Irena Sendlerowa: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
kunigo el Jolanta
e polurado
Linio 1:
{{kunigu|Jolanta}}
{{Informkesto persono
| dosiero = Irena Sendlerowa 2005-02-13.jpg
Linio 11 ⟶ 10:
[[Dosiero:Afisz-kara śmierci za pomoc Żydom.jpg|eta|dekstra|La komunikilo de germana polico en [[Varsovio]] en la germana kaj pola lingvoj, pri mortpuno por la helpantoj por judoj]]
[[Dosiero:Irena Sendlerowa 24 grudnia 1944.jpg|250px|eta|maldekstra|[[Irena Sendlerowa]] dum la antaŭkristnaska vespero 1944 (la 24an de decembro 1944)]]
'''Irena Stanisława SENDLEROWA''' el la familio Krzyżanowska, [[pseŭdonimo]] "'''Jolanta"''' (* la [[15-an de februaro]] [[1910]] en [[Varsovio]]; † la [[12-an de majo]] [[2008]] en [[Varsovio]]) naskiĝis kiel filino de pola familio, kiu vivis en la ĉirkaŭo de [[Varsovio]]. Ŝia patro estis kuracisto kies klientoj ĉefe estis malriĉaj judoj.
 
== Biografio ==
Dum la [[Dua Mondmilito]] dum la [[Germanio|germana]] sieĝo de Pollando, ŝi vivis en Varsovio kaj laboris por la urba "Sociala Bonfara Sekcio". Ŝi komencis helpi judojn ekde la tempo de la starigo de la [[Varsovia geto]].
 
Linio 20:
 
Arestita en 1943 de [[Gestapo]], ŝi estis severe torturita kaj ricevis mortopunon. [[Konsilantaro por Helpo al Judoj|Żegota]] savis ŝian vivon per subaĉeto de Germanaj gardistoj survoje al ŝia ekzekutejo. Dum la tempo en kiu ŝi kaŝiĝis, ŝi daŭrigis labori por la judaj infanoj.
 
[[Dosiero:Irena Sendlerowa 1942.jpg|200px|right|thumb|Irena Sendlerowa. 1942]]
'''Jolanta''' estas la kodeca nomo de Irena Sendler, [[pole]] [[Irena Sendlerowa]], (naskiĝis la 15-an de februaro 1910 — mortis la 12-an de majo 2008) — heroino de la [[pola Rezistado]] dum la [[dua monda milito]], mencienda pro ŝia sekreta agado por savi [[hebreoj]]n persekutatajn de la [[nazioj]] okupantaj [[Pollando]]n, kaj honorita la kvinan de decembro 1965 per registrado en [[Yad Vashem]] de la [[ŝoaho|holokaŭsta]] muzeo en [[Jerusalemo]] kiel justulo inter la nacioj.
 
Aktivulino de la sekreta movado “[[Zegota]]”, ŝi estis profesie sociala asistino kaj kiel tia ŝi havis aliron al la [[geto]] de [[Varsovio]], el kiu ŝi sukcesis savige fuĝigi ĉirkaŭ 2500 hebreajn infanojn. Multnombraj la artifikoj uzitaj por fuĝigi infanajn hebreojn: fuĝoj pertrajne, perambulance, tra subteraj tuneletoj, eĉ tra justecpalaco aŭ trakloakrete. Se malfacilis liberigi la infanojn, same malfacilis ilin, poste, loĝigi en urboj kaj trakampare ĉe katolikaj familioj kaj monaĥ(in)ejoj kaj orfejoj: ŝanĝi nomojn, anagrafiajn datenojn, akiri kaj inventi ŝajnigojn, provizi edukadon kaj respekton de la origina kredo de la infano: taskoj faciligitaj de eksplicita [[katolikismo]] de Irena kaj ankaŭ de ''Zegotanoj''. La plej originala elpensaĵo: elgetigi perambulance, anstataŭ malsanulojn, gelaktantojn kun apud la ŝoforo hundo bojanta por kovri la evantualajn plorojn de infanoj. Ŝi notadis ĉiujn verajn nomojn apud la falsaj kaj enterigis ene de boteloj kaj marmeladvazetoj, en la espero povi reŭnuigi, iam postmilite, la infanojn al la gepatroj.
 
Sed la [[Gestapo]] malkovris ŝiajn trompaĵojn, ŝin arestis (1943) sen tamen kompreni la vastecon de la savinfana reto: submetita al torturo, Jolanta (nombatale nomata) ne rivelis la ekziston de la “Zegota” kaj ne konigis ŝiajn komplicojn; kondamnita al morto, ŝi sukcesis fuĝi helpe de la pola sekreta Rezistado.
 
Ŝia eksterordinara agado restis iomete en ombro dum la komunista reĝimo pro ŝia aliĝo, dum la milito, al la nacia Rezistada movado, kontraŭa al tiu komunista.
 
Sed ŝia agado estis remalkovrita kaj konigita al la granda publiko en 1999 danke al 4 studentinoj de la [[usona]] urbo [[Uniontown]], en [[Kansas]], kiuj enscenigis teatran spektaklon “''La vivo de ladskatolo''”, kiu portis al la internacia atento la alidediĉitan historion de Irena Sendler.
 
Ĉiam en Usono, en la venonta (2010) printempo oni povos spekti filmon pri Irena, pri kiu Ana [[Mieszkowska]] [http://eo.wikipedia.org/wiki/Irena_Sendlerowa] (aŭtorino de iuj volumoj pri elstaraj polaj virinoj), nun proponas biografion de Irena kun prefaco de [[Moni Ovadia]].
 
== Honorigoj ==
Linio 50 ⟶ 63:
== Eksteraj ligiloj ==
* [https://www.monato.be/2004/008391.html Zofia Banet-Fornalowa: POLLANDO: Listo de Sendler: pri Irena SENDLEROWA] [[Monato (gazeto)]] 2004/11 p.18
*[http://www.irenasendler.org/ Priskribo pri la teatra verko]
*[http://www.dzieciholocaustu.org.pl/szab3.php?s=en_sendlerowa.php La biografio pri Irena Sendler] {{en}}
 
== Referencoj ==
Linio 57 ⟶ 72:
 
{{Bibliotekoj|PeEnEo=50566|PND=129335290|LCCN=nr/2004/23431|VIAF=30613773|TSURL=viaf/30613773}}
 
* NOME IN CODICE JOLANTA - L'INCREDIBILE STORIA DI IRENA SENDLER, de MIESZKOWSKA ANNA. La donna che salvo' 2.500 bambini dall'Olocausto
* (<small>Kodice Jolanta- LA NEKREDEBLA HISTORIO DE IRENA SENDLER (La virino kiu savis 2500 infanojn el la Holokaŭsto</small>)
* [[Anna Mieszkowska]], Matka dzieci Holocaustu. Historia Ireny Sendlerowej (Muza, Warszawa 2004, ISBN 83-7319-254-9; wyd. II: 2005
 
{{Vivtempo|Sendlerowa, Irena}}
Linio 64 ⟶ 83:
[[Kategorio:Polaj kuracistoj]]
[[Kategorio:Kavaliroj de Ordeno de Blanka Aglo]]
{{kunigu|Irena Sendlerowa}}
[[Dosiero:Irena Sendlerowa 1942.jpg|200px|right|thumb|Irena Sendlerowa. 1942]]
'''Jolanta''' estas la kodeca nomo de Irena Sendler, [[pole]] [[Irena Sendlerowa]], (naskiĝis la 15-an de februaro 1910 — mortis la 12-an de majo 2008) — heroino de la [[pola Rezistado]] dum la [[dua monda milito]], mencienda pro ŝia sekreta agado por savi [[hebreoj]]n persekutatajn de la [[nazioj]] okupantaj [[Pollando]]n, kaj honorita la kvinan de decembro 1965 per registrado en [[Yad Vashem]] de la [[ŝoaho|holokaŭsta]] muzeo en [[Jerusalemo]] kiel justulo inter la nacioj.
 
Aktivulino de la sekreta movado “[[Zegota]]”, ŝi estis profesie sociala asistino kaj kiel tia ŝi havis aliron al la [[geto]] de [[Varsovio]], el kiu ŝi sukcesis savige fuĝigi ĉirkaŭ 2500 hebreajn infanojn. Multnombraj la artifikoj uzitaj por fuĝigi infanajn hebreojn: fuĝoj pertrajne, perambulance, tra subteraj tuneletoj, eĉ tra justecpalaco aŭ trakloakrete. Se malfacilis liberigi la infanojn, same malfacilis ilin, poste, loĝigi en urboj kaj trakampare ĉe katolikaj familioj kaj monaĥ(in)ejoj kaj orfejoj: ŝanĝi nomojn, anagrafiajn datenojn, akiri kaj inventi ŝajnigojn, provizi edukadon kaj respekton de la origina kredo de la infano: taskoj faciligitaj de eksplicita [[katolikismo]] de Irena kaj ankaŭ de ''Zegotanoj''. La plej originala elpensaĵo: elgetigi perambulance, anstataŭ malsanulojn, gelaktantojn kun apud la ŝoforo hundo bojanta por kovri la evantualajn plorojn de infanoj. Ŝi notadis ĉiujn verajn nomojn apud la falsaj kaj enterigis ene de boteloj kaj marmeladvazetoj, en la espero povi reŭnuigi, iam postmilite, la infanojn al la gepatroj.
 
Sed la [[Gestapo]] malkovris ŝiajn trompaĵojn, ŝin arestis (1943) sen tamen kompreni la vastecon de la savinfana reto: submetita al torturo, Jolanta (nombatale nomata) ne rivelis la ekziston de la “Zegota” kaj ne konigis ŝiajn komplicojn; kondamnita al morto, ŝi sukcesis fuĝi helpe de la pola sekreta Rezistado.
 
Ŝia eksterordinara agado restis iomete en ombro dum la komunista reĝimo pro ŝia aliĝo, dum la milito, al la nacia Rezistada movado, kontraŭa al tiu komunista.
 
Sed ŝia agado estis remalkovrita kaj konigita al la granda publiko en 1999 danke al 4 studentinoj de la [[usona]] urbo [[Uniontown]], en [[Kansas]], kiuj enscenigis teatran spektaklon “''La vivo de ladskatolo''”, kiu portis al la internacia atento la alidediĉitan historion de Irena Sendler.
 
Ĉiam en Usono, en la venonta (2010) printempo oni povos spekti filmon pri Irena, pri kiu Ana [[Mieszkowska]] [http://eo.wikipedia.org/wiki/Irena_Sendlerowa] (aŭtorino de iuj volumoj pri elstaraj polaj virinoj), nun proponas biografion de Irena kun prefaco de [[Moni Ovadia]].
 
==Eksteraj ligiloj==
 
*[http://www.irenasendler.org/ Priskribo pri la teatra verko]
*[http://www.dzieciholocaustu.org.pl/szab3.php?s=en_sendlerowa.php La biografio pri Irena Sendler] {{en}}
 
==Bibliografio==
 
* NOME IN CODICE JOLANTA - L'INCREDIBILE STORIA DI IRENA SENDLER, de MIESZKOWSKA ANNA. La donna che salvo' 2.500 bambini dall'Olocausto
* (<small>Kodice Jolanta- LA NEKREDEBLA HISTORIO DE IRENA SENDLER (La virino kiu savis 2500 infanojn el la Holokaŭsto</small>)
* [[Anna Mieszkowska]], Matka dzieci Holocaustu. Historia Ireny Sendlerowej (Muza, Warszawa 2004, ISBN 83-7319-254-9; wyd. II: 2005
 
{{DEFAULTSORT:Sendlerowa, Irena}}