Eŭropa Kosma Agentejo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 41:
| angula larĝo =
}}La '''Eŭropa Kosma Agentejo''' ('''EKA'''; {{lang-en|European Space Agency}}, ''ESA''; {{lang-fr|Agence spatiale européenne}}, ''ASE'') estas interregistrara organizaĵo kun ĉefsidejo en [[Parizo]]. Ĝi fondiĝis je la [[30-a de majo]] [[1975]] por la kunordigo de la eŭropaj kosmoesploraj entreprenoj, ĉar la malantaŭiĝo teknologia kontraŭ [[Usono]] kaj [[Sovetunio]] pli kaj pli grandiĝis. La EKA havas 22 membrajn ŝtatojn kaj alstrebas laŭ sia regularo "ekskluzive pacemajn celojn". <br>
La EKA, per sia buĝeto (6.680 milionoj da eŭroj en 2020), estas la tria kosma agentejo en la mondo post la [[NASA]] kaj la [[Ĉina Nacia Kosma Agentejo]]. La agadoj de la agentejo kovras la tutan kosman laborkampon: sciencoj kies [[astrofiziko]], esplorado de la [[Suna Sistemo]], studo de la [[Suno]] kaj fundamenta [[fiziko]]; la studo kaj observado de la [[Tero]] per specialigitaj
La strategio estas difinita de konsilio en kiu ĉiu ana lando havas reprezentanton. La programoj iniciatitaj de la agentejo, kiuj reprezentas 75% de la buĝeto, estas financitaj rekte de anaj landoj. Ili pagas kontribuon proporcie al sia [[Malneta Enlanda Produkto|MEP]] por financi 20% de la buĝeto (scienca programo kaj superkostoj) kaj partoprenas la proporciojn de sia elekto en la laŭvolaj programoj. Kvarono de la buĝeto estas disponigita de [[Eŭropa Unio]] kaj [[Eŭropa Orgazizaĵo por Ekspluatado de Meteorologiaj Sputnikoj|EOEMP]] por la disvolviĝo de la kosma parto de ĉi tiuj programoj administritaj de ĉi tiuj institucioj (programo [[Galileo]], [[Vetersatelito|vetersputniko]]j, GMES / Copernicus). Iuj de la anaj landoj subtenas, krom sia partopreno en eŭropaj programoj, pure naciajn kosmajn programojn.<br>
La EKA konfidas, post selektado kaj laŭ aĉetkonkurso, la esploradon kaj disvolvon de kosmoŝipoj al universitatoj, institutoj kaj industriistoj en anaj landoj, aplikante la principon de "reveno geografia" : la elspezoj de la agentejo en ĉiu lando proporcias al ĝia kontribuo. La agentejo dungas proksimume 2.233 homojn (2016) kaj havas plurajn fakajn establojn. Ĝia ĉefa centro estas [[Eŭropa Centro pri Kosmaj Esploroj kaj Teknologioj|ECKET]] en [[Noordwijk]], [[Nederlando]], kiu estas dediĉita al la dezajno kaj testado de [[kosmoŝipo]]j. La aliaj gravaj centroj estas la [[Eŭropa Kosm-Operacia Centro|EKOC]] (monitorado kaj kontrolo de aktualaj misioj) en [[Darmstadt]], [[Germanio]] kaj la [[Eŭropa Kosma Spurado|EKS]] (tutmonda reto de parabolaj antenoj, por interligi kun kosmoŝipoj). EKA ankaŭ uzas la instalaĵojn de la [[Gviana kosmodromo]], establo de la [[Centre national d'études spatiales|CNES]] (franca kosma agentejo), por lanĉi siajn raketojn.
Linio 52:
:* esplorado de la Suna Sistemo ([[Rosetta (kosmosondilo)|Rosetta]], [[Mars Express]], [[Venus Express]], [[Exo Mars]], [[Bepi-Colombo]] ...)
:* la esplorado de la Suno ([[SOHO]]) kaj fundamenta fiziko ([[Lisa Pathfinder]])
* studado kaj observado de la Tero per specialaj
* la lanĉiloj [[Ariane 5]] kaj [[Vega (raketo)|Vega]]
* kunhomaj flugoj per sia partopreno en la [[Internacia Kosmostacio]] kaj la programo [[Orion (kosmoŝipo)|Orion]]
Linio 61:
==Historio==
===La unuaj eŭropaj kosmaj organizoj===
===Kreado de la Eŭropa Kosma Agentefo===
===Postaj agadoj===
== Membroj ==
{{pluraj bildoj
Linio 121 ⟶ 123:
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektoj}}▼
* {{Oficiala retejo}} {{en}}
▲{{projektoj}}
{{Bibliotekoj}}
| |||