Al-Udo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[Dosiero:Oud2.jpg|thumbeta|Udo farita de Abdo Nahat.]]
[[Dosiero:Aleppo-Music0Band.jpg|rightdekstra|thumbeta|Al-udisto]]
'''Al-Udo''' aŭ simple '''udo''' ([[araba lingvo|arabe]]{{lang|ar|'''عود'''}} ''ʿūd''; [[somalia lingvo|somalie]] {{lang|so|}} ''Kaban''; [[Persa lingvo|perse]]: '''بربط''' barbat; [[turka lingvo|turke]] {{lang|tr|ud ''aŭ'' ut}};<ref>[http://tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA&kelime=ut Güncel Türkçe Sözlük'te Söz Arama] {{tr}}</ref> [[helena lingvo|helene]] {{lang|el|ούτι}}; [[armena lingvo|armene]] {{lang|hy|ուդ}}, [[Azerbajĝana lingvo|azerbajĝane]]: ''ud''; [[Hebrea lingvo|hebree]]: עוד ''ud'') estas [[kordinstrumento]] kiu estas ĉefe ludata en [[araba muziko]] tradicia kaj muziko de Orient-[[Afriko]]. La dorsflanko de ĝia korpo fariĝas el daŭboj kaj similas pelvon, farante kameron [[resonanco|resonancan]] kaj aldonante tonkoloron. Kutime, sed ne ĉiam, la al-udo havas 11 kordojn kaj la kolo ne havas [[freto (kordinstrumentoj)|fretojn]]. Oni ludas la kordojn per [[plektro]], kiu povas fariĝi el [[plumo]] [[aglo|agla]], [[karapaco]] [[testudo|testuda]] aŭ [[plasto]]. Ekzistas multaj agordsistemoj por la al-udo.<ref>http://stringedinstrumentdatabase.aornis.com/datumbazo/ Datumbazo de kordinstrumentoj.</ref>
 
Linio 6:
 
== Specoj ==
 
=== Araba udo ===
La araba udo normale havas dekunu kordojn en ses kordoĥoroj. Ĉiu kordoĥoro estas duobla, krom la La plej basa. En Egipto, ili ankaŭ ludas arabajn udojn, sed ĉi tie ĝi nur havas dek kordojn en kvin tutduobla kordoĥoroj. La mezuro normale estas proksime 60cm.
 
=== Turka udo ===
La turka udo estas iomete pli malgranda ol la araba udo. Ĝi ĉiam havas dekunu kordojn en ses kordoĥoroj. Ĉiuj kordoĥoroj estas duoblaj, krom la plej basa. La mezuro normale estas proksimume 58,5cm.
 
=== Barbato aŭ Irana udo ===
En Irano, la udo estas uzata kun la nomo 'barbat(o)'. Barbatoj havas naŭ aŭ dekunu kordojn en kvin aŭ ses kordoĥoroj. Ĉiuj kordoĥoroj estas duoblaj, krom la La plej basa.
 
=== Nordafrikaj udoj ===
En Norda afriko (pleparte Maroko kaj Alĝerio) ekzistas du specoj de udo. Unue ekzistas la normala araba udo kun la nomo 'ud-ŝarki' (signifas orienta udo) kaj due la 'ud-arbi'. La ud-arbi havas nur ok kordojn en kvar kordoĥoroj, pli malgranda korpo kaj plej longa kolo. Ankaŭ ekzistas simiila muzikilo en norda afriko kun la nomo 'kŭitra' aŭ pli esperante 'kvitra', ankaŭ kun ok kordoj en kvar kordoĥoroj. Ĝi havas malsamna formon de sonbuŝo kaj pli malgranda korpo.
 
=== Zena udo ===
La zena (zene) udo estas pli malgranda speco de udo por ludistoj kun pli malgrandaj manoj. 'Zene' signifas 'ina'. Ĝi normale havas mezuro inter 54-57cm.
 
=== Iraka aŭ Baŝira udo ===
Linio 29 ⟶ 28:
 
== Notoj ==
{{Referencoj}}
<references />
 
== Vidu ankaŭ ==
Linio 35 ⟶ 34:
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* http://www.oud.eclipse.co.uk
* http://i-cias.com/e.o/oud.htm
Linio 41:
* [http://www.wissamjoubran.com Wissam Joubran]
 
{{ĝermoĜermo|muziko}}
 
[[Kategorio:Muzikaj instrumentoj]]