Andreas Hofer: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e +Bibliotekoj per AWB
esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita parametro, formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Informkesto, -kategorio, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
{{Informkesto homo}}
[[ImageDosiero:Andreas_hofer_mit_hut.jpg|thumbeta|La portreto de Andreas Hofer]]
'''Andreas HOFER''' (naskiĝis la 22-an de novembro 1767, [[valo Passeier|Passeier]] ([[Sudtirolo]]) — ekzekutita la 20-an de februaro 1810, [[Mantuo]]) — popolano, profesia gastejestro kaj bestokomercisto, de Suda [[Tirolo (regiono)|Tirolo]] (nun [[Italio]]). Kiel gvidanto de la [[tirola ribelo]] li meritis grandan respekton kaj admiron eĉ francajn-bavarajn pro liaj prodaĵoj por rezisti kontraŭ la okupo 1809, kiam li sukcesis kolekti kaj kunigi kamparanojn kaj urbanojn kaj armee batali kontraŭ la invadantoj.
 
Li naskiĝis en [[St. Leonhard in Passeier|Sankta Leonardo en valo Pasiria]] ([[Sudtirolo]]) la 22-an de novembro 1767 kaj estis, ekzekutita en Mantuo la 20-an de februaro 1810. Niajn tagojn (2009) li estas solene menciata kaj honorata en pastorala letero de la kvar episkopoj de kvar tiamaj diocezoj de Tirolo, nome [[Salcburgo]], [[Trento]], [[Innsbruck]], [[Bolzano]]), ĉar la celoj de la popola insurekcio estis motivitaj precipe de religiaj kaŭzoj. La popolo ribelis kontraŭ tiuj, kiuj volis ĝin forigi el iliaj religiaj tradicioj altrudante la persekutecajn francrevoluciajn leĝojn, kaj, instigate de Andreas Hofer, sukcesis venki tri fojojn la bonapartajn generalojn (1809), apogite de la fakta neŭtraleco de Aŭstrio. Fakte, liaj ''Schützen'' (defendantoj) superis ankaŭ la nombre superan bone ekipitan armeon gvidatan de Generalo Lefèbvre, kaj tiam Hofer estis nomumita reganto de la tuta Tirolo.
 
Sed ĝuste kiam Aŭstrio, venkita en la milito de la Tria Koalicio, devis submetiĝi al la [[Napoléon Bonaparte|Napoleona]] Imperio, la invito al nova insurekcio koaliciis nur malmultajn fortojn kaj la rezisto estis dispremita. Hofer, perfidite de minacata kamparano, estis arestita kaj kondukita al Mantuo, kie li estis mortpafita de la franca armeo ordone de Napoleono.
 
Laŭokulaj atestantoj (el ''Paolo Giussano, Andreas Hofer, Il tirolese che sfidò Napoleone, Ancora, 2010''), antaŭ la ekzekuta roto, post laŭtvoĉa pardonanta preĝo, konstatinte ke la responsa oficiro ne kuraĝis ordoni la ekzekuton, por ke tiu ĉi ne estu kompromitita. li mem kriis "Fajron!". Kaj la malŝarĝo lin mortigis!
[[FileDosiero:Andreas Hofer Meran.JPG|thumbeta|Monumento de Andreas Hofer en [[Merano]]]]
 
Jam antaŭe Andreas Hofer insurekciigis la popolon kontraŭ la okupantoj kaj sukcesis obteni praktikajn pacajn kondiĉojn. Se inter la insurekciaj motivoj ne mankis civilaj kaj politikaj motivoj kiel la ĝenerala truda rekrutado kaj nova sistemado de juro pri terenaj propraĵoj, la cemento de la defenda unuiĝo solidiĝis cirkaŭ aspiro defendi religian liberecon kaj tradiciajn devotaĵojn kiel la kulton al la ''Sankta koro de Jesuo''. En la tago de la proklamado pri sendependeco la tirola dieto engaĝiĝis dediĉe festis en aparta tago la sanktan koron de Jesuo.
Linio 15 ⟶ 16:
Al li estis dediĉite, internaciakorde, asteroidon, nome la ''17459 Andreashofer''. Ankaŭ filmo, titolia ''[[Andreas Hofer 1809 — Die Freiheit des Adlers]]'' ({{eo}}: ''Andreas Hofer — La libero de la aglo'') lin celebris.
 
Ankaŭ italaj politikistoj multe konsideris tiun heroon, kiel reĝo [[Viktoro Emanuelo la 3-a (Italio)|Viktoro Emanuelo la 3-a]] kiu volis viziti la naskiĝdomon (itala teritorio, post la unua monda milito) de la heroo. Tamen, parto de la tirola popolo igis lin enblemo de la rezistado kontraŭ la [[faŝismo|faŝista]] italigo de Sudtirolo intertempe asignita al Italio per la Versajla traktato.
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Anton Wallner]], salcburgia ribelestro
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 29 ⟶ 30:
{{Bibliotekoj}}
{{Vivtempo|Hofer, Andreas}}
 
[[Kategorio:Tirolanoj]]
[[Kategorio:Historio de Francio]]
[[Kategorio:Historio de Aŭstrio]]
[[Kategorio:Ribelestroj]]
[[kategorioKategorio:Gastejestroj]]
[[kategorio:Viroj]]
[[kategorioKategorio:Viktimoj de Napoleono]]
[[kategorio:Gastejestroj]]
[[kategorio:Viktimoj de Napoleono]]
[[Kategorio:Ekzekutitaj personoj de Aŭstrio]]
[[Kategorio:Aŭstroj de la 18-a jarcento]]