Citro (moderna muzikilo): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Linio 13:
La vorto "citro" devenas de la [[malnovgreka lingvo|antikva greka]] vorto [[citro|κιθάρα]], "Kithara". La vorto uziĝis por la moderna instrumento unuafoje dum la [[17-a jarcento]] en la [[germana lingvo]] je la formoj ''Cyther'', ''Zitter'' kaj iom poste ankaŭ laŭ la nuna ortografio "Zither".
 
Pri la deveno de la instrumento ekzistas diversaj hipotezoj. Konatas, ke jam la muzikisto de [[antikva Grekio]] konis antaŭformon de la moderna citro, la [[unukordilo]]n. Krome multaj formoj de la instrumento troveblas en diversaj regionoj de [[Azio]], ekzemple en [[Ĉinio]] la muzikiloj 古琴 ("Qin") und 古箏 ("Guzheng"), en [[Japanio]] la [[Koto (muzikilo)|琴 ("koto")]] aŭ en [[Vjetnamio]] la "Đàn Tranh". El la hebrea kaj eŭropa kulturaj zonoj la [[psalteriopsaltero]]
 
=== La alpa citro ===
Linio 29:
La baza formo de koncerta citro estas malalta kesto, sur kiu, paralele al la pli longaj randoj, poziciiĝas 5 kordoj kun [[freto (kordinstrumentoj)|fretoj]] kaj 27 ĝis 37 kordoj sen. Sub la sen-fretaj kordoj troviĝas resontruo. Sub la fretaj kordoj situas la [[fingrotabulo]] ludiĝas la melodio. Krom la origina formo de la instrumento, kiu nomiĝas [[diskanto (instrumento)|diskanta]] citro, ankaŭ la [[kvinto|kvinta]] (je kvin [[plentono]]j pli alta), la pli malalta [[aldo|alda]] kaj ankoraŭ pli malalta [[baso|basa]] citroj apartenas al la koncertaj muzikilovariaĵoj.
 
Inter la plej disvastiĝintaj formoj de koncerta citro estas la "[[Salcburgo|salcburga]] formo", kui havas unu volbaĵon ĉe la muzikila flanko plej fora de la muzikisto. Alia konstruvariaĵo estas la "[[Mittenwald|mitenvalda]] formo", kiu orientiĝas je la simetrio de la klasikaj gitaro aŭ liro kaj havas du volbaĵojn. Moderna formo estas la "psalteriapsaltera citro" (germane „Psalterzither“), kiun ĉirkaŭ la jaro [[1970]] evoluigis la instrumentokonstruisto ''Ernst Volkmann''.
 
== Vidu ankaŭ ==