[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.5
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Athos peninsula.jpg|right|thumb|300px|<center>La duoninsulo vidita de la pinto de la monto Athos ({{coor dms|40|9|28|N|24|19|36|E|}}), rigardante nordokcidenten]]
La '''sankta monto Athos''' aŭ '''Atos''' ([[greke]]: Άγιον Όρος, ''Hágion Óros'', la Sankta Monto) estas [[ortodoksismo|ortodoksa]] [[monaĥo|monaĥa]] [[respubliko]] kun aŭtonoma statuso sub [[grekio|greka]] [[suvereno]]. Ĝi troviĝas sur la orienta parto de la duoninsulo [[Ĥalkidiko]] en la administra regiono [[Centra Makedonio|Centra]] [[Makedonio (Grekio)|Makedonio]]. La teritorio estas 336 km² granda kaj havas ĉirkaŭ 20002 000 (monaĥajn) loĝantojn, aldone estas laŭsezone ŝanĝiĝanta nombro de civilaj laborantoj.
 
La monto, 2. 033 metrojn alta, estas la plej alta pinto de la [[Egea Maro]].
 
== Historio ==
Linio 16:
Dum la [[15-a jarcento]], kelkaj monaĥejoj ŝanĝis la rigorajn priskribojn al aliaj kun privata posedaĵoj kaj memelektitaj gvidantoj.
 
Kiam la [[turkoj]] okupis en [[1430]] [[Tesaloniko]]n, la monaĥoj cedis al la turkoj, kio kaŭzis malgraviĝon, malriĉiĝon de la monaĥejoj, sed ebligis samtempe la menciitajn pli memstaran regadon.
 
Spite al al eventoj, fondiĝis en la [[16-a jarcento]] la unuaj skiteoj (asketaj komunumoj), kiuj grupiĝis ĉirkaŭ komuna preĝejo, kun la monaĥejoj.
 
La [[patriarko]] [[Gabrielo la 4-a]] enkondukis en [[1783]] sukcesajn reformojn, per nova bueobuleo.
 
La komunumo de Athos suferis multe dum la greka sendependeca milito ([[1821]]–[[1829]]), kiam forbrulis tutaj libraroj. La rusa imperio helpis la kreskon de la rusaj monaĥejoj kaj ties posedaĵoj.
 
La nuna konstitucio de la komunumo venas el [[1924]] kaj tiunĝin garantias la greka konstitucio de [[1975]].
 
La grekan registaron reprezentas t.n. ''dioikitis'', la veran administradon organizas la Sankta Konsilio, kiu konsistas el po unu reprezentanto de la 20 monaĥejoj. La afergvidanto estas la Epistasia, kiu konsistas el 4 reprezentantoj, ŝanĝiĝantaj ĉiujare.
 
El la 20 monaĥejoj, 11 estas konservativaj (strikta [[fasto]], [[disciplino]]), 9 pli liberaj.
Linio 39:
* [http://www.timediver.de/Athos_Aghion_Oros.html la monto Athos – historio kaj mitologio (germane)]
* [http://www.inathos.gr/ Athos – la sankta monto (angle)]
* [http://www.stagira.gr/de/12.htm monaĥeja vivo kaj pentraj lernejoj en Athos (germane)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20060612223051/http://www.stagira.gr/de/12.htm |date=2006-06-12 }}
* [http://home.cogeco.ca/~miroslav/Hilandar/ fajro dum marto 2004 (germane)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20051119084949/http://home.cogeco.ca/~miroslav/Hilandar/ |date=2005-11-19 }}
* [http://dmoz.org/World/Deutsch/Regional/Europa/Griechenland/Zentralmazedonien/Chalkidiki/Athos/M%c3%b6nchsrepublik/ DMOZ:monaĥa respubliko (germane)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20060613071723/http://dmoz.org/World/Deutsch/Regional/Europa/Griechenland/Zentralmazedonien/Chalkidiki/Athos/M%c3%b6nchsrepublik/ |date=2006-06-13 }}