|
* [[1939]]: Regopovoj de [[Usono]] malpermesis akcepti [[vaporŝipo]]n ''[[Saint Louis (ŝipo)|Saint Louis]]'' kun 963 judaj rifuĝintoj el [[Nazia Germanio]] - ili plejparte pereis en Eŭropo
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: [[Germana okupado de Pollando]]: '''[[Ordnungspolizei|germana polico]] pafmortigis en [[Biała Podlaska]] 80 kaj en Celiny (proksime al [[Będzin]]) 19 personojn'''; nekonataj farintoj pafmortigis germanan [[ĝendarmo]]n en Ciężkowice
** [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: '''plurtaga evakuo de Brita Ekspedicia Korpuso kaj partoj de franca kaj belga armeoj de [[Dunkerque|Dunkirko]] al [[Britio]] finiĝis''' - dum la diurno evakuiĝis 26 175 personoj, frumatene francaj ariergardoj retiriĝis al la [[haveno]] ne trovante transportilojn, evakuoplano rompiĝis; '''je la 9.00 germanoj okupis la havenon prenante al mallibero 40 mil francajn kaj belgajn soldatojn'''; fino de la operaco "Dinamo": 848 ŝipoj estis uzitaj por evakuo de 338 226 personoj, en tio 123 mil francoj; savo de 85% de Brita Ekspedicia Korpuso, preskaŭ sen armiloj, kaj ĉ. 30% francoj
** [[1941]]: Politika Buroo de [[Komunista Partio de Sovetunio]] akceptis dekreton de Konsilio de Popolaj Komisaroj pri reformiĝo de la 238-a infanteria divizio de [[Ruĝa Armeo]], restanta en [[Meza Azio]], al [[divizio]] konsistanta nur el [[poloj]] kaj [[pola|pollingvanoj]]
** [[1942]]: '''Germana polico [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en apud[[Varsovio|varsovia]] arbaro 50 malliberulojn''' alveturigitaj de malliberejo [[Pawiak]] kaj po 15 judoj en [[Maków Mazowiecki]], [[Mława]], [[Mielec]], kaj 11 en [[Słomniki]]; dum [[deportado]] de judoj el [[geto]] '''en [[Krakovo]] estis pafmortigita de germanoj [[Mordechaj Gebirtig''']], poeto de la [[jida lingvo]], kantisto kaj aktoro
** Japana [[admiralo]] [[Ĉuiĉi Nagumo]] ordonis atakon al [[Midvejinsuloj]] per granda parto de [[Imperijapana Ŝiparmeo]] - '''[[Batalo de Midway]] komenciĝis''', usona [[aviado]] sinkigis 4 japanajn [[aviadilŝipo]]jn, la usona damaĝita (sinkis la 6-an de junio); Ĉina Fronto ([[Ĝjangŝjio]]): [[japanoj]] konkeris Fuĝoŭo; [[Hispanio]] subskribis [[komerco|komercan]] pakton kun [[Italio]], kaj [[Britio]] pakton kun [[Belgio]];
** [[1943]]: '''[[kontraŭpolismo|Kontraŭpola]] [[Operaco Tannenberg]]''': germanaj [[Sonderdienst]] kaj [[Ordnungspolizei]] en polaj vilaĝoj Krajno Pierwsze (proksime al [[Kielce]]) murdis 28 vilaĝanojn, kaj en Nasiechowice (proksime al [[Miechów]]) unue ekzekutis elektitojn laŭ sia listo, kaj poste, pro ilia fuĝado, arestis ĉirkaŭ 70 personojn (en tio 16 infanojn) kaj mortpafis ilin apud arbaro - '''komenco de la [[ekzekuto]] laŭ [[Speciala Kapt-ordona Libro de Poloj]]'''
** [[Stalin]] en telegramo al [[Winston Churchill]] esprimis malkontenton pro tio, ke la pola gazetaro kaj la [[pola ekzila registaro]] de generalo [[Władysław Sikorski]] evoluis kontraŭsovetan propagandon; pola ĉefministro en [[ekzilo]] informis [[publika opinio|publikan opinion]] pri eksplodo de ribelo en [[Varsovia geto]]; en [[Nazia Germanio]] aperis sekreta ordono aresti polajn [[trudlaboro|trudlaboristojn]] pro intimaj kontaktoj kun germaninoj kaj sendi ilin al [[koncentrejo]]j aŭ germanigo, se taŭgas [[raso|rase]]; en [[Argentino]] okazis [[militisto|militista]] [[puĉo]]
** [[1944]]: Gestapo pafmortigis en [[distrikto Żywiecki]] ne malpli ol 5 personojn alveturigitaj de [[Maków Podhalański]]; '''en koncentrejo [[Aŭŝvico]] mortis pro [[malsatego]] Bronisław Czech, pola [[skiado|skiisto]], trifoja olimpika ĉampiono'''
** Post [[batalo de Monte Cassino]] usona 5-a Armeo de [[Armitaj Fortoj de Usono]] eniris [[Romo]]n sen batalo, kvankam granda parto de germana 14-a Armeo retiriĝadis norden; '''germana [[submarŝipo]] U-505 estis kaptita de usonanoj apud [[Kaboverdo]] kune kun la libroj de [[ĉifrado|ĉifroj]] - [[Enigma]]''', la unua el 4 germanaj submarŝipoj konservitaj ĝis nun
** [[1945]]: [[Egiptio]]: en [[Kairo]] komenciĝis kunsidoj de [[Araba Ligo]] pro eksplodo de bataloj en [[Sirio]] kaj [[Libano]]
* [[1945]]: '''Pola generalo [[Tadeusz Komorowski]] omaĝe al generalo [[Stanisław Maczek]] donis al la urbo [[Haren (Emso)|Haren]] ([[Malsupra Saksio]]), troviĝanta en la pola [[okupacio|okupacia]] [[zono]] en Germanio, la novan nomon''' Maczków, kiu validis ĝis 1948; [[Egiptio]]: en [[Kairo]] kunsidis [[Araba Ligo]] pro eksplodo de bataloj en [[Sirio]] kaj [[Libano]]
* [[1946]]: [[Juan Domingo Perón]] iĝis prezidento de Argentino
* [[1948]]: [[Soveta okupado de Pollando]]: la plej bona pola [[flug-aso]] dum la [[dua mondmilito]], pafalteriginta 22 [[aviadilo]]jn, '''[[Stanisław Skalski]] estis arestita de komunisma [[sekreta servo]] kun falsaj akuzoj pri [[spionado]]''' favore al [[Britio]] kaj [[Usono]], psike kaj korpe torturata
* [[1960]]: Nekonata farinto [[murdo|murdis]] 3 dekkelkjaruloj kaj unu vundis, kiuj ripozis en tendaroj apud la lago [[Bodominjärvi]] en la suda [[Finnlando]]
* [[1965]]: [[Senato]] de la [[subŝtato]] [[Kalifornio]] reĵetis projekton pri ties disdivido laŭ montlimo
* [[1970]]: '''[[Tongo]] sendependiĝis''' (de [[Unuiĝinta Reĝlando]])
* [[1974]]: [[Grandaj Ligoj de Basbalo]]: [[Cleveland Indians]] promociis Ten Cent Beer Night, sed devis forlasi la ludon al [[Texas Rangers (basbalo)|Texas Rangers]] pro tumultado de ebriaj adorantoj
* [[1979]]: [[Joe Clark]] iĝis [[ĉefministro de Kanado]]
* [[1979]]: [[Pollando]]: papo [[Johano Paŭlo la 2-a]] celebris [[meso (diservo)|meson]] sur [[Jasna Góra]] en [[Częstochowa]]
* [[1984]]: '''Laŭ ordono de ĉefministrino [[Indira Gandhi]] barata armeo atakis [[Harmandir Sahib|Oran Templon]] en [[Amritsar]], okupatan de pli longa dempo de [[sikismo|siĥoj]]'''
* [[1989]]: [[Ali Ĥamenei]] iĝis religia gvidanto de Irano
* [[1989]]: [[Pekino]]: '''[[Protestoj sur placo Tian An Men|Masakro de paca studenta manifestacio]] sur la [[Placo Tian An Men]] fare de [[Popola Liberiga Armeo]]''' - ĉirkaŭ 2600 personoj pereis kaj 10 000 vundiĝis ([[tabuo|tabua]] temo en [[Ĉinio]] [[Aŭtoritatismo|aŭtoritatisme]] regata de [[Komunista Partio de Ĉinio]])
* [[1989]]: '''Pola sindikato [[Solidareco (Pollando)|''Solidareco'']] venkis dum la [[Pola parlamenta balotado en 1989|unua parte libera balotado al parlamento post la dua mondmilito]]''' - "ekfalo" de [[komunismo]] ne realigita pro superreprezentanteco de [[judoj]] ĉe la posta Ronda Tablo, fronte de [[Bronisław Geremek]], kaj neglekto de la laŭleĝa [[pola ekzila registaro]] (sekvis 30% senlaboreco, falo de [[industrio]], kelkmiliona elmigrado eksterlanden), tamen komenco de demokratiigaj ŝanĝoj en ŝtatoj de la [[Orienta Bloko]] kaj [[Mez-Orienta Eŭropo]]
* [[1992]]: Nokte de la 4-a/5-a de junio '''[[Sejmo (Pollando)|Pola parlamento]] [[demisio|demisiis]] post duonjara regado la [[antikomunismo|kontraŭkomunistan]] registaron de [[Jan Olszewski]]''', ĉefe pro dekonspiro kaj publikigo de la [[lustracio|unua listo de 64 gravaj politikistoj]], sekretaj [[kunlaborismo|kunlaborantoj]] de la [[Pola Popola Respubliko]], prilaboritan de [[Antoni Macierewicz]] - inter [[komploto|komplotintoj]] de la nokta [[perfido]] estis [[Lech Wałęsa]] kaj [[Donald Tusk]]
* [[1992]]: Komenco de la 55-a [[pilgrimado|pilgrimo]] de la papo [[Johano Paŭlo la 2-a]] al [[Santomeo kaj Princo]] kaj [[Angolo]]
* [[1992]]: [[Flago de Kazaĥio]] oficialiĝis
| 