Kiel registrite je 16:22, 12 okt. 2020 redakti Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 604 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 16:58, 12 okt. 2020 redakti malfari Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 604 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{redaktata}}▼ [[Dosiero:003_p4_dd.JPG\|eta\|[[Maljunulo]].]] '''Maljuniĝ(ad)o''' estas la aro de modifoj kaj morfologiaj kaj fiziologiaj kiuj aperas kiel konsekvenco de la agado de la tempopaso sur la vivaj estaĵoj, kio okazigas malpliigon de la kapablo adaptiĝi de ĉiuj el la [[organo]]j, [[aparato]]j kaj [[sistemo]]j, same kiel de la kapablo reagi al kontraŭaj agentoj kiuj povas veni al la individuo. La maljuniĝo de [[organismo]]j kaj partikulare de la [[homa specio]], estis motivo de priokupiĝo ekde historiaj epokoj.<ref name="who.int_1">[https://www.who.int/topics/ageing/es/ Envejecimiento - Organización Mundial de la Salud] Alirita la 12an de oktobro 2020.</ref> ▲{{redaktata}} La homa [[vivdaŭro]] rimarkinde plilongiĝis en la la lastaj jardekoj. La maljuniĝo de la [[loĝantaro]] povas esti konsiderata sukceso de la politikoj de [[sansistemo]]j kaj de la sociekonomia disvolvigo, sed temas ankaŭ pri grava defio por la socio, ĉar ĝi devas adaptiĝi al tiu nova realo. Pro maljuniĝo startas serio de procezoj de iompostioma deteriorado de kaj organos kaj ties funkcioj. Multaj [[malsano]]j, kaj kelkaj tipoj de [[frenezo]], artiklaj, koraj malsanoj kaj kelkaj tipoj de [[kancero]] estis asociaj al la procezo de maljuniĝo.<ref name="who.int_1"/> Pro tio la esplorado je nivelo de [[ĉelo]]j pri tiu procezo ricevis specialan atenton. Unu el la gravaj trovoj tiukadre estas ke la "normalaj" ĉeloj estas programitaj por determinita nombro de subdividaj vicoj. Ĉiu [[kromosomo]] posedas en siaj pintoj serion de sekvencoj tre ripetemaj kaj nekodigantaj nome [[telomero]]j. Pro la mekanismo de duobliĝo de la [[DNA]] de la ĉeloj, la telomeroj iom post iom mallongiĝas pro la sinsekvaj dividoj. Tio mildiĝas pro la ekzisto de [[enzimo]] nome telomerazo, kiu realigas la telomeran duobliĝon. Sed la aktiveco telomeraza funkcias en embriaj ĉeloj, sed malfunciiĝas en somataj ĉeloj, kio rezultas en iompostioma mallongiĝo de la kromosomaj telomeroj; kiam la grando de la telomeroj atingas precizan minimuman nivelon, okazas mekanismoj kiuj kondukas al morto de ĉeloj. Pro tio, la telomera mallongiĝo estis asociata kun la procezo de maljuniĝo de la ĉeloj. Tial, la longo de la telomeroj estus ia spece de genetika horloĝo kiu determinus la tempon de vivo de la ĉeloj. Por este motivo la investigación a nivel celular de este proceso ha recibido especial atención. Uno de los hallazgos relevantes es que las células normales están programadas para un número determinado de rondas divisionales. Cada cromosoma posee en sus extremos una serie de secuencias altamente repetitivas y no codificantes denominadas telómeros. Debido al mecanismo de replicación del ADN de las células, los telómeros se van acortando con las sucesivas divisiones. Esto se ve atenuado por la existencia de una enzima llamada telomerasa que realiza la replicación telómerica. Sin embargo, la actividad telomerasa funciona en células embrionarias, pero se inactiva en células somáticas, lo que conlleva un acortamiento progresivo de los telómeros cromosómicos; cuando el tamaño de los telómeros llega a un cierto nivel mínimo, se desencadenan mecanismos que conducen a la muerte celular. Por esta razón, el acortamiento telómerico se ha asociado con el proceso de envejecimiento celular. De esta forma, el largo de los telómeros representaría una especie de reloj genético que determinaría el tiempo de vida de las células. Internacie, en [[1984]] oni akceptis konvencie, ke maljunulo estas persono pli aĝa ol 65 jarojn, kio koincidas tre ofte kun la [[emeritiĝo]]. == Vidu ankaŭ ==

Maljuniĝo: Malsamoj inter versioj