Alta-pasa filtrilo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Forigo de 1 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:Q262754)
esperantigita parametro, formatigo de titoloj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
'''Alta-pasa filtrilo''' aŭ '''malalta-tranĉa filtrilo''' estas [[filtrilo (signal-prilaborado)|filtrilo]] kiu trapasigas altajn [[frekvenco]]jn bone sed [[malamplifo|malamplifas]] (kio estas, malpligrandigas je la amplitudo) frekvencojn pli sube ol la filtrila [[fortranĉa frekvenco]]. La reala kvanto de malamplifo por ĉiu frekvenco estas dizajna parametro de la filtrilo.
 
[[Dosiero:High-pass filter.svg|thumbeta|Simbolo de alta-pasa filtrilo en [[struktura diagramo|strukturaj diagramoj]]]]
 
== Unua-orda kontinua-tempa realigo ==
[[Dosiero:High pass filter.svg|thumbeta|Pasiva analoga unua-orda alta-pasa filtrilo, realigita per [[RC-cirkvito]]]]
 
[[Dosiero:High pass filter.svg|thumb|Pasiva analoga unua-orda alta-pasa filtrilo, realigita per [[RC-cirkvito]]]]
 
La simpla unua-orda elektronika alta-pasa filtrilo estas realigata per apliko de eniga elektra tensio al la seria kombinaĵo de [[kondensilo]] kaj [[rezistilo]] kaj uzo de la elektra tensio trans la rezistilo kiel la eligo. La produto de la rezisto kaj kapacitanco ''τ=RC'' estas la [[tempa konstanto]], ĝi estas inverse proporcia kun la fortranĉa frekvenco ''f<sub>c</sub>'' je kiu la eliga povumo estas duono de la eniga povumo. Tio estas ke
Linio 13 ⟶ 12:
kie ''f<sub>c</sub>'' estas en [[herco]]j, ''τ'' estas en [[sekundo]]j, ''R'' estas en [[omo (unuo)|omoj]], kaj ''C'' estas en [[farado]]j.
 
[[Dosiero:Active Highpass Filter RC.png|thumbeta|Aktiva elektronika realigo de unua-orda alta-pasa filtrilo per [[operacia amplifilo]].]]
 
Aktiva elektronika realigo de unua-orda alta-pasa filtrilo povas esti farita per [[operacia amplifilo]]. En ĉi tiu okazo, la filtrilo havas [[amplifo]]n en [[pasanta bendo]] egalan al ''-R<sub>2</sub>/R<sub>1</sub>'' kaj havas fortranĉan frekvencon de
Linio 22 ⟶ 21:
 
== Aplikoj ==
 
=== Elektroniko ===
 
Alta-pasa filtrilo aperas en [[alterno-kurenta kuplado]] inter amplifiloj (ekzemple amplifiloj de aŭdaj aŭ [[radiofonio|radiofoniaj]] frekvenoj). Kondesatoro metita serie inter la amplifiloj, aŭ transformatoro, ne trapasigas tro malaltajn frekvencojn; gravas ke ĝi ne trapasigas la [[kontinua kurento|kontinuan kurenton]] (kontinua kurento respektivas al frekvenco 0), kaj tiel ebligas sendepende difini sen-signalan laborpunkton de ambaŭ amplifiloj.
 
=== Aŭda elektroniko ===
[[Dosiero:75 Hz HPF on Smaart.jpg|thumbeta|Amplitudo-frekvenca karakterizo de aparta alta-pasa filtrilo kun fortranĉa frekvenco 75 Hz. Ĉi tiu filtrilo havas inklinon 60 dB por dekobla ŝanĝo de frekvenco.]]
 
[[Dosiero:75 Hz HPF on Smaart.jpg|thumb|Amplitudo-frekvenca karakterizo de aparta alta-pasa filtrilo kun fortranĉa frekvenco 75 Hz. Ĉi tiu filtrilo havas inklinon 60 dB por dekobla ŝanĝo de frekvenco.]]
 
Alta-pasa filtrilo estas uzata en laŭtparolilo kun pluraj frekvencaj kanaloj por direkti altajn frekvencojn al [[alta-tona laŭtparolilo]] samtempe malamplifante [[baso|basan]] signalon kiu povas perturbi aŭ damaĝi la alta-tonan laŭtparolilon. Se ĉi tia filtrilo estas konstruata en laŭtparolilo ĝi estas kutime [[pasiva filtrilo]] kaj enhavas [[kondensatoro]]jn kaj [[induktilo]]jn (kvankam tre simpla alta-pasa filtrilo por alta-tona laŭtparolilo povas konsisti nur el seria kondensatoro kaj nenio alia). Alternativo, kiu provizas bone kvalitan sonon sen induktilaj bobenoj (kiuj estas emaj al parazita kuplado, estas multekostaj, kaj povas havi gravan enan rezistancon) estas uzo de pluraj amplifiloj por la laŭtparolilo kun [[aktiva filtrilo|aktivaj RC filtriloj]] aŭ aktivaj ciferecaj filtriloj antaŭ la amplifiloj, kiuj filtriloj apartigas signalojn por ĉiu frekvenca kanalo.
Linio 36 ⟶ 32:
 
=== Prilaboro de bildoj ===
[[Dosiero:Highpass filter Original - Filtered vertical.jpg|thumbeta|Apliko de du-dimensia alta-pasa filtrilo al heleca kanalo de bildo (koloro estas forigita)]]
 
[[Dosiero:Highpass filter Original - Filtered vertical.jpg|thumb|Apliko de du-dimensia alta-pasa filtrilo al heleca kanalo de bildo (koloro estas forigita)]]
 
Alta-pasaj kaj malalta-pasaj filtriloj estas ankaŭ uzataj en cifereca [[prilaboro de bildoj]]. Aparte aplikitaj, ili povas esti uzataj en pligrandiĝoj, pliboniĝoj de bildoj, malpligrandiĝo de bruo, kaj tiel plu. La filtrilo povas esti realigata per komputado en [[spaca domajno]] aŭ en la [[frekvenca domajno]].
Linio 44 ⟶ 39:
 
== Vidu ankaŭ ==
{{commonsCommons|Category:Highpass filters}}
 
{{commons|Category:Highpass filters}}
 
* [[Bendo-halta filtrilo]]
Linio 52 ⟶ 46:
 
== Eksteraj ligiloj ==
 
* [http://analogiu.ru/6/6-5-2-2.html Alta-pasaj filtriloj]
* [http://www.allaboutcircuits.com/vol_2/chpt_8/3.html Alta-pasaj filtriloj]