Anaksagoro: Malsamoj inter versioj

Ŝajnas ke li havis kelkajkelkajn proprietaĵojn kaj politikajn influojinfluojn en lia naskurbonaskiĝurbo, [[Klazomenio]] en [[Malgranda Azio]]. Tamen, supozesupozeble, li forlasis tiojntion pro tio keĉar li timis ke tiojtio barus liajn serĉonserĉojn por scio. Kvankam li estis Greko, li estis ankaŭ verŝajne civitano de [[Persio]] kaj eble soldatiĝosoldato de la Persia armeo kiam Klazomenio subpremis dum la [[Ionia ribelo]].

Dum li junasjunis (ĉ. [[464 a.K]]-[[462 a.K.]]) li iris al [[Ateno]], kiu rapide estis iĝataiĝanta la centro de Greka Kulturo. Tie, li restis pordum tridek jaroj. [[Perikliso]] lernis ami kaj admiri lin, kaj la poeto [[Eŭripido]] derivis per Anaksagoro entuziasmon por scienco kaj homaro. Kelkaj spertuloj diris ke eĉ [[Sokrato]] estis unu de lialiaj disĉiploj.

Anksagoro portasportis filozofion kaj la spiriton de scienca demandado el Ionia al Ateno. Li kreis novajn teoriojn pri univerala ordo proel liajsiaj observaĵoj. Li klopodis fari sciencan klarigecon de [[eklipsoj]], [[aerolitoj]], [[ĉielarkoj]], kaj la [[suno]], kiun li priskribis kiel amaso de flamega metalo, pli granda ol la [[Peleponezo]]. Li diris ke la astroj estas amasoj de ŝtono, kiuj estas ŝiritaŝiritaj de Tero kaj ekbrulitaekbrulitaj per rapida rotacio. Tamen, tiuj teroriojteorioj kondukis sinlin al kunpuŝiĝo kun la popolara kredo.

Anaksagoron arestis politikaj malamikoj de Perikliso pro tiu akuzo de kontraŭagado al la establita dogmo de religio. Perikliso fine akiris lian liberigon, sed ankoraŭ li perforte foriris Ateno al [[Lampsakusio]] en Ionio (ĉ [[434 a.K.]]-[[433 a.K.]]. Li mortis tie ĉirkaŭ la jaro 428 a.K. Civitanoj de Lampsakusio farisstarigis altaroaltaron al Menso kaj Vero por la memoro de li, kaj observis la datrevenodatrevenon de lia morto pordum multaj jaroj.

Ĉiuj aĵoj ekzitisekzistis ek de la komenco, sed origine, ili ekzistis enkiel infinitezemeinfinitezime malgrandaj fragmentoj de ili mem, senfinasenfinaj en numbro kaj nemalimplikeble kombinitakombinitaj. ĈiojĈiuj aĵoj ekzistis en tiu amaso, sed en konfuza kaj nedistingeblenedistingebla formo. Estis la semoj aŭ miniaturoj de greno kaj karno kaj oro en tiu primitiva miksaĵo, sed tiuj partoj simile naturata kun siaj tutoj devis eliminieliminiĝi el la kompleksa amaso antaŭ ili ricevus nomojn kaj karakterizojn

Penso ''[[nous}''apartigis la similojn de la malsimilojn. Tiu stranga aĵo, nomita Penso estis ne malpli nelimebla ol la ĥaosa amaso, sed malsimilamalsimile al la ''[[logos]]'' de [[Heraklituso]], ĝi staras pure kaj sendepende, aĵo de fajna tekso, simila en ĉiuj manifestadoj kaj ĉie same. Ĉi tiu aganto, posedinta ĉiujn scion kaj povon, estas speciale rigardita regadanreganta en ĉiujĉiujn formojformojn de vivo.

Penso kaŭsaskaŭzas moviĝomoviĝon. Ĝi rotaciigis la primitivan miksaĵon komencadakomencanta en unu angulo aŭ punkto kaj iompostioma etendiĝis ĝis ĝi donis klarecon kaj realecorealecon al la sumoj de similaj partoj, agadaagante iom kiel centifrugilo, kaj finfine ĝi kreis la konan kosmon. PostSed eĉ post kiam ĝi finisplejbone agis, la origina mixaĵo ne estis tute orditaordigita. Ne unu aĵo en la tuta mondo estas abrupte seperitasdisigita, kvazaŭ per hakilfrapado, forde la ceteraceteraj ajojaĵoj.

Aaksagoro signifas turnopunkton en la hitoriohistorio de filozofio. Kun li, spekulativo movasmoviĝis el la Grekaj kolonioj kaj fiksiĝis ĉe Ateno. Per la teorio de etaj elementoj de aĵoj, kaj lia emfazo pri mekanikaj procezoj en la formiĝo de ordo, li pavimas la vojon por [[atoma teorio]]. Tamen, lia opinio ke ordo venas el penso sugestas la teorion ke naturo kreis per inteligenta forto

==Teismo kaj Ateismo==

''|Anaksagoro, la unua nedubita teisto, inter la filozofoj, estis eble la unua iam akuziĝis pri ateismo.'' --|[[David Hume]], ''The Natural History of Religion'', Ĉpitro IV