Johann Bernoulli: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 46 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q227897) |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 28:
== Biografio kaj verkoj ==
En aĝo de 18 jaroj fariĝis magistro de artoj. Poste lernis kuracadon, sed samtempe forlogiĝis de matematiko. Kune kun frato Jakob studas la unuajn artikolojn de [[Leibniz]] pri metodoj de [[Diferenciala kalkulo|diferenciala]] kaj [[Integrala kalkulo|integrala]] kalkuloj. Poste komencas proprajn profundajn esploradojn en matematiko.
En '''1691''' en Francio propagandas la novan kalkulon fondinte la unuan parizan skolon de analizo. Post returno en Svislandon korespondas kun sia lernanto markizo [[l'Hôpital]] (prononco Lopital), al kiu lasis enhavoplenon resumon de la nova doktrino, konsistinta el du partoj: objekto pri [[nefinitaj etoj]] kaj integrala kalkulo. En la sama 1691-a jaro publikigis en [[Acta Eruditorum]] sian unuan verkon: li trovis la ekvacion de la [[katena linio]] - linio formata de kateno, kiu pendas inter du finojn, fiksitajn sur la sama alteco. Samtempe detalan esploradon de tiu linio faris ankaŭ [[Leibniz]] kaj [[Huygens]].
En '''1692''' obtenis la klasikan formulon de radiuso de kurbeco.
Linio 37 ⟶ 36:
En '''1693''' aliĝis al korespondado de la frato Jakob kun Leibniz.
En '''1694''' defendis doktoran disertaĵon pri kuracado. Edziĝis, poste havis 5 filojn kaj 4 filinojn. Respondante al letero de l'Hôpital sciigis al li la regulon pri malkaŝo de nedefineco, kiu nun estas konata kiel "[[regulo de l'Hôpital]]".
Publikigis en Acta Eruditorum la verkon "Ĝenerala maniero de konstruado de ĉiuj diferencialaj ekvacioj de unua ordo". En ĝi aperis esprimoj "ordo de ekvacio" kaj "separado de varioj" (tiun terminon Bernoulli usis jam en prelegoj en Parizo). Bernoulli havis dubojn, ke ĉiu diferenciala ekvacio estas transformebla en ekvacion kun separtitaj varioj, tial proponis artifikon konstrui ĉiujn integralajn kurbojn per [[izoklinoj]] en la kampo de direktoj difinitaj de ekvacio.
Linio 45 ⟶ 44:
En '''1696''' l'Hôpital publikigis en Parizo sub propra nomo la unuan libron pri matematika analizo: "Analizo de nefinite etoj por esplorado de kurboj" (en la franca), bazita sur la unua parto de resumoj de Bernoulli.
La verko havas grandan signifon ne nur ĉar ĝi estis la unua, sed ankaŭ danke al klara stilo kaj amaso de ekzemploj. Kiel la resumo de Bernuolli ĝi enhavis amason de aplikoj, propre la verko enhavis 95% de aplikoj.
La libro baziĝis sur verkoj de Leibniz kaj Bernoulli, ilian aŭtorecon Lopital rekonas en ĝenerala formo en la antaŭparolo. Ion Lopital aldonis el propraj verkoj pri solvo de diferencialaj ekvacioj.
Linio 67 ⟶ 66:
En '''1701''' estis elektita alilanda membro de [[Berlina Akademio de sciencoj]].
En '''1702''' kune kun Leibniz malkovris malkomponon de racionalajn frakciojn sub [[integralo]].
En '''1705''' returnis al Bazelo kiel profesoro de greka lingvo. Tuj post morto de la frato Jakob (1705) estis invitita al lia katedro en Bazelo kaj posedis ĝin ĝis morto en '''1748'''.
Linio 89 ⟶ 88:
Estas orgojlo de tuta homaro.
{{Projektoj}}
{{Ĝermo|sviso}}
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1667]]
| |||