5-a de junio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 7:
== Eventoj ==
* [[1098]]: [[Unua krucmilito]]: armeo de [[selĝukoj]] komencis sieĝon de [[Antioĥio]], en kiu krucmilitistoj, post konkero de la urbo la 3-an de junio, samtempe sieĝis citadelon defendatan de [[turko]]j
* [[1224]]: Konforme al la [[tradicio]] '''imperiestro [[Frederiko la 2-a (Sankta Romia Imperio)]] fondis la [[universitato de Napolo|universitaton de Napolo]]'''
* [[1257]]: [[Pollando]]: princo de [[Krakovo]] kaj [[Sandomierz]] Boleslao la 5-a Hontema [[urbo|urbigis]] Krakovon laŭ [[magdeburga juro]]
* [[1288]]: [[Batalo de Worringen]]: decida venko de [[Johano la 1-a (Brabanto)|Johano la 1-a]] super [[Elektoepiskopujo de Kolonjo|ĉefepiskopo de Kolonjo]]
Linio 15:
* [[1625]]: [[Okdekjara Milito]]: hispana armeo de [[Ambrosio Spinola]] konkeris post longa sieĝo [[Breda]]
* [[1654]]: [[Kristina (Svedio)|Kristina]] kroniĝis kiel reĝino de Svedio
* [[1752]]: '''[[Benjamin Franklin]] pruvis, ke la [[fulmo]] estas [[elektro]]'''
* [[1806]]: [[Napoleono]] proklamis [[Reĝlando Holando|Reĝlandon Holando]]
* [[1827]]: Turka armeo konkeris [[Akropolo (Ateno)|Akropolo]]n en [[Ateno]]
* [[1837]]: [[Teksaso]]: [[Houston (Teksaso)|Houston]] akiris [[urborajto]]n
* [[1849]]: Kune kunPer subskribo de la [[Konstitucio de Danio]] fare de [[Frederiko la 7-a (Danio)|Frederiko la 7-a]] [[Danio]] iĝis [[konstitucia monarkio]]
* [[1851]]: Romano de [[Harriet Beecher Stowe]] '''''[[La Kabano de Onklo Tom]]'' komencis aperadi en usona revuo'''
* [[1862]]: [[Vjetnamio]] kaj [[Francio]] subskribis en [[Sajgono]] traktaton donantadonantan al francoj 3 provincojn en [[Koĉinĉino]]
* [[1866]]: Laŭ kalkuloj [[Plutono]] atingis [[afelio]]n sur sia orbito - la laŭvica okazos aŭguste 2113.
* [[1894]]: [[Pollando]]: '''inaŭguro de la pentra ekspozicio ''[[Panoramo pri Racławice]]'' en [[Lvovo]]''' - postmilite kun parto de la libroj el [[Ossolineum]] transprenita al [[Vroclavo]]
* [[1900]]: [[Dua Bura milito]]: brita armeo de la [[Unuiĝinta Reĝlando de Granda Britio kaj Irlando]] konkeris [[Pretorio]], ĉefurbon de la [[Respubliko de Suda Afriko]]
* [[1912]]: [[Marista infanterio de Usono]] albordiĝis al [[Kubo]]
Linio 33:
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: [[Germana okupado de Pollando]]: [[Ordnungspolizei|germana polico]] pafmortigis en Ciężkowice 20 [[poloj]]n, revenĝe pro pafmortigita [[germanoj|germana]] ĝendarmo unu tagon pli frue; [[Gestapo]] pafmortigis 10 personojn en [[Nowy Wiśnicz]]; en [[Krakovo]] estis arestita gvidanto de [[konspiro|konspira]] Kamparana Liberec-Organizaĵo "Racławice" Romuald Tyczyński
** En [[Hungario]] troviĝas 1773 polaj [[oficiro]]j kaj 11 108 suboficiroj kaj 8 mil civilaj [[rifuĝinto]]j el Pollando; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: '''[[Batalo de Francio]]: je la 5.00 komenco de la germana atako''', Armea Grupo A (4-a, 6-a kaj 9-a armeoj) kaj Kirasita Grupo de generalo von Kleist, poste ankaŭ la 18-a armeo, transiris al atako de la rivero [[Somme (rivero)|Somme]] kaj malsupra Aisne kontraŭ franca 3-a Armea Grupo (6-a, 7-a kaj 10-a); ŝanĝo en la kabineto de Paul Reynaud - [[Edouard Daladier]] forlasis la registaron, generalo [[Charles de Gaulle]] iĝis ŝtatsekretario
** [[1941]]: Germana polico pafmortigis en [[Zgierz]] 22 polojn; en germana [[bieno]] en Biernatki [[striko|strikis]] 19 junajn laboristojn
** [[Dua japana-ĉina milito]]: rezulte de [[Bombardado de Ĉongĉingo dum la Dua Mondmilito|bombado de Ĉongĉingo]]: '''post japana aeratako al la ĉina urbo [[Ĉongĉingo]] sufokiĝis en [[tunelo]] ĉirkaŭ 4 mil personoj''', kie ili sin kaŝis; [[Nov-Jorko]]: aperas revuo "Poland Fights" kun interalie artikoloj: ''The Underground Struggle'' kaj ''Trade-Unionism in Soviet Occupied Poland'' - anglalingva versio aperis ĝis 1946, la pollingva de septembro 1941 ĝis decembro 1944; [[Jerusalemo]]: dum pola-ĉeĥa vespero en la pola kulturejo fondiĝis Pola-Ĉeĥoslovaka Komitato en [[Proksima Oriento]]; [[Adolf Hitler]] konfirmis lastajn farojn de la [[operaco Barbaroso]] - atako al [[Sovetunio]]; [[Britio]] donis [[kredito]]n al [[Ĉinio]]
** [[1942]]: '''[[Gestapo]] arestis en [[Vroclavo]] ĉirkaŭ 400 personojn el konspira organizo "Olimp"''', al kiu membris polaj kaj ĉeĥaj [[trudlaboro|trudlaboristoj]] kaj reprezentantoj de pola antaŭmilita minoritato en Germanio; Arthur Greiser sciigis prokurorojn de [[Varta]]-Lando, ke poloj kun trovitaj ĉe ili [[armilo]]j estos senescepte kondamnataj al [[mortpuno]]; [[Wehrmacht]] sciigis pri monpremioj por poloj, kiuj kontribuos al kapto de fuĝintaj sovetaj [[militkaptito]]j; '''polaj [[partizano]]j atakis judan [[koncentrejo]]n en Romaszki''' (proksime al [[Biała Podlaska]]) liberigante 180 personojn (post kelkaj tagoj polico arestis 100)
** Post perdo de 4 [[aviadila ŝipo|aviadilaj ŝipoj]] kaj [[krozoŝipo]] '''japana armeo komencis retiriĝi de [[Midvejinsuloj]]''' (usona venko iĝis turnopunkto en la batalo de [[Pacifiko]]); [[Usona Kongreso]] agnoskis proponon de la prezidento pri [[militdeklaro]] al [[Bulgario]], [[Hungario]] kaj [[Rumanio]]; [[Aleutoj]]: [[japanoj]] grundiĝis al insuloj [[Attu]] kaj [[Kiska]]; [[Meksiko]] aliĝis al la usona deklaro
** [[1943]]: '''Gestapo [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en Pasieki 48 pasaĝerojn de la trajno''' [[Varsovio]] - [[Ostrołęka]], revenĝe pro mortigo de distriktestro; pola armita taĉmento al la centro de pola memdefendo en Przeobraż evakuis protekte [[Volinia masakro|antaŭ atakoj de ukrainoj]] ĉirkaŭ 18 mil polojn de diversaj vilaĝoj; '''likvidante [[geto]]n en Trembowla (nun en [[Ternopila provinco]]) germanaj-[[ukrainoj|ukrainaj]] taĉmentoj pafmortigis 350 lastajn [[judoj]]n'''; en [[Varsovio|Varsovia]] preĝejo [[gestapo]] arestis 89 personojn, kune kun kelkdeko de soldatoj de la Organizo de Specialaj Batal-Agoj de [[Pola Enlanda Armeo]], kolektitaj dum [[nupto]] de sia kolego; [[Ribelo de Zamość]]: taĉmento de [[Pola Enlanda Armeo]] bruligis vilaĝon Siedliska, setligitan de germanaj [[kolonio|koloniistoj]] - oni pafmortigis 60 folksdojĉojn kun bruligo de iliaj domoj
** Ordone de generalo [[Dwight D. Eisenhower]] estis kreitaj "Fortoj 141" por ekplani [[Kampanjo de Italio|kampanjon de Italio]] (posta [[stabo]] komandata de generalo [[Harold Alexander]]); nokte germana 4-a Aviada Floto denove atakis [[Niĵnij Novgorod|Gorki]]
** [[1944]]: Komandanto de [[Naciaj Armitaj Fortoj de Pollando]] ordonis al taĉmentoj enkorpiĝi al [[Pola Enlanda Armeo]]; nokte de la 5-a/6-a de majo taĉmento de Pola Enlanda Armeo, komandata de '''[[Antoni Heda]], liberigis de germana malliberejo en [[Końskie]] pli ol 60 polojn'''; en [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico]] mortis Bronisław Czech, 3-foja olimpika medalisto pri skiado (rifuzis instrui germanan junularon)
** '''[[Kampanjo de Italio|Itala Fronto]]''': [[Romo]] estis liberigita de usona 5-a Armeo - unua ĉefurbo de la [[Akso Berlino-Romo-Tokio]], kiu falis en [[Okcidenta Fronto (Dua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: Aviado de Malproksima Agado atakis fervojan nodon en [[Iași]]
* [[1945]]: Kun subskribo de Berlina Deklaro, '''[[Aliancita Kontrolkonsilantaro]] transprenis regopovon en [[okupacio de Germanio|okupata Germanio]]'''
* [[1947]]: En [[Harvarda Universitato]] '''oni anoncis [[Plano Marshall|Planon Marshall]] por la postmilita [[Eŭropo]] atribuante 17 miliardojn da [[usona dolaro|usonaj dolaroj]]''' - [[Pollando]] sub premo de [[Sovetunio]] rifuzis la helpon
* [[1959]]: [[Lee Kuan Yew]] iĝis unua ĉefministro de Singapuro
* [[1963]]: Brita politikisto [[John Profumo]] konfirmis sian mensogon antaŭ [[Ĉambro de komunuloj]] pri sia implikiĝo en la [[afero Profumo|seksa-spiona skandalo]] kun [[Christine Keeler]] kaj forlasis la registaron
* [[1967]]: [[Arabaj-israelaj militoj]]: Israelo atakas najbare arabajn ŝtatojn - '''[[sestaga milito]] komenciĝis inter [[Israelo]], [[Egiptio]], [[Jordanio]] kaj [[Sirio]]'''
* [[1967]]: Romano de [[Gabriel García Márquez]] ''[[Cent jaroj da soleco]]'' aperis
* [[1968]]: [[Robert F. Kennedy]] mortpafita de [[Sirhan Sirhan]].
* [[1969]]: '''[[Tupolev 144]] kiel unua pasaĝera aviadilo iĝis [[rapido de sono|supersona]]'''
* [[1975]]: Malfermo de [[Sueza Kanalo]] post la [[sestaga milito]]
* [[1977]]: '''Persona komputilo [[Apple II]] komerciĝis'''
* [[1981]]: Centroj por Kontrolo de Malsanoj registris ekmalsanojn pri [[pneŭmonio]] inter viraj [[samseksemo|samseksemuloj]] en [[Los-Anĝeleso]] kune kun '''unuaj raportitaj kazoj de [[aidoso]]'''
* [[1981]]: Al [[Pollando]] post 30 jaroj de malesto alvenis verkisto [[Czesław Miłosz]]
* [[1982]]: [[Komunista krimo]]: enEn [[Varsovio]] oni trovis [[korpo]]n de [[Emil Barchański]], la 16-jara lernanto de [[liceo]] ligita al [[opozicio (politiko)|opozicio]], kiu interalie presis kaj disvastigis [[flugfolio]]jn, ankaŭ farbis monumenton al [[Feliks Dzerĵinskij]] - '''la plej juna [[viktimo]] de la [[milita stato en Pollando]]'''.
* [[1992]]: [[Pollando]]: nokte de la 4-a/5-a '''laŭ propono de prezidento [[Lech Wałęsa]] Pola [[Sejmo (Pollando)|Sejmo]] faligas [[senkomunismigo|senkomunismigan]] registaron de [[Jan Olszewski]]''' - la [[puĉo]] haltigi [[lustracio]]n
* [[1995]]: '''Unuan fojon oni observis novan [[materistato]]n - [[Statistiko de Bose-Einstein|kondensato de Bose Einstein]]'''
* [[1999]]: La 7-a [[pilgrimado]] de [[Johano Paŭlo la 2-a]] al Pollando kun devizo ''Dio estas amo'' komenciĝis - la papo vizitis 23 lokojn dum sia plej longa vizito al la [[patrujo]]
* [[2006]]: [[Beogrado]]: post disfalo de federacio kun [[Montenegro]] '''[[serboj|serba]] parlamento proklamis [[sendependeco]]n de [[Serbio]]'''
* [[2011]]: [[Ollanta Humala]] gajnis prezidentan balotadon en Peruo
* [[2014]]: [[Milito]] en [[Donecka baseno]]: nokte de la 4-a/5-a de junio ribelantoj atakis 3 limgardejojn de [[Luganska provinco]] - post interŝanĝo de pafoj limgardistoj fermis kaj forlasis ilin. Tiamaniere '''[[Ukrainio]] perdis kontrolon de 130 kilometra [[landlimo]] kun [[Rusio]]'''.
* [[2014]]: En [[Varsovio]] oni inaŭguris kune kun [[Muzeo pri Historio de Polaj Judoj]] la Ĝardenon de [[Justuloj inter la popoloj|Justuloj]] por memorigi batalantojn kontraŭ [[totalismo]]j kaj defendantojn de [[homrajto]]j - interalie ĝis nun oni memorigis [[Jan Karski]], [[Marek Edelman]], [[Anna Politkovskaja]], [[Nelson Mandela]] kaj [[Witold Pilecki]]
* [[2016]]: [[Kazaĥio]]: 25 personoj pereis (en tio 18 atakantoj) kaj 37 vundiĝis en la pafado en [[Aktobe]] dum la atako de 3 grupoj de islamanoj al [[armilo|armilejoj]]