, kiel rezulto de la malintegriĝo kiun la [[kaliflando de Kordovo]] suferis ekde 1009, kaj tio malaperis kiam ĝi estis konkerita de la [[Almoravidoj]] en 1090, apartenantaj kronologie al la unuaj [[Tajfo\|taifaj regnoj]]. Granado estis la ĉefurbo de la lasta regno islama en Hispanio, nome ĝis [[1492]], kiam ĝi estis konkerita de la [[Regno Kastilio]] dum regado de [[Isabel la 1-a (Kastilio)\|Isabel la 1-a]]. == Turismo kaj kulturo == [[Dosiero:Spain Andalusia Granada BW 2015-10-25 16-24-51.jpg\|~~thumb~~eta\|dekstre\|380px\|Korto de la palaco de Karlo la 5-a.]] Granado estas tre grava loko kultura kaj turisma, unue pro sia situo, sed ankaŭ pro sia situo kaj sia monumentaro. Linio 42: * Kvartalo [[Albayzín]] * Kvartalo [[Sacromonte]] [[Dosiero:provmap-granada.png\|~~right~~dekstra\|frame\|<center>situo de la provinco Granado en Hispanio]] == Provinco == Linio 66: * [[Tajfo Granado]] == Notoj == {{Referencoj}} ~~<references/>~~ == Eksteraj ligiloj == * [http://www.granada.org/ paĝoj de la urbo de Granado (hispane)] * [http://granadaescultura.com gvidilo pri Granado (hispane)] * [http://www.granadacultural.info kulturaj informoj (hispane)] [[Dosiero:Granada, Spain location.png\|~~thumb~~eta\|~~right~~dekstra\|180px\|<center>situo de la urbo Granado en Hispanio]] {{~~projektoj~~Projektoj\|commonscat=Granada}} {{Municipoj de Provinco Granada}} {{Bibliotekoj}} [[Kategorio:Geografio de Andaluzio]]

Granado: Malsamoj inter versioj