Kaŝtanarbo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kaŝtanarbo en ReVo
e Kaŝtano frukto de kaŝtaneo; kosmetikaĵoj
Linio 26:
|komunejo = Castanea
}}
[[Dosiero:GraffageGreffage chataignier limousin.jpg|thumbeta|Greftaĵo dedekstra|Baztrunko (kaŝtanarbo,) iniciadopor en la konservatorio degrefti. [[Dournazac]] - 2019[[Limoĝio]]. 2019]]
[[Dosiero:2006-11-16Castanea_sativa01.jpg|220px|right|thumb|[[Marono]]j]]
[[Dosiero:GreffageGraffage chataignier limousin.jpg|thumbeta|Baztrunkodekstra|Greftaĵo de (kaŝtanarbo), poriniciado grefti.en la konservatorio de [[Dournazac]] - [[Limoĝio]]2019. 2019]]
 
[[Dosiero:Graffage chataignier limousin.jpg|thumb|Greftaĵo de kaŝtanarbo, iniciado en la konservatorio de [[Dournazac]] - 2019.]]
'''Kaŝtanarbo'''<ref>Kaŝtanarbo en [[ReVo]] [http://reta-vortaro.de/revo/art/kaŝtan.html]</ref> aŭ '''kastaneo'''<ref>Kastaneo en [[Plena Ilustrita Vortaro]] 2002, p.540 </ref> (''Castanea'') estas [[Genro (biologio)|genro]] de arboj kaj [[arbedo]]j kun defalemaj, dentaj folioj, kun virseksaj floroj en longaj, staraj [[amento]]j, kaj kun inseksaj floroj ĝenerale triope ĉirkaŭitaj de [[involukro]], kiu - post fekundiĝo de la floro - iĝas ledeca, multadorna, globa frukto malfermiĝanta al kvar aloj kaj enhavanta tri [[akeno]]jn ([[kaŝtano]]jn); dek specioj en la mezvarmaj partoj de la norda hemisfero, kelkaj kultivataj por fruktoj manĝataj kuiritaj aŭ por ligno uzata i.a. en lignaĵarto.<ref>[http://139.18.1.4/esperanto/voko/revo/art/kaŝta.html]</ref>
[[Dosiero:Castanea_sativa.jpg|thumb|Folioj kaj fruktoj]]
'''Kaŝtanarbo'''<ref>Kaŝtanarbo en [[ReVo]] [http://reta-vortaro.de/revo/art/kaŝtan.html]</ref> aŭ '''kastaneo'''<ref>Kastaneo en [[Plena Ilustrita Vortaro]] 2002, p.540 </ref> (''Castanea'') estas [[Genro (biologio)|genro]] de arboj kaj [[arbedo]]j kun defalemaj, dentaj folioj, kun virseksaj floroj en longaj, staraj [[amento]]j, kaj kun inseksaj floroj ĝenerale triope ĉirkaŭitaj de [[involukro]], kiu - post fekundiĝo de la floro - iĝas ledeca, multadorna, globa frukto malfermiĝanta al kvar aloj kaj enhavanta tri [[akeno]]jn ([[kaŝtano]]jn); dek specioj en la mezvarmaj partoj de la norda hemisfero, kelkaj kultivataj por fruktoj manĝataj kuiritaj aŭ por ligno uzata i.a. en lignaĵarto.<ref>[http://139.18.1.4/esperanto/voko/revo/art/kaŝta.html]</ref>
 
Etimologio de la nomo estas la latina vorto "castanea", memdevena de la helena "kastanon". Tiu nomo aludas al la urbo Kastanon, en [[Tesalio]], fama en antikveco je kvalito de la rikoltitaj tie kaŝtanoj. Ĝi plejparte kreskas en [[Mediteraneaj regionoj]], sed ankaŭ iom pli norde.
 
La '''Kaŝtanokaŝtano'''<ref>Kaŝtano en [[ReVo]] [http://reta-vortaro.de/revo/art/kaŝtan.html]</ref> estas la frukto de kaŝtanarbo.
 
La vivdaŭro de kaŝtanarboj povas esti ege granda: la plej fama kaŝtanujo: ''Il Castagno dei Cento Cavalli'' (la kaŝtanujo je cent ĉevaloj) en la komunumo ''Sant'Alfio'' en [[Sicilio]] (sur la deklivoj de [[Etna]]) aĝas laŭdire inter 2 000 kaj 4 000 jaroj.
Linio 40 ⟶ 39:
'''Ekonomia rolo:'''
 
En regionoj kiel [[Périgord]], suda [[Svisio]], [[Korsiko]], [[Italio]] [[marono]]j (la manĝeblaj fruktoj de la [[grefto|greftita]] kastaneo, precipe de la [[ordinara kastaneo]]) iam estis la ĉefa nutrofonto.
 
== Piednotoj ==
Linio 49 ⟶ 48:
* [[Kaŝtankolora]]
 
[[Dosiero:2006-11-16Castanea_sativa01.jpg|220px|righteta|thumbmaldekstra|[[Marono]]j]]
{{Portalo Biologio}}
[[Dosiero:Castanea_sativa.jpg|thumbeta|maldekstra|Folioj kaj fruktoj]]
{{Portalo |Biologio|Botaniko}}
<!--{{Commons|Castanea}}
{{Commons|Castanea sativa}}-->