Artikolo (gramatiko): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Jim Henry (diskuto | kontribuoj)
ampleksigo (pri artikolo ne nur en Esperanto); ampleksigi mallongigojn ktp el EdE teksto
Jim Henry (diskuto | kontribuoj)
e formato; pli pri diversa uzo de artikolo
Linio 1:
[[Lingvo]] > [[Gramatiko]] > '''Artikolo'''
 
En [[gramatiko]], '''artikolo''' estas partikulo indikanta [[difiniteco]]n, uzata en [[substantivo|substantiva subfrazo]]. En Esperanto ekzistas nur la difina artikolo ''la''. En iuj lingvoj estas ankaŭ '''ne-difina artikolo''' (ekzemple en la [[angla lingvo|angla]], la [[germana lingvo|germana]] ktp.) kaj eĉ '''partitiva artikolo''', kiel en la [[franca lingvo|franca]] (''de la'', ''du'' signifanta pli-malpli "iom da").
> '''Artikolo'''
 
Multaj lingvoj, kiel la [[japana lingvo|japana]], la [[ĉina lingvo|ĉina]] kaj la plimulto el la slavaj lingvoj ne havas ajnan artikolon. La uzo de la artiklojartikoloj varias multe inter diversaj lingvoj, sed ĝenerale ĝi indikas difinitecon aŭ nedifinitecon. En la [[greka lingvo|greka]] difina artikolo estas uzata eĉ antaŭ propraj nomoj, dum en la plimulto de aliaj eŭropaj lingvoj kun artikoloj la nomoj estas komprenataj kiel difinitaj en si mem, sen bezono de artikolo.
En [[gramatiko]], '''artikolo''' estas partikulo indikanta [[difiniteco]]n, uzata en [[substantivo|substantiva subfrazo]]. En Esperanto ekzistas nur la difina artikolo ''la''. En iuj lingvoj estas ankaŭ '''ne-difina artikolo'' (ekzemple en la [[angla lingvo|angla]], la [[germana lingvo|germana]] ktp.) kaj eĉ ''partitiva artikolo'', kiel en la [[franca lingvo|franca]] (''de la'', ''du'' signifanta pli-malpli "iom da").
 
Multaj lingvoj, kiel la [[japana lingvo|japana]], la [[ĉina lingvo|ĉina]] kaj la plimulto el la slavaj lingvoj ne havas ajnan artikolon. La uzo de la artikloj varias multe inter diversaj lingvoj, sed ĝenerale ĝi indikas difinitecon aŭ nedifinitecon. En la [[greka lingvo|greka]] difina artikolo estas uzata eĉ antaŭ propraj nomoj, dum en la plimulto de aliaj eŭropaj lingvoj kun artikoloj la nomoj estas komprenataj kiel difinitaj en si mem, sen bezono de artikolo.
 
Esperanto kaj la latinidaj lingvoj kutime uzas la difininan artikolon pli vaste ol ekz. la angla, kie ĝi ne estas uzata por indiki ĝeneralan kategorion:
Linio 13 ⟶ 11:
 
Jen la angla uzas la nudan substantivon ''man'' por indiki la ĝenerala aro aŭ kategorio de homoj, sed postulas nedifinan artikolon ''a'' ĉe la predikata subfrazo, dum Esperanto uzas ''la'' por indiki tutan kategorion kaj ne uzas nedifinan artikolon.
 
Esperanto, la franca, la greka kaj pluraj aliaj lingvoj foje uzas artikolon por fari substantivon el [[adjektivo]]; ekzemple la esperanta uzo de "la angla", "la greka" ktp por lingvoj.
 
== La artikolo ''la'' en Esperanto ==
Linio 35:
Kelkaj en la jaroj 1930aj pretendis la uzon de '''unu''', kiel nedifina artikolo. Sed tiu novigo ne vaste kutimiĝis.
 
: ''Tiu ĉi artikolo estas bazita je artiklo el la ''[[Enciklopedio de Esperanto - A|Enciklopedio de Esperanto]]'' de [[KALOCSAY Kàlmàn]].''
 
 
Linio 43:
*[[Difiniteco]]
*[[Sintakso]]
 
 
[[Kategorio:Gramatiko]]