Ribelo en GDR en 1953: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Forigis la dosieron Stamp_Germany_2003_MiNr2342_17._Juni.jpg forigitan el la Komunejo de Gbawden: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Stamp Germany 2003 MiNr2342 17. Ju |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Dosiero), Commonscat el Vikidatumoj, esperantigita parametro, pli bona ŝablono (Projektoj), formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 2:
== Fono ==
[[
La aranĝoj de la registaro de [[GDR]] por ''konstrui la socialismon laŭ [[Sovetunio|sovetia]] modelo'' kreskigis ekde somero 1953 la malkontenton ene de la enloĝantaro. Produktado de konsumartikoloj ne kreskis pro koncentriĝo por evoluigo de la peza industrio. Post la morto de [[Josif Stalin]] la [[5-an de marto]] [[1953]], la gvidantoj de [[Socialista Unueca Partio de Germanio|SED]] ricevis ordonon fare de [[Moskvo]] promesi novan, pli liberalan kurson al civitanoj la [[9-an de junio]].
Linio 8:
== Postuloj pri politikaj ŝanĝoj ==
La unue ekskluzive ekonomiaj postuloj (malpli da laboro kaj plimalkarigo de vivkondiĉoj) iĝis baldaŭ politikaj, nome: demisio de la ministroj kaj liberaj balotadoj. Estiĝis strikaj komitatoj kaj en pluraj urboj sturme prenitis partioficejoj. Policanoj senarmiligitis kaj politikaj arestitoj malliberigitis. La soveta urbokomandanto proklamis la danĝerstaton por Eosta Berlino, en la sekvinta tago por tuta GDR.
Kun Enkazerniĝitaj Policistoj (KVP) (poste iĝis [[Nacia Popolarmeo]], La militfortoj de GDR), sovetaj trupoj ankoraŭ en la unua tago perforte ĉesigis la insurekcion en Berlino. Ne malpli ol 21 personoj mortkondamnitis fare de sovetiaj tribunaloj kaj ekzekutitis tuj; aliaj tiaj kondamnoj fare de GDR-tribunaloj kun ekzekuto sekvis dum la sekvintaj semajnoj kaj monatoj. Laŭ studaĵo de 2004 fare de ''Zentrum für Zeithistorische Forschungen'' (ZZF), dum la ribelo mortis mminimume 55 homoj, nek pli ol 500 (Laŭ FRG), nek nur 25 (Laŭ GDR). Post la ribelo malliberiĝis ĉ. 1.400 personoj.<ref>[http://www.17juni53.de/tote/recherche.html Listo de la viktimoj] {{de}}</ref> Malgraŭ protestoj daŭriĝis en multaj urboj kaj vilaĝoj post 17-an de junio.
[[Walter Ulbricht]], la unua sekretario de SED, uzis la ribelon por plifortigi la propran pozicion kaj randenmeti eblajn konkurenculojn. En [[Okcidenta Berlino]], La Charlottenburga Ŝoseo antaŭ [[Brandenburga Pordego]] alinomiĝis ''La Strato de 17-an de Junio'' en 1953 por honori tiun okazon. En FRG, La 17-an de junio iĝis nacia festotago ĝis 1990. Post la [[Germana reunuiĝo]], [[Tago de la germana unueco]] sanĝis el [[17-an de junio]] al [[3-an de oktobro]] kiel festotago de la Reunuiĝita Germanio.
== Referencoj ==
{{
== Eksteraj ligiloj
{{Projektoj}}
* [http://www.ib.hu-berlin.de/%7Epbruhn/juni1953.htm ''17. Juni 1953'' - datenbenko]
* [http://www.17juni53.de/material/bpb/bedok001.html E. Neubert pri la insurekcio ]
* [http://www.fr-online.de/17juni53/ Speciala eldono de ''Frankfurter Rundschau'']
* [http://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/0,1518,253089,00.html Interpreto far Günter Grass, en 2003]
* [http://www.jugendopposition.de/index.php?id=2659 Intervjuoj kun junuloj de 1953]
* [http://www.bundesarchiv.de/oeffentlichkeitsarbeit/bilder_dokumente/00749/index.html.de Dokumentoj de Bundesarchiv]
* [http://www.politische-bildung.de/60_jahre_ddrvolksaufstand_17juni.html Informportalo pri politika klerigo]
== Vidu ankaŭ ==
Linio 32 ⟶ 31:
* [[Praga Printempo]] (1968)
* [[Revolucioj de 1989]] (1989)
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Historio de Germanio en la 20-a jarcento]]
| |||
