Matthäus Dresser: Malsamoj inter versioj

[[ImageDosiero:Dresser Matthäus.jpg|thumbeta|Matthäus Dresser]] '''Matthäus DRESSER''' (ankaŭ: ''Drescher, Dressler''; naskiĝinta en la [[24-a de aŭgusto]] [[1536]] en [[Erfurto]], mortinta en la [[5-a de oktobro]] [[1607]] en [[Lepsiko]]) estis germana [[filologio|filologo]], [[pedagogio|pedagogo]] kaj [[historiisto]]. Li konsideratas esti la lasta grava [[humanismo|humanisma]] fakulo en Germanio. Li estis tre influata per la verkoj de [[Filipo Melanktono]].

== Vivo ==

Dressler pasis la junajn jarojn en modestaj ĉirkonstancoj. Li finstudis en Erfurto en 1559. Post li faris privatajn prelegojn pri la lingvoj helena kaj latina. Ekde 1561 li instruis en la en 1561 en la [[Aŭgustenana monaĥejo de Erfurto|Aŭgustenana monakejo]] fondita [[Evangelisches Ratsgymnasium Erfurt|Konsilantargimnazio]]. Ties frekvento preparu la lernantojn al la universitataj studoj. En 1562 li iĝis profesoro pri la helena lingvo ĉe la [[Universitato de Erfurto]] kaj membro de la tri t.n. ''Grandaj kolegioj''. Krome li instruis dialektikon kaj retorikon. Ekde 1566 li estis dekano de la fakultato de filozofio; en tiu ĉi funkcio li ege engaĝiĝis por studreformoj.

En 1574 li estis vokita al profesoreco pri historio kaj retoriko ĉe la altlernejo de [[Jena]]. Sed li ne sekvis tiun ĉi vokon pro paralela oferto de princelektisto August iĝi posteŭlo de [[Joakimo Kameraro la Maljuna|Joachim Camerarius]] en Lepsiko (malnovaj lingvoj + historio). Alternantive li povus esti rektoro ĉe la princaj lernejoj de [[Landesschule Pforta|Pforta]] kaj [[Meißen]]. Dresser decidis iri al Meißen kaj deĵoris tie de 1575 ĝis 1581. Malantaŭ tio li tamen turniĝis al universitata kariero en Lepsiko kaj nomumitis baldaŭ Kortega historiografo kun la tasko finfari la verkon ''Saksia historio'' de [[Georg Fabricius]]. Ekster tio li devis laŭ kortega komisio reformi kaj viziti la landajn lernejojn. En 1599/1600 Dresser estis universitata rektoro reprezentante la altlernejon plurfoje dum parlamentaj tagoj.

== Graveco ==

Dresser tradukis serion da teologiaj kaj filologaj skribaĵoj respektive eldonis ilin. Disvastigata estis lia retorika lernolibro. Kiel historiisto li estis ankoraŭ tute universalepensanta laŭ antikvaj kaj mezepokaj modeloj. Sed samtempe Dresser favorigis kritikan esploron de fontoj kaj klaran dividon inter eklezia kaj profana historioj. Koncerne periodigojn Dresser ankoraŭ orientiĝis - kontraŭe al aliaj gravuloj historiistaj kiel [[Jean Bodin]] - pri la tradicia modelo de la kvar mondaj monarkioj. Siajn metodikajn ideojn Dresser klarigis en akademiaj prelegoj. Ili paŝon post paŝo plialtigis laborteknikojn kaj orientigis aliajn scienculojn pozitive. Liaj historiaj ĉefverkoj estas ''Isagoges historicae'' (1586-1606) kaj histori-geografia priskribo de multo da germanaj urboj. Krome li kontinuigis la je la fino de la 15-a jarcento verkitan kaj ĝis 1588 far la magdeburgano [[Johann Pomarius]] daŭrigitan kronikon ''(Nieder)Sächsische Chronik'' ĝis la jaro 1596. Same li finverkis la genealogian libron ''New Stammbuch … des Hauses zu Sachsen'' de [[Petrus Albinus]].

* ''De diebus festis Christianorum, Judaeorum et Ethnicorum liber.'' Leipzig 1584, 1597 ([http://books.google.de/books?id=DA08AAAAcAAJ Online]), 1584

* ''De praecipuis Germaniae urbibus paene ducentis, Isagoges histoncae Pars V.'' Leipzig 1606, 1618, deutsch Leipzig 1607,

* Christian Gottlieb Jöcher: ''Allgemeines Gelehrten-Lexicon, Darinne die Gelehrten aller Stände sowohl männ- als weiblichen Geschlechts, welche vom Anfange der Welt bis auf die ietzige Zeit gelebt, und sich der gelehrten Welt bekannt gemacht, Nach ihrer Geburt, Leben, merckwürdigen Geschichten, Absterben und Schrifften aus den glaubwürdigsten Scribenten in alphabetischer Ordnung beschrieben werden.'' Verlag Johann Friedrich Gleditsch, Leipzig, 1750, Bd. 2, Sp. 218 ([http://books.google.de/books?id=l9U_AAAAcAAJ&hl=de&pg=PT65#v=onepage&q&f=false Online])

* Johann August Müller: ''Versuch einer vollständigen Geschichte der Chursächsischen Fürsten- und Landesschule zu Meissen, aus Urkunden und glaubwürdigen Nachrichten.'' Siegfried Lebrecht Crusius, Leipzig, 1789, S. 61, ([http://books.google.de/books?id=7P9LAAAAcAAJ&hl=de&pg=PA61#v=onepage&q&f=false Online])

* [http://www.deutsche-biographie.de/pnd116218363.html Biografio ĉe ''NDB'']

* [http://saebi.isgv.de/biografie/Matthäus_Dresser_(1536-1607) Biografio ĉe saksa historia retpaĝaro.]

{{DEFAŬLTORDIGO:Vivtempo|Dresser, Matthaus}}