|
* [[1940]]: [[Francio]]: malkovro de [[malfrua paleolitiko|malfruaj paleolitikaj]] [[prahomaj pentraĵoj]] en [[Groto Lascaux]] ([[Akvitanio]])
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1939]]: [[invado en Pollandon|La 12-a tago de la germana-pola milito]] (pli da eventoj): nokte de la 11-a/12-a de septembro '''surpriza nokta [[sturmo]] al [[Kałuszyn]] de skadro de la pola [[regimento]] rekonkeris la urbon de la germana 11-a Infanteria Divizio, kies komandanto sinmortigis''' - dum la unua sturmo el 85 [[kavalerio|kavalerianoj]] travivis 33; dum kelkaj tagoj, revenĝe pro la defendo de [[Mogilno]] kontraŭ batalgrupoj kaj poste taĉmentoj, germanoj murdas pli ol 110 personojn, en tio 65 membrojn de Civitana Gardo; '''[[Wehrmacht]] murdis en urbo Szczucin (proksime al [[Dąbrowa Tarnowska]]) per vivbruligo aŭ mortpafo 40 polajn [[militkaptito]]jn kaj 30 civilajn [[rifuĝinto]]jn''' - iom poste oni murdis 25 [[judoj]]n, kiuj enterigis [[viktimoj]]n de la [[masakro]]; pola [[ĉasaviadilo|ĉasaviadila]] skadro por Armeo "Poznań" atakis germanajn [[kolumno]]jn sur la vojo de la [[distrikto Sieradzki]] kaj [[distrikto Poddębicki]] kaj [[bombaviadilo]]jn; '''ĉirkaŭ 200-persona [[ukraino|ukraina]] taĉmento aliĝis al [[germanoj]] por batali kontraŭ Pollando'''; en [[Poznań]] estis fermita la [[Universitato de Adam Mickiewicz en Poznań|universitato]]; batalo de [[Brwinów]] je unu tago malfruigis marŝon de germanaj taĉmentoj ĝis [[Varsovio]] - mortfalis 120 soldatoj, 200 vundiĝis, la resto retiriĝis al [[Nacia Parko Kampinos|Arbaro Kampinos]]; [[Kontraŭpolismo]]: '''ĉefo de [[Wehrmacht]] [[Wilhelm Keitel]] anoncis, ke en Pollando devas esti likviditaj reprezentantoj de intelektularo, [[nobelo]]j kaj judoj''' - soldatoj de Wehrmacht pafmortigis 279 civilojn en 13 lokoj; germanaj policoj pafmortigis 112 personojn en 6 lokoj
** [[Francio]]: '''perfido de [[Aliancanoj]] en [[Abbeville]] - dum konferenco [[ĉefministro]]j de [[Britio]] kaj [[Francio]] decidis ne doni helpon al defende batalanta [[Pollando]]''' kaj ne sciigis tion al la pola registaro, kio instigis hezitantan [[Stalin]] [[soveta invado en Pollandon|agresi kontraŭ Pollando]] la [[17-a de septembro|17-an de septembro]]; Jełowa/Illnau ([[distrikto Opole]]): dum konferenco en la [[trajno]] '''[[Adolf Hitler]] parolante kun [[Joachim von Ribbentrop]] sugestis redoni [[Vilno]]-regionon al Litovio, kreon de "Galicia Ukrainio" kaj organizi [[masakro]]n de poloj kaj judoj per manoj de [[ukrainoj]]'''
** [[1940]]: [[Germana okupado de Pollando]]: [[Ordnungspolizei|germana polico]] murdis en [[Jaworzno]] 17 judojn; [[Kontraŭpolismo]]: dum konferenco '''[[Hans Frank]] diris ''Neniu polo devus rangiĝi pli supren ol fabrika majstro'''''
** [[Londono]]: Supera Komandanto [[Władysław Sikorski]] ordonis enkondukon de survestaĵoj kun la surskribo "Poland" en ambaŭ [[maniko]]j kaj [[mantelo]] por ĉiuj polaj soldatoj en Britio
** [[1941]]: En Pogórska Wola (proksime al [[Tarnów]]) '''[[Gestapo]] pafmortigis 6 [[poloj|polinojn]] pro [[konspiro|konspira]] agado, interalie [[skiado|skiistinon]] [[Helena Marusarzówna]]'''; [[armilo|armilaj]] entreprenoj laborigis en [[Varto]]-Lando 32 mil personojn; [[Holokaŭsto]]: '''germanoj [[ekzekuto|ekzekutis]] en [[Vilno]] 3334 judojn'''
** Generalo [[Władysław Anders]] kaj stabestro [[Leopold Okulicki]] flugas de [[Moskvo]] al [[Buzuluk]], la sidejo de formiĝanta [[Pola Armeo en Sovetunio]] - antaŭ forflugo la generalo petas pri kreo de la 3-a kaj pluaj [[divizio]]j de pola [[infanterio]] kaj ordonas establi en apuda Tockoje junularan formacion; polaj sodatoj de diversaj [[regimento]]j disiras en grupoj por helpi dum [[rikolto]]j en [[Skotlando]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: de [[Kremenĉuk]] [[Wehrmacht]] atakis kaj konkeris 3 urbojn en [[Poltava provinco]]; en [[Krimeo]] trupoj de Suda Fronto retiriĝis al [[Perekopa terkolo]]; en [[golfo]] de [[Beaufort-maro]] usona [[militoŝipo|militoŝipa]] [[kutro]] ekregis norvegan ŝipon transportantan al [[Gronlando]] germanan [[meteologio|meteologian]] skipon
** [[1942]]: Germanaj regopovoj enkondukis en regiono de [[Bjalistoko]] [[mortpuno]]n pro rompo de labordevo; [[Holokaŭsto]]: germana polico pafmortigadis judojn en [[distrikto Brzozowski|Jasienica Rosielna]] (ĉ. 600 personoj), apud [[Jasło]] - 262, Czarna - 11
** '''Laŭ ordono de generalo [[Władysław Sikorski]] fondiĝis [[Pola Armeo en Sovetunio]], komandata de generalo [[Władysław Anders]]''', nombranta 62 082 soldatoj - ĝi poste aliĝis al polaj armeoj sur teritorioj de [[Irako]], [[Irano]] kaj [[Palestino]] ; [[Londono]]: generalo [[Dwight D. Eisenhower]] oficiale transprenis funkcion de Ĉefkomandanto de la Ekspediciaj Fortoj de Aliancanoj por la [[Operaco Torĉo]] ; [[Atlantiko]]: '''apud [[Okcidentafriko]] germana [[submarŝipo]] U-156 sinkigis la britan pasaĝerŝipon "Lacenia" kun 1800 italaj [[militkaptito]]j''' (saviĝis nur iom pli ol 1000 - admiralo [[Karl Dönitz]] [[militkrimo|militkrime]] ordonis ne plu helpi al ŝiprompiĝintoj dum la milito); komencita dutaga premo de [[Nazia Germanio]] al la [[reĝimo de Vichy]] pri [[deporto]] de laborforto por [[trudlaboro]] al Germanio
** [[1943]]: [[Pola Rezistomovado]]: en Gołąb, '''[[partizano]]j de [[kamparano|Kamparanaj]] Batalionoj el areo [[Puławy]] eksplodigis germanan trajnon kun artileria [[municio]] kaj aviadilaj bomboj en 56 vagonoj''' je la 23:30 - pereis 17 germanoj kaj detruiĝis 2 lokomotivoj, 36 [[vagono]]j kaj 200 m de la [[fervoja trako]] - revenĝo pro la [[ribelo de Zamość|masakroj de Zamość-regiono]]
** Malliberigita en [[Apeninoj]] fare de kontraŭfaŝista registaro '''[[Benito Mussolini]] estis liberigita de germanaj paraŝutistoj sub gvido de [[Otto Skorzeny]]'''; en [[Papuo-Nov-Gvineo]] aŭstralianoj okupis [[Salamaua]] kaj [[japanoj]] komencis retiriĝon de [[Lae]]
** [[1944]]: [[Ribelo de Varsovio]] (pli da eventoj): en gazeto "Correio da Manha", eldonata en [[Rio-de-Ĵanejro]], oni presis artikolon titolitan Tragika voko de [[Varsovio]], en kiu oni skribis: ''Varsovio devus tuj ricevi helpon ne nur per [[armilo]]j, sed ankaŭ moralan apogon pere de firma starpunkto de ĉiuj Unuigitaj Nacioj. Ofero de Varsovio ne povas esti vana. Premio por tiu ĉi ofero estos [[sendependeco]] de [[Pollando]]''; tuttaga germana bombado kaj bombardo de kvartalo Czerniaków - rompo de ligiteco kun [[Śródmieście|Mezurbo]]; '''batalo de Erwina (proksime al [[Radomsko]]) - 500 soldatoj de Popola Armeo sukcesis trarompi ĉirkaŭiron de 6 mil germanaj soldatoj kaj ĝendarmoj''' (propraj perdoj 12 mortigitaj kaj 11 vunditaj, perdoj de germanoj: 100 mortigitaj kaj 200 vunditaj); [[Soveta okupado de Pollando]]: '''[[Ruĝa Armeo]] "liberigis" apudvarsovian [[Rembertów]], kie post kelkaj tagoj establiĝis [[koncentrejo]]/[[gulago]] de [[NKVD]]'''
* [[1945]]: Komunista Provizora Registaro de Nacia Unueco rompis [[konkordato]]n kun [[Apostola Seĝo]], validan ekde 1925
* [[1945]]: Germana futbalklubo [[VfL Wolfsburg]] fondiĝis
| 