Atlantiko: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Amikeco (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
{{TemasPri|la oceano Atlantiko|la samnoma [[departemento]] de [[Kolombio]]|[[Atlantiko (Kolombio)]]}}
[[Dosiero:Atlantic Ocean - en.png|eta|300px|La Atlantika Oceano, sen inkludi la zonojn de [[Arkto]] kaj [[Antarkto]].]]
[[Dosiero:Atlantic Ocean to Africa.ogv|eta|300px|Tiu filmeto estis farita de la kosmoŝipanaro de la Ekspedicio 29 surŝipe de [[Internacia Kosmostacio|ISS]]. Tiu pasado ekas ĝuste nordoriente de la insulo [[Novlando]] super la Norda Atlantiko al [[centra Afriko]], super [[Suda Sudano]].]]
[[Dosiero:TresCarabelas.jpg|eta|300px|Kopioj de la ŝipoj ''Pinta'', ''Niña'' kaj ''Santa María'' ĉe [[Palos de la Frontera]], supozeble la unuaj kiuj trapasis la Atlantikon estre de [[Kristoforo Kolumbo]].]]
[[Dosiero:Mar del Plata-Puerto-Loberia.jpg|eta|250px|Ŝipoj ĉe la haveno de Mar del Plata en Argentino kaj marleonoj unuarange.]]
[[Dosiero:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|eta|250px|Vido de la Atlantiko ĉe la marbordo de [[Brazilo]]. Tiu oceano povas montri
▲[[Dosiero:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|eta|250px|Vido de la Atlantiko ĉe la marbordo de [[Brazilo]]. Tiu oceano povas montri trankilan veteron kiel ĉe la bildo, sed ĝi estas ankaŭ origino de uraganoj.]]
[[Dosiero:Punta del este3.jpg|eta|250px|Haveno de [[Punta del Este]] en [[Urugvajo]].]]
La '''Atlantiko'''<ref>[http://vortaro.net/#atlantiko atlantiko en vortaro.net]</ref> aŭ '''Atlantika Oceano''' estas la dua plej granda [[oceano]] sur la terglobo. Nur la [[Pacifiko]] estas pli granda. Per suma [[areo]] de proksimume 106,400,000 kvadrataj kilometroj<ref name="brit">"The New Encyclopædia Britannica", Volume 2, Encyclopædia Britannica, 1974. p. 294</ref> ĝi kovras ĉirkaŭ 20 % de la surfaco kaj proksimume 29 % de la [[Tero]] de ĝia akvosurfacareo. La unua parto de ĝia nomo rilatas al [[Atlaso (mitologio)|Atlaso]] de [[greka mitologio]], igante Atlantikon la "Maro de Atlaso".
Ĝi situas inter [[Nordameriko]], [[Sudameriko]], [[Eŭropo]] kaj [[Afriko]]. Atlantiko estiĝis el la disigo, antaŭ milionoj da jaroj, de la afrika kaj amerika kontinentoj. Ĝia plej granda profundo estas 9.560 m ĉe la marprofundo de [[Porto-Riko]]. En ĝia centro troviĝas submara montaro, la [[Mezatlantika Dorso]]. Atlantiko okupas longforman, S-forman basenon etendantan laŭlonge inter Eŭrazio kaj Afriko en la orienton, kaj Ameriko en la okcidenton. Kiel unu komponento de la interligita tutmonda oceano, ĝi estas ligita en la nordo al la [[Arkta Oceano]], al la [[Pacifiko]] en la sudokcidento, la [[Hinda Oceano]] en la sudoriento, kaj la [[Suda Oceano]] en la sudo (aliaj difinoj priskribas Atlantikon kiel etende suden al [[Antarkto]]). La [[ekvatoro]] subdividas ĝin en la Nordan Atlantikon kaj la Sudan Atlantikon.
Linio 115 ⟶ 110:
Atlantiko kontribuis signife al la evoluo kaj ekonomio de ĉirkaŭaĵoj. Krom grava transatlantika transportado kaj komunikadaj itineroj, Atlantiko ofertas abundajn gaso- kaj [[nafto]]-kuŝeĵojn en la [[Sedimenta rokaĵo|sedimentaj]] [[petro]]j de la kontinentaj deklivoj. Atlantiko gastigas la plej riĉajn [[fiŝkaptado|fiŝkaptadajn]] resursojn de la mondo, precipe en la akvoj kovrante la bretojn. La plej gravaj fiŝoj estas [[moruo]], [[eglefino]], [[merluĉo]], [[haringo]], kaj [[skombro]].
La plej produktivaj areoj inkludas tiujn de la [[Novlandaj Grandaj Benkoj|Grandaj Benkoj]] de [[Novlando]], la
== Naturaj danĝeroj ==
| |||