Kiel registrite je 05:16, 23 nov. 2019 redakti Milenioscuro (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj 462 redaktoj svg version (GlobalReplace v0.6.5) ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 18:54, 9 jul. 2020 redakti malfari LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita ŝablono (DEFAŬLTORDIGO), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{Informkesto pereinta ŝtato \| nomo = Marĉo \| origina nomo= ({{fr}}) La Marche<br /> (okcitane) La Marcha \| jaro de estiĝo= 10-a jarcento \| jaro de pereo= 1790 Linio 24: }} '''Marĉo''' estas [[Francio\|franca]] [[historio\|historia]] kaj [[kulturo\|kultura]] regiono, respondanta al [[malnovaj provincoj de Francio\|malnova provinco]] kaj kies ĉefurbo estas [[Guéret]]. Marĉo estis ankaŭ [[graflando]]. La provinco respondas al la nuna departemento [[Creuse]], escepte de [[Boussac (Creuse)\|Boussac]] kaj de ties ĉirkaŭo, kiu apartenis al [[Berry (Francujo)\|Berio]]. Marĉo arigis ankaŭ grandan parton de la departemento [[Haute-Vienne]], en la [[arondismento Bellac]], kaj ankaŭ paroĥoj de la departementoj [[Indre]], [[Vienne (departemento)\|Vienne]] kaj [[Charente]]. La plej granda parto de Marĉo estas nun parto de la regiono [[Limoĝio]]. == Situo == La graflando etendiĝis sur teritorio respondanta al la departemento [[Creuse]], al la [[arondismento Bellac]] en [[Haute-Vienne]] kaj al kelkaj komunupmoj de la departementoj [[Vienne (departemento)\|Vienne]] kaj [[Charente]]. [[~~Image~~Dosiero:Carte de la Marche.svg\|~~thumb~~eta\|upright=2\|center\|Marĉo en ties limoj de la 18-a jarcento kaj la nunaj komunumoj kaj departementoj.]] == Historio == [[~~Image~~Dosiero:Bourganeuf - Château.JPG\|~~thumb~~eta\|[[Bourganeuf]].]] [[~~Image~~Dosiero:Château de Saint-Germain-Beaupré (3).JPG\|~~thumb~~eta\|La [[kastelo de Saint-Germain-Beaupré]].]] Tiu teritorio estis malligita en la 10-a jarcento el la provinco Limoĝio por batali kontraŭ [[normandoj]]<ref name="FZ">[[Frédéric Zégierman]], ''Le guide des Pays de France (tome 1 : nord et tome 2 : sud)'', eld. "Éditions Fayard", 1999, 638 paĝoj {{ISBN\|2-213-59960-2}}</ref>. Ĝi poste esti partigita en feŭdojn kun moviĝemaj limoj : [[Supra-Marĉo]] (ĉirkaŭ [[Guéret]]), vicgraflando [[Bridiers]] ([[La Souterraine]]), [[Malsupra-Marĉo]] (ĉirkaŭ [[Le Dorat]]). La vorto ''Marche'' indikas interan areon inter du teritorioj. La graflando Marĉo estis transirejo inter la posedaĵoj de la [[Listo de grafoj de Poitiers\|grafoj de Potevio]], [[Listo de dukoj de Akvitanio\|dukoj de Akvitanio]], kaj [[Franca reĝa bienaro\|tiuj de la reĝo de Francio]]. La graflando Marĉo estis kreita verŝajne inter 955 kaj 958. Lokita sub la aŭtoritateco de [[Bosono la 1-a (Marĉo)\|Bosono la 1-a kromnomita la Maljuna]]<ref>[http://fmg.ac/Projects/MedLands/ANGOULEME.htm#BosonIlaMarchediedbefore974 Genealogio de Bosono la Maljuna en la interretejo Medieval Lands]</ref>, filo de Sulpico, senjoro de [[Charroux (Vienne)\|Charroux]]. La provinco poste iris al la [[Famillio Montgommery\|domo Montgommery]] poste al tiu de [[Domo Lusignan\|Lusignan]] en 1199. Alligita al la reĝlando Francio fare de [[Filipo la 4-a (Francio)\|Filipo la 4-a la Bela]], ĝi iris al [[Karlo la 4-a (Francio)\|Karlo la 4-a la Bela]] en 1309 kaj fariĝis [[Pajrolando de Francio\|duklando-pajrolando]] en 1317. En 1327 ĝi estis interŝanĝita kontraŭ la [[graflando de Clermont-en-Beauvaisis]]. Ĝi poste iris al la [[Domo Burbono-Marĉo\|Burbono]] kaj en 1527 [[Francisko la 1-a (Francio)\|Francisko la 1-a]] konfiskis ĝin. Post kelkaj [[apanaĝo]]j, ŝi estis definitive alligita al la reĝa bienaro en ĉirkaŭ 1531. La sinsekvo de la [[Listo de grafoj de Marĉo\|grafoj de Marĉo]] ĝis la 14_a jarcento estas ofte malfacile starigebla kun certeco, pro manko de nekontesteblaj dokumentoj. En la graflando, on distingis Malsupran-Marĉon ĉirkaŭ [[Le Dorat]], kaj Supran-Marĉon ĉirkaŭ [[Guéret]]. Marĉo konsistigis mallarĝan bendon longan je proksimume okdek kilometroj. La najbaraj graflandoj estis : * Oriente : la [[graflando Aŭvernjo]] kaj la [[Domo Burbono\|senjorlando de Bourbon-l'Archambault]], poste la [[duklando Burbono]] ekde la 14-a jc. * Okcidente : la [[graflando de Poitiers]], poste [[Potevio]]. * Sudokcidente : [[Angulemio (franca regiono)\|Angulemio]] en la 14-a kaj 15-a jc. * Norde : unue la [[senjorlando]] [[Déols]], poste la [[duklando Berio]] kaj fine [[Berry (Francujo)\|Berio]] en la [[franca reĝa bienaro]]. * Sude : la [[vicgraflando de Limoĝo]]. Marĉo naskis precipe la departementon [[Creuse]] kaj parton de la departemento [[Haute-Vienne]] (Bellac). == Kulturo kaj tradicioj == [[~~Image~~Dosiero:Occitan-Dialects-marchois.png\|~~thumb~~eta\|La [[Krescento (Okcitanio)\|krescenta lingvo]], grize, situas ĉe la norda limo de la [[okcitana lingvo]].]] Oni pârolis en Marĉo dialekton parencan al la okcitana lingvo, inter la [[limoĝia (dialekto)\|limoĝia]] kaj la [[lingvoj de oïl\|lingvoj de oil]] . Oni nomis ĝin la ''[[Krescenta lingvo\|marĉa lingvo]]''. Ĝia geografia areo estas proksimume la historia provinco<ref>Kolektivo, [http://books.google.fr/books?id=7lQ9D4y9CL4C&pg=PA187&dq=%22dialecte+marchois+%22&hl=fr&ei=false ''Creuse''], Christine Bonneton, 2007, 187paĝoj</ref>{{,}}<ref>[[Charles de Tourtoulon]] kaj Olivier Bringuier, ''Étude de la limite géographique de la langue de oc et de la langue de oil'', 1875, reeldonita en 2007 de [[Instituto de okcitanaj esploroj]]</ref>. == Vidu ankaŭ == Linio 65: == Bibliografio == [[~~image~~Dosiero:Nuvola_apps_ksig_horizonta.png\|40px]] * {{Google Books\|NN4Za_yk-eUC\|Histoire de la Marche et du Pays de Combraille}}, Joseph Joullietton, [[1814]] Linio 73: {{Portalo\|Creuse\|Limoĝio\|Okcitanio}} {{Ligiltabelo Historiaj provincoj de Francio}} {{Projektoj}} {{~~DEFAULTSORT~~DEFAŬLTORDIGO:Graflando Marĉo}} [[Kategorio:Francaj graflandoj\|Marĉo]]

Marĉo (graflando): Malsamoj inter versioj